بررسی روابط بینامتنی غزلی از نالی با حافظ بر اساس نظریۀ ژولیا کریستوا
محورهای موضوعی : کردی
1 - مرکز تحقیقات کردستان¬شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
کلید واژه: ادبیات تطبیقی, بینامتنیت, حافظ, نالی,
چکیده مقاله :
حافظ شیرازی از شاعران سدۀ هشتم ادب فارسی، یکی از گویندگانی است که بیشترین تأثیر را بر شعر کردی داشته است. نگاهی به دیوانهای شعر کردی، مانند: محوی، قانع، مولوی، حافظ مهابادی ، سالم و حاجی قادر و بسیاری دیگر، به خوبی گویای این تأثیر است. شاعران کرد چه در اشعار فارسی خود و چه اشعار کردی، به صورت اقتباس، تضمین و اشاره و استفاده از تصاویر هنری و هنرسازه¬های بدیع توانسته¬اند بیشترین بهره را از اشعار حافظ ببرند. یکی از شاعران کرد زبان که متأثر از حافظ بوده، ملا خدر احمد شاه¬ویسی مکاییلی، متخلص به نالی است. این تأثیر پذیری هم از لحاظ اصطلاح¬پردازیهای متعدد و هم از لحاظ تصویرسازیهای هنری است. در این مقاله نگارنده با استفاده از نظریۀ بینامتنیت ژولیا کریستوا، ابیاتی را از یکی از غزلیات نالی در مقایسه با حافظ و تأثیرات او بررسی می¬کند. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه¬ای است. نتایج پژوهش در نمونه¬های بررسی شده، حاکی از این است که نالی با هنرمندی خاصی توانسته است ظرافتهای هنری حافظ را به گونه¬ای بازآفرینی بکند که بدیع و نو به نظر برسد.
Hafez Shirazi is one of the 8th century poets of Persian literature, one of the speakers who had the greatest impact on Kurdish poetry. A look at the divans of Kurdish poetry, such as: Mahvi, Ghane, Molvi, Hafez Mahabadi, Salem, Haji Qadir and many others, is a good example of this influence. Kurdish poets, both in their Persian poems and Kurdish poems, have been able to benefit the most from Hafez's poems in the form of adaptations, guarantees, references, and the use of artistic images and innovative works of art. One of the Kurdish language poets who was influenced by Hafez is Mulla Khadr Ahmad Shah-Vaisy Makayili, nicknamed Nali. This effectiveness is both in terms of numerous terminologies and in terms of artistic depictions. In this article, using Julia Kristeva's theory of intertextuality, the author examines verses from one of Nali's sonnets in comparison to Hafez and his influences. The research method is descriptive-analytical using library sources. The results of the research in the analyzed samples indicate that Nali, with a special artistry, was able to recreate Hafez's artistic subtleties in such a way that it looks original and new.
قرآن کريم.
آلن، گراهام (1380)، بینامتنیت، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
نالی، ملا خد احمد شاویسی مکاییلی (1387)، دیوانی نالی، سنندج: کردستان.
استعلامی، محمد (1386)، درس حافظ، تهران: سخن.
رهنمون، محمد یوسف (١٣٩٥)، بەزمی حۆزوور، مریوان: اوین.
شفیعی کدکنی، محمد رضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: سخن.
نامور مطلق، بهمن (1387)، باختین، گفتگومندی و چند صدایی مطالعۀ پیشابینامتنیت باختینی، مندرج در پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 57، بهار، صفحات 414- 397.
نامور مطلق، بهمن (1394)، درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن.
مقدادی، بهرام (1393)، دانشنامۀ نقد ادبی از افلاطون تا به امروز، تهران: چشمه.
اکبرپور کیاسری فاطمه و غیاثوند، مهدی، (1401)، بینامتنیت و مسألۀ زبان دین، مندرج در دوفصلنامۀ علمی پژوهشهای مابعد الطبیعی، سال سوم، شمارۀ 6، پاییز و زمستان، صفحات: 4- 38.
دهخدا، علی اکبر(1380)، لوح فشردۀ لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران.
انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
بدوی، احمد احمد (بی¬تا) عبدالقاهر الجرجانی و جهوده فی البلاغة العربیة، قاهره: مؤسسة المصریة العامة.
گوران، عبدالله، (1386)، دیوانی گوران، تهران: پانیذ.
احمدی، جمال، (1395)، تاریخ ادبیات کردی از آغاز تا جنگ اول جهانی، سقز: گوتار.
دادگی، فرنبغ، (1378)، بندهش، تصحيح: مهرداد بهار، تهران: توس.
شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: سخن.
سجادی، سید جعفر (1375)، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، تهران: امیرکبیر.
مۆحەممەد مەحموود، شنۆ، (٢٠١٢)، دەق ئاوێزان لە شێعری نوێی کوردیدا، سلێمانی، وەزاروتی ڕۆشەنبیری.
