ارزیابی پتانسیل مکانی بوم‌گردی با استفاده از روش‌های AHP و منطق فازی در GIS بین محدوده امام‌زاده هاشم و رودبار

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی

بهبود محجوبی ¹ , محمد عدالتخواه ² , یداله احمدی دیسفانی ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه معماری، گروه معماری، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار گروه معماری، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/08/15 تاریخ پذیرش : 1399/10/13 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: بوم گردی, AHP, منطق فازی, روش سلسله مراتبی, گردشگری, شاخصه های محلی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: استان گیلان از استان های شمالی ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، همه ساله میزبان گردشگران فراوانی است. این تحقیق با هدف ارزیابی و امکان سنجی پتانسیلهای بوم گردی در محدوده آزاد راه های شمال کشور، حدفاصل امام زاده هاشم تا رودبار انجام شده است. روش بررسی: روش سلسله مراتبی AHP، محاسبه شاخص پتانسیل مکانی به روش FAHP و همینطور امکان سنجی منطقة مورد مطالعه برای شناسایی پتانسیل اکوتوریسم با استفاده از نرم ا فزار GIS انجام شد، جهت دستیابی به هدف تحقیق، نخست به تهیة نقشه های موضوعی با مقیاسهای مشخص در رابطه با منابع بوم شناختی منطقه برای ایجاد پایگاه اطلاعات فضایی انجام شد. سپس تجزیه و تحلیل داده ها با روش سامانه ای (Systematic analyze) صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بهترین امتیاز به موقعیتی اختصاص داده شده است که کمترین خطر وقوع سیل و رانش زمین، کمترین سختی و هزینه دسترسی به جاده، بهترین شیب زمین، بیشترین بارش و دسترسی به آب، بهترین دسترسی به روستاهای اطراف، نزدیکترین موقعیت به منابع آب مثل دریاچه ها و رودخانه ها، بیش ترین دمای متعادل و کمترین تبخیر و تعرق را داشته است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس کلاسه بندی و بزرگنمایی شبکه ای تصاویر، برای هر سلول مقدار شاخص محاسبه شدند و سلول هایی که رقم بالای 1115/0 داشتند استخراج گردیدند. این سلول ها در بالای ناحیه مطالعاتی واقع شدند و موقعیت آنها در نزدیکی امام زاده هاشم است که روستاهای قاضیان، لیافو، شیخعلی توسه، میرزا گلبند و رادارپشته را شامل می شود.

چکیده انگلیسی:

Background and objectives: Gilan province is one of the northern provinces of Iran, which due to its unique geographical position, hosts many tourists per annum. The main purpose of the present research is to assess potential areas of ecotourism through a case study in the northern freeway of Iran, between Emamzadeh Hashem and Rudbar. Material and Methodology: In this research, ArcGIS 10 was performed to assess potential areas of ecotourism through the analytic hierarchy process (AHP) and index of potential spatial techniques. Furthermore, thematic maps with specific scales in relation to the ecological resources of the study area were prepared to create a spatial database. Afterward the data were analyzed by a systematic method. Findings: Findings indicated that the best score is assigned to the situation with the lowest risk of floods and landslides, the least difficulty and cost of access to the road, the optimal earth slope, the maximum average rainfall, adjacency with freshwater availability such as rivers and lakes as well as access to the potable water, ease of access to the surrounding villages, and has the highest equilibrium temperature and the lowest evapotranspiration. Discussion and Conclusion: Based on the classification and network magnification of images, index values were calculated for each cell, so that those cells with a cultivar above 0.1115 were extracted. These cells are located at the top of the study area which is situated adjacent to the Emamzadeh Hashem included the Ghazian, Liafo, Sheikh Ali Toseh, Mirza Golband, and Radar Pashteh villages.

منابع و مأخذ:

1. Pourjahan, S., 2011, Role of destination management organizations in sustainable tourism development, Conference on tourism and sustainable development, Islamic Azad University, Hamedan. (In Persian)


2. Taghvaie, M., Ehsani, G., Safarabad, A., 2009, Role of multidimensional planning in the development of tourism and ecotourism, case study: Khorv, Tabas, Iran, Geography and environmental planning, 20(3), 1-62. (In Persian)


3. Jalali, M., Taghizadeh, Z., Shafei, S., 2019, Assessment of the ecological capabilities of Hamoun Lake for development of ecotourism activities using the SWOT and AHP models of geographical space, 19(65), 1-15. (In Persian)


4. Haddadinia, S., Danehkar, A., Eshgi, K., Darvish Sefat, A.A., Kaboli, M., 2013, Zonation of nature-dependent tourism based on environmental criteria (case study: Khatam County, Yazd Province, Iran), Environment Journal, 66(3), 285-300. (In Persian).


5. Zand Moghaddam, M., Pournaghi, L., 2011, A study on the environmental capabilities of Larijan area with a focus on the mineral water in attracting tourism, Scientific-research journal of humane geography, 3(2), 127-142. (In Persian)


6. Hasanzadeh, F., 2015, Green tourism, environment, and sustainable development, Geographical journal of tourism space, 4(14), 39-47. (In Persian)


7. Lee, T.H., Jan, F.H., 2018, Ecotourism Behavior of Nature-Based Tourists: An Integrative Framework. Journal of Travel Research, 57(6), 792–810. https://doi.org/10.1177/0047287517717350.


8. Logar, I (2010) sustainable tourism management in Crikvanica. Croatia: an assessment of policy instruments-tourism management, 31: 125-135. (In Persian)


9. Khodaian, Saeed; Fekrizad, Nazanin; Arastou, Behrouz (2014). Feasibility study on areas suitable for ecotourism development in Talesh County using GIS.  Natural geography research, 46(4), 477-494. doi: 10.22059/jphgr.2014.52998. (In Persian)


10. Xuling, L., Zhaoping, Y., Feng, D., Xuegang, C., 2009, Evaluation on tourism Ecological security in nature Heritage sites Case of kanas Nature Reseve of xinjiang china, chin. Chin. Geogra. Sci. 2009 19(3) 265-273.


11. Logar, I., 2010, sustainable tourism management in Crikvanica, Croatia: an assessment of policy instruments-tourism management, 31, 125-135.


12. Fedartsova, T., 2015, Potential and prospects of development of agro ecotourism, its role in the revival and sustainable development of rural areas of Belarus, Journal of Information Technologies Management and Society, 8(1): 65-67.


13. Jiwan, M., Alan, R., Lepun, P., 2008, Agro-ecotourism potential and benefits for sustaining Kelabit community in Bario, Paper Presented at the International Conference on Agricultural Extension, Bangi, and Selangor.


14. Ana, M., 2017, Ecotourism, agro-tourism and rural tourism in the European Union. Paper presented at the Conference on Contemporary Approaches and Challenges of Tourism Sustainability, at Predeal, Romania, Romania.


15. Wishitemi, B., Momanyi, S., Ombati, B., Okello, M., 2015, The link between poverty, environment and ecotourism development in areas adjacent to Maasai Mara and Amboseli protected areas, Kenya, Journal of Tourism Management Perspectives, 16, 306-317.


16. Steiner, C., 2006, Social distance, security threats and tourism volatility. University of Mainz, Germany.


17. Khaledi, S., Monshizadeh, R., Jahanbakhsh, R., Khaledi, S., Khaledi, S., 2011, Feasibility study of tourist-agro-ecotouristic attractions in rural development with an emphasis on cherry orchards and the use of the SWOT model in the small Lavasanat countryside, Journal of Applied Geographic Sciences, 20(23), 7-23.


18. Taghvaei, M., Ehsani, G., Safarabadi, A., 2009, The role and position of multi-dimensional planning in developing the tourism and ecotourism case study: Khoor and Tabas zones, Journal of Geography and Natural Planning, 20(3), 45-62.


19. Hashemi, N., 2010, The role of ecotourism in sustainable rural development, Journal of Village and Development, 13(3), 173-188.


20. Rebecca, Ch., Rose, B., Bor, T., 2015, Eco-Lodges, a Future for Sustainable Tourism in Kenya, Journal of Tourism, Hospitality and Sports, 8, 37-41.