ارزيابي ژئوشيميايي و پتانسيل هيدروکربورزايي سازند پابده در ناحيه تنگه هرمز: تحلیل ویژگیهای سنگ منشا و قابلیت تولید نفت و گاز
محورهای موضوعی : انفورماتیک محیط های متخلخل
1 - استادیار
کلید واژه: ارزيابي ژئوشيميايي, پتانسيل هيدروکربورزايي, سازند پابده, راک-اول, کروژن,
چکیده مقاله :
سازند پابده با سن پالئوسن تا اليگوسن و سنگ‌شناسي مارن، آهک و شيل به عنوان يک سنگ منشأ احتمالي در ناحيه خليج فارس مطرح است. براي بررسي توان هيدروکربورزايي اين سازند، از روش آناليز راک-اول استفاده شده است. بر اساس نتايج پيروليز راک- اول به ترتيب حداقل، حداکثر و ميانگين پارامترهاي ژئوشيميايي S1: 0.06، 4.53 و 1.5. پارامتر S2: 0.02، 16.32 و 3.65. پارامتر S1+S2: 0.1، 16.93 و 5.1. پارامتر TOC: 0.07، 3.77 و 1.18. پارامتر HI: 285، 583.7 و 240.1. پارامتر Tmax: 391، 578 و 440.7 و پارامتر PI: 0.03، 0.91 و 0.38 محاسبه گرديد. بر اساس ميانگين پارامترهاي به دست آمده، کروژن های موجود از نوع I و II بوده و از نظر بلوغ در مرحله دياژنز قرار دارند. اين سنگ منشا توان توليد هيدروکربورهاي نفت و گاز را نشان مي‌دهد. توان هيدروکربورزايي در اعماق مختلف سازند پابده متفاوت است و قسمت‌هاي ابتدايي و تا قسمت‌هاي مياني که ضخامت بيشتري را به خود اختصاص مي‌دهد داراي توان هيدروکربورزايي مناسب تا خوبي است که در همين فواصل نوع هيدروکربور توليدي نيز ترکيب نفت و گاز است. قسمت‌هايي در ميانه‌هاي اين سازند توان هيدروکربورزايي بسيار خوبي دارد و قسمت‌هاي انتهايي داراي توان هيدروکربورزايي ضعيف است.
The Pabdeh Formation (Paleocene to Oligocene) lithologically consists of marl, limestone and shale and is considered as a candidate source rock in Persian Gulf area. In order to geochemical evolution of this formation, rock-eval pyrolysis was carried out on 58 cutting samples, in order to determine its hydrocarbon potentiality. Based on rock-eval data, the minimum, maximum and mean of geochemical parameters are S1: 0.06, 4.53 and 1.5; S2: 0.02, 16.32 and 3.65; S1 + S2: 0.1, 16.93 and 5.1; TOC: 0.07, 3.77 and 1.18. HI: 285, 583.7 and 240.1; Tmax: 391, 578 and 440.7 and PI: 0.03, 0.91 and 0.38. Based on the average of the obtained parameters, the organic matter of the Pabdeh Formation is type II and III kerogen, with low maturity being at the end of diagenesis stage and this rock shows the ability to produce oil and gas hydrocarbons. The hydrocarbon potential varies in different depths of the Pabdeh Formation. The lower up to the middle parts, have a fair to good hydrocarbon potential. In the middle parts of this formation have a very good and the upper parts have a weak hydrocarbon potential.
افشار حرب،ع. (1380)، زمین شناسی نفت ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور
بهبهاني، ر.، خدابخش، س.، محسني، ح.، آتش‌مرد، ز و مقدسي، ع.(1387) ، نقش مؤثر شواهد پتروگرافي (ميکروفاسيس)، ژئوشيمي آلي و آثار فسيلي در تعيين محيط رسوبي (يک مثال از سازند باده، حوضه زاگرس، جنوب غرب ايران)،: مجله علوم دانشگاه تهران، ج. 34، ش. 2، ص 131-121
بهبهاني، ر،. لک، ر.، خدابخش، س.، محسني، ح.، آتش‌مرد، ز و معيني، م. (1389)، تعيين سيستم تراکت، نوع کروژن و پتانسيل هيدروکربن زايي با استفاده از پارامترهاي راک اول (مثال‌هایی از سازند پابده زير زون رزن-آب گرم و رسوبات بستر خليج فارس( مجله پژوهش‌هاي چینه‌نگاری رسوب‌شناسی، ش. 38، ص 144-121
محسني، ح.، منصوري، ح.، خدابخش، س.، معمارياني، م.،(1394) ، ارزيابي توان هيدروکربورزايي سازند پابده در جنوب باختري استان کرمانشاه. رسوب‌شناسی کاربردي، دوره 3، شماره 5، ص 83-71
موسوي، م. ح.، عبدل‌زاده، س.، کمالي، م.ر.، شايسته، ا.، کعبي‌مفرد، ا.،(1391) ، ژئوشيمي آلي سنگ‌هاي منشأ کرتاسه بالايي (سازند گورپي) و پالئوژن (سازند پابده) در ميدان نفتي پرسياه، شمال باختري ايده، مجله پژوهش‌هاي چينه‌نگاري و رسوب‌شناسي، شماره 49، ص 1-24
Alizadeh B., Sarafdokht H., Rajabi M., Opera A., and Janbaz M. )2012(, Organic geochemistry and petrography of Kazhdumi (Albian–Cenomanian) and Pabdeh (Paleogene) potential source rocks in southern part of the Dezful Embayment, Iran. Organic Geochemistry, 49: 36-46
Altunsoy, M. and Özçelik, O. )1998(, Organic facies characteristics of the Sivas Tertiary basin (Turkey): Journal of Petroleum Science and Engineering v. 20, p. 73-85
Alizadeh, B., Maroufi, K., and Fajrak, M. )2018(, Hydrocarbon reserves of Gachsaran oilfield, SW Iran: Geochemical characteristics and origin, Mar. Pet. Geol., vol. 92, pp. 308–318
Behar, F., Beaumont, V. and Penteado, H.L.De B., )2001(, Rock-Eval Technology: Performances and Developments: Oil & Gas Science and Technology - Rev. IFP, v. 56, no. 2, p. 111-134
Bordenave M.L., )1993(, Applied Petroleum Geochemistry, Edition Teaching, Paris, 524 p
Espitalie, J., Madec, M. and Tissot, B.,)1980(, Role of Mineral Matrix in Kerogen Pyrolysis: Influence on Petroleum Generation and Migration: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 4, p. 59- 66
Espitalie, J., Marquis, F., Barsony, I.,) 1984(, Geochemical logging. In: Voorhees, K.J. (Ed.), Analytical Pyrolysis-Techniques and Applications: Butterworth, Guildford, p. 276–304
Espitalie, J., Deroo, G. and Marquis, F., )1985(, La pyrolyse Rock-Eval et ses applications (deuxiéme partie): Revue Institut Francais du Pétrole, v. 40, p. 755-784
Jackson, K.S., P.J., Hawkins, and A.J.R., Bennett, )1985(, Regional facies and geochemical evolution of the southern Denison Trough: APEA Journal, v. 20: p. 143-158
James, G.A. and Wynd, J.G., )1965(, Stratigraphic nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement Area: AAPG Bulletin, 49, 2182- 2245
Karimi A.R., Rabbani A.R. and Kamali M.R., )2016(, A bulk kinetic, Burial history and thermal modeling study of the Albian Kazhdumi and the Eocene-Oligocene Pabdeh formations in the Ahvaz Anticline, Dezful Embayment, Iran. Journal of Petroleum Science and Engineering, 146: 61-70
Karimi A.R., Rabbani A.R., Kamali M.R., and Heidarifard M.H., )2016(, Geochemical evaluation and thermal modeling of the Eocene–Oligocene Pabdeh and Middle Cretaceous Gurpi formations in the northern part of the Dezful Embayment. Arabian Journal of Geosciences, 432: 1-16
Kaufman R.L., Ahmed A.S. and Elsinger, R.J., )1990(, Gas Chromatography as a development and production tool for fingerprinting oils from individual reservoirs: applications in the Gulf of Mexico, in D. Schumaker, and B. F. Perkins, (Eds.), Proceedings of the 9th Annual Research Conference of the Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, October 1, 1990: New Orleans, 263-282
Lafargue, E., J., Espitalie, F., Marquis, and D., Pillot, )1998(, Rock-Eval 6 applications in hydrocarbon exploration, production and in soli contamination studies: Revue de l'Institut Français du Pétrole, v. 53, no. 4, p. 421-437
Mashhadi Z.S. Rabbani A.R. and Kamali M.R. )2015(, Geochemical characteristics and hydrocarbon generation modeling of the Kazhdumi (Early Cretaceous), Gurpi (Late Cretaceous) and Pabdeh (Paleogene) formations, Iranian sector of the Persian Gulf, Marine and Petroleum Geology, 66: 978-997
Miller, R. G., )1995(, A future for exploration geochemistry. In: Grimalt, J. O., Dorronsoro, C. (Eds.), Organic Geochemistry: Developments and Application to Energy, Climate, Environment and Human History. A.I.G.O.A., Donostia-San Sebastian, Spain, p. 412-414
Mohseni, H., Behbahani, R., Khodabakhsh, S., and Atashmard, Z., )2011(, Depositional environments and trace fossil assamblages in the Pabdeh Formation (Paleogene), Zagros Basin, Iran, J., Geol., Palaont. Abh. V. 262 (1), p 59-77
Opera, A., Alizadeh, B., Sarafdokht, H., Janbaz, M., Fouladvand, R. and Heidarifard, M.H., )2013(, Burial history reconstruction and thermal maturity modeling for the middle cretaceous–early Miocene petroleum System, southern Dezful Embayment, SW Iran, Int. J. Coal Geol., vol. 120, pp. 1–14
Peters, K.E., )1986(, Guidelines for evaluating petroleum source rock using programmed pyrolysis: American Association of Peters K.E. and Fowler M.G., )2002(, Application of petroleum geochemistry to exploration and reservoir management, Organic Geochemistry, 33: 5-36
Rezaeeparto, K. and Bagheri, H., )2023(. Prediction of Total Organic Carbon (TOC) Utilizing ΔlogR and Artificial Neural Network (ANN) Methods and Geochemical Facies Determination of Kazhdumi Formation in One of the Fields - Southwest of Iran. Advanced Applied Geology, 12 (4), 732-746. https://doi.org/10.22055/AAG. 2021.35538.2177
Setudehnia, A., 1978, The Mesozoic sequence in south-west Iran and adjacent areas: Journal of Petroleum Geology 1, 3–42
Shinkevich, A.I., Kostyukhin, Y.Y., Savon, D.Y., Safronov, A.E., & Aleksakhin, A.V., )2021(. Ootimization of Energy-Efficient Functioning of the Oil and Gas Sector of the Economy Througt Digitalization and Resource Conservation. International Journal of Energy Economics and Policy
