تحلیل زبان غنایی غزلی از حافظ
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
پونه ناشر
1
(دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات ساوه،ساوه،ایران.)
عباسعلی وفایی
2
(استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ،تهران ،ایران.)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
زبان پدیده‌ای پیچیده است که از ابعاد گوناگون قابل‌مطالعه است، از یک‌سو وسیله ارتباط بین افراد جامعه و به‌بیان‌دیگر مهم‌ترین نهاد اجتماعی است و از سوی دیگر زبان، ابزار بیان افکار و احساسات است. با تبدیل نظام آوایی زبان به نشانه‌های معنایی، کارکرد زبان از ارتباط و انتقال، به خلق موقعیت‌های نو برای خواننده و شنونده ارتقاء می‌یابد. زبان در این مرحله با دو فرایند خودکاری و برجسته‌سازی مواجه می‌شود. انحراف از قواعد زبان معیار و افزودن قواعدی بر آن ( برجسته‌سازی،آشنایی‌زدایی،هنجار گریزی و قاعده افزایی) به آفرینش هنری انواع ادبی می‌انجامد. نظریه‌های ادبی در تحلیل علمی انواع ادبی، گام‌های مهمی‌برداشته‌اند اما هر نوع ادبی را نمی‌توان با هر نظریه ادبی بازخوانی کرد، به نظر می‌رسد زبان‌شناسی فرمالیستی در زمره نظریه‌هایی است که به مدد آن می‌توان اصول زبان غنایی را از متن استخراج و تحلیل نمود. از منظر زبانی، غزل‌های غنایی، کارکردی شخصی، عاطفی و ادبی دارند و جهت‌گیری پیام معمولاً به‌سوی گوینده یا به‌سوی خود پیام است و نقش ادبی زبان در قاعده افزایی ها و هنجار گریزی‌های متعدد نمود می‌یابد. این مقاله سعی دارد تا ضمن تعریف و بررسی مفاهیم بنیادینی چون زبان، ادبیات و شعر غنایی به‌عنوان زمینه‌های اصلی بحث، به تحلیل معیارهای زبان غنایی دست یابد و سپس مطابقت این معیارهای زبانی و ادبی را در تحلیل غزلی از حافظ به آزمون گذارد.
The language is a complex phenomenon that is invaluable in terms of its dimensions, on the one hand, the means of communication between people of the community and, on the other hand, is the most important social institution, and on the other hand, language is a tool for expressing thoughts and emotions. By transforming the phonetic system of the language into semantic signs, the function of the language of communication and transmission is promoted to create new opportunities for the reader and the listener. Language at this stage faces two processes of self-promotion and highlighting. The deviation from the rules of the language of the standard and the addition of rules on it (highlighting, familiarity, norms of aversion, and the rule of magnitude) leads to the creation of literary genres. Literary theories have been important steps in scientific analysis of literary forms, but any literary literature can not be read by any literary theory. Formalist linguistics seems to be among the theories that can be used to extract and analyze the principles of rich language from the text. From linguistic perspective, ghazals have a functional, personal, emotional and literary function, and the orientation of the message is usually to the speaker or to the message itself, and the literary role of the language is based on the magnitude of the increments and the norm of multiple escapes.
مقالات
16. ............، .........(1372) انواع ادبی و شعر فارسی، مجلة رشد آموزش ادب فارسی، شمارة 33 و 32، صص 7-5.
17.فتوحی ،محمود (1380)تعریف ادبیات، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، شماره 32، 196-171.
_||_