فراتحلیل اثر کاربرد نیتروژن به شکل اوره بر عملکرد دانه و درصد روغن آفتابگردان با استفاده از مدل اثرات ثابت در نرم‌افزار CMA
محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار
محسن رضائی
1
,
محمد نبی ایلکایی
2
,
محمدرضا اصغری پور
3
,
محمد آرمین
4
1 - استادیار،گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران
2 - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - گروه آگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
4 - گروه آموزشی زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
کلید واژه: آفتابگردان, آزمون ایمن از خطا, اندازه اثر, تحلیل حساسیت, نمودار انباشت ,
چکیده مقاله :
هدف: فراتحلیل به عنوان یک روش قدرتمند آماری، قادر است با ترکیب کمی نتایج حاصل از مطالعات مستقل و به ظاهر متناقض، به یک برآورد دقیق‌تر و جامع‌تر از اندازه اثر واقعی یک عامل دست یابد. این روش با جمع‌آوری، خلاصه‌سازی و تحلیل آماری یافته‌های پژوهشی، می‌تواند الگوهای پنهان در داده‌ها را آشکار ساخته و به درک بهتری از عوامل اصلاح کننده پاسخ گیاه منجر شود.
مواد و روشها: در این پژوهش به مطالعه فرا تحلیل اثرات اوره بر صفات عملکرد دانه با 36 مطالعه و درصد روغن دانه با 23 مقاله علمی و پژوهشی منتشر شده (2022- 1995) در ایران و برخی از کشورهای جهان، پرداخته شد. اساس انتخاب مقالات به واسطه عنوان پژوهش، محل آزمایش، نوع طرح آزمایشی، تعداد و نوع تیمارهای آزمایشی، نوع منبع نیتروژن (اوره) و صفات مهم شامل عملکرد دانه، و درصد روغن دانه بودند. تمامی مراحل تحلیل توسط نرم افزار CMA-V3.7 انجام شدند، رگرسیون خطی در محیط اکسل رسم شد.
يافته‌ها: نتایج انباشت این فراتحلیل نشان داد که اندازه اثر کل اثر کود اوره بر عملکرد دانه (688/0) و اندازه اثر کل درصد روغن دانه (399/0) گزارش شد. نتایج رگرسیون خطی نشان داد که همبستگی درصد روغن به کود اوره با یک همبستگی بسیار کم منفی (R2=0.1317) و همبستگی عملکرد دانه با کود اوره نسبتا ضعیف و با شیب مثبت (R2=0.2915) گزارش شد.
نتيجه‌گيري: به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که اگرچه مصرف بهینه اوره می‌تواند عملکرد دانه را به‌طور معناداری افزایش دهد، اما مدیریت آن باید با دقت انجام شود تا از کاهش درصد روغن و پیامدهای محیط‌زیستی جلوگیری گردد. استفاده از راهکارهای تلفیقی مانند ترکیب کودهای زیستی با مقادیر کاهش‌یافته اوره، که می‌تواند به عنوان یک راهبرد موثر برای دستیابی به اهداف عملکردی و کیفی همزمان در کشت آفتابگردان مد نظر قرار گیرد.
Objective: As a powerful statistical method, meta-analysis is capable of obtaining a more accurate and comprehensive estimate of the true effect size of a factor by quantitatively combining the results of independent and seemingly contradictory studies. By collecting, summarizing, and statistically analyzing research findings, this method can reveal hidden patterns in data and lead to a better understanding of the moderating factors in plant response.
Material and methods: This research involved a meta-analysis study of the effects of urea on seed yield and seed oil percentage traits, based on 36 scientific and research articles published between 1995 and 2022 in Iran and several other countries. The criteria for article selection were based on the research title., location of the experiment., type of experimental design., number and type of experimental treatments., nitrogen source (urea)., and key traits including seed yield and seed oil percentage. All analysis steps were performed using Comprehensive Meta-Analysis (CMA) software version 3.7. Linear regression was plotted using Microsoft Excel.
Results: The pooled results of this meta-analysis showed that the overall effect size of urea fertilizer on seed yield was 0.688., and the overall effect size on seed oil percentage was 0.399. Linear regression results indicated a very weak negative correlation between oil percentage and urea fertilizer (R² = 0.1317)., and a relatively weak positive correlation with a positive slope between seed yield and urea fertilizer (R² = 0.2915).
Conclusion: Based on the findings, it can be concluded that while optimal urea application can significantly increase seed yield, its management must be carefully implemented to prevent a reduction in oil percentage and negative environmental consequences. The use of integrated strategies. Such as combining bio-fertilizers with reduced amounts of urea., can be considered an effective approach for simultaneously achieving yield and quality objectives in sunflower cultivation
