تأثیر نقض فاحش کنوانسیونهای ژنو بر توسعه حقوق کیفری بین المللی با نگاهی به رویه محاکم کیفری بین المللی
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللیامیر سماواتی پیروز 1 , شهرداد دارابی 2 , مهدی چگنی 3 , مریم ولی زاده 4
1 - استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. رایانامه: a.samavati7@gmail.com
2 - دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. رایانامه: shahrdad.darabi@yahoo.com
3 - دانشیار گروه حقوق دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران. رایانامه: chegeni_isu@yahoo.com
4 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. نویسنده مسئول. رایانامه: vlizade.mrym@gmail.com
کلید واژه: نقض فاحش, حقوق کیفری بین المللی, کنوانسیونهای ژنو ,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: نقض های فاحش کنوانسیونهای ژنو به عنوان شدیدترین تخلفات از قواعد بشردوستانه، محرک اصلی توسعه حقوق کیفری بینالمللی بودهاند. این پژوهش به بررسی تأثیر این نقضها بر شکلگیری و تحول نظام حقوقی بینالمللی با تمرکز بر نقش محاکم کیفری بینالمللی در تعریف، جرمانگاری و پیگرد این تخلفات می پردازد.
روش: این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است.
یافته ها و نتایج: یافتهها نشان میدهد که رویه قضایی محاکمی مانند دیوانهای یوگسلاوی، رواندا و دیوان کیفری بینالمللی، با تفسیر مفاهیمی چون مسئولیت فرماندهی، جنایت جنگی و مشارکت فعال در درگیریها، معیارهای جدیدی برای مسئولیت کیفری فردی و جمعی تعیین کردهاند. پروندههای شاخصی مانند لوبانگا، کاتانگا، المهدی و اونگون مؤید این امرند که نقضهای فاحش حتی در درگیریهای غیربینالمللی قابل پیگرد هستند. همچنین نتایج این تحقیق نشان میدهد که اگرچه نظام حقوق کیفری بینالمللی در مسیر تحقق عدالت برای قربانیان گامهای بلندی برداشته، چالشهایی مانند ضعف مکانیسمهای اجرایی و نفوذ سیاسی همچنان پابرجاست. تقویت همکاریهای بینالمللی و اصلاح ساختاری نهادهای کیفری بینالمللی میتواند به افزایش کارایی این نظام در مقابله با نقضهای فاحش کمک کند.
Field and Aim: Grave breaches of the Geneva Conventions, as the most severe violations of humanitarian law, have been a key driver in the development of international criminal law. This study examines the impact of these violations on the formation and evolution of the international legal system, focusing on the role of international criminal tribunals in defining, criminalizing, and prosecuting such offenses.
Method: This article adopts a descriptive-analytical approach.
Findings and Conclusions: The findings indicate that the jurisprudence of tribunals such as the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY), the International Criminal Tribunal for Rwanda (ICTR), and the International Criminal Court (ICC) has established new standards for individual and collective criminal responsibility by interpreting key concepts such as command responsibility, war crimes, and direct participation in hostilities. Landmark cases like Lubanga, Katanga, Al-Mahdi, and Dominic Ongwen confirm that grave breaches are prosecutable even in non-international armed conflicts. Furthermore, the study reveals that while international criminal law has taken significant strides toward delivering justice for victims, persistent challenges—such as weak enforcement mechanisms and political interference—remain unresolved. Strengthening international cooperation and implementing structural reforms within international criminal institutions could enhance the system’s effectiveness in addressing grave violations of humanitarian law.
