تحلیل کیفیت معماری محیط داخلی ادارات دولتی شهر بندرعباس از دیدگاه رضایت‌سنجی کارمندان با رویکرد ارزیابی پس از بهره‌برداری
محورهای موضوعی : دو فصل‌نامه فضای زیست
شایسته فرح
1
,
محمد قمیشی
2
,
حسام الدین ستوده
3
1 - گروه معماری، واحدقشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
2 - گروه معماری، واحد دماوند/دانشگاه آزاد اسلامی/تهران/ایران
3 - گروه معماری دانشگاه ازاد اسلامی واحد قشم ایران
کلید واژه: ارزیابی پس از بهره‌برداری(POE), کیفیت معماری محیط داخلی, ادارات دولتی, بندرعباس.,
چکیده مقاله :
ارزیابی پس از بهره‌برداری روشی برای بررسی عملکرد ساختمان و نیازهای انسانی در راستای اهداف از پیش تعیین شده، برای طراحی می‌باشد. این پژوهش به بررسی میزان رضایتمندی کارکنان ادارات بندرعباس از کیفیت محیط داخلی فضاهای ادارات دولتی با روش ارزیابی پس از بهره‌برداری می‌پردازد. فاکتورهایی که به منظور بررسی کیفیت محیط داخلی مورد سنجش قرار گفتند شامل، چیدمان، دید و منظر، بیوفلیا، مکان و امکانات می‌باشند. پرسش‌های پژوهش عبارتند از: " میزان رضایت کارمندان ادارت دولتی بندرعباس از کیفیت محیط داخلی چگونه است؟" و "دلایل رضایت و یا نارضایتی کارمندان ادارات دولتی شهر بندرعباس از کیفیت محیط داخلی ادارات کدامند؟" نوع پژوهش حاضر براساس هدف تعریف شده برای آن کاربردی و روش تحقیق استفاده شده، روش آمیخته است که شامل دو مرحله جمع‌آوری داده‌های کمی و کیفی می‌باشد. در مرحله کمی، از پرسشنامه‌های استاندارد بر اساس طیف لیکرت برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. در مرحله بعد به منظور یافتن دلایل نتایج بدست آمده از داده‌های کمی، مصاحبه نیمه ساختار یافته‌ای صورت گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان رضایت از فاکتور بیوفلیا سپس چیدمان بوده است و کمترین میزان رضایت از فاکتور مکان و امکانات بوده‌است. در مجموع می‌توان گفت دلایل نداشتن رضایت در فاکتور‌های ارزیابی عبارتند از: نداشتن پنجره برای دید و منظر، عدم رضایت از استفاده از پارتیشن‌های بلند بعنوان جدا‌کننده، قرار‌گیری ساختمان‌ها در زون‌های اداری شهر امکان دسترسی مناسب به فضاهای مورد نیاز کارمندان را میسر نمی کنند. با وجود تمایل برای داشتن گیاه به منظور تلطیف فضا در محیط کار، نبود پنجره یکی از دلایلی است که منجر به عدم نگهداری گیاهان است. غیر استاندارد بودن مبلمان اداری استفاده‌شده و عدم توجه به ارگونومی، یکی از دلایل نارضایتی کارمندان از محیط کار بوده‌است. آینده‌نگر و انعطاف‌پذیر نبودن طراحی فضاها، عدم تناسب ابعاد فضای کار با تعداد کارمندان و ارباب رجوعان، نبود امکانات رفاهی برای کارکنان.
Post-occupancy evaluation (POE) examines building performance and human needs in alignment with predetermined design objectives. Through the POE approach, this research investigates employee satisfaction regarding the indoor environmental quality of government offices in Bandar Abbas. The factors assessed to determine indoor environmental quality include layout, views and outlook, biophilia, location, and facilities. The research questions are: “What is the level of satisfaction among government employees in Bandar Abbas regarding the indoor environmental quality?” and “What are the reasons for employee satisfaction or dissatisfaction with the indoor environment of government offices in Bandar Abbas?” The study is defined as applied research, utilizing a mixed-methods approach that encompasses both quantitative and qualitative data collection phases. In the quantitative phase, standardized questionnaires based on the Likert scale were employed to gather data. Subsequently, to explore the reasons behind the quantitative findings, semi-structured interviews were conducted. The results indicated that the highest satisfaction levels were associated with the biophilia factor, followed by layout. Conversely, the lowest satisfaction was attributed to location and facilities. Overall, the reasons for dissatisfaction in the evaluated factors included the absence of windows for views, dissatisfaction with the use of tall partitions as separators, and the positioning of buildings in administrative zones of the city, which hindered easy access to necessary spaces for employees. Despite a desire for greenery to enhance the work environment, the lack of windows was a significant reason for the inability to maintain plants. The non-standard nature of the office furniture used and disregard for ergonomics emerged as additional reasons for employee dissatisfaction with the work environment. Furthermore, the design of the spaces was not future-oriented or flexible, and there was a mismatch between the dimensions of workspaces and the number of clients, including a lack of recreation for staff.
- فرح, شایسته، قمیشی, محمد، ستوده, حسام الدین. (1403). ارزیابی پس از بهره‌برداری درساختمان‌ها؛ مروری بر فعالیت‌های انجام شده در ایران. فضای زیست,2(3),0-0.
- Bergefurt, Lisannev, Weijs-Perrée, Minou., Appel-Meulenbroek, Rianne, Arentze, Theo. (2022). The physical office workplace as a resource for mental health–A systematic scoping review. Building and Environment, 207, 108505.
- Kaplan, Stephen. (1995). The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework. Journal of environmental psychology, 15(3), 169-182.
- Elsadek, Mohamed, Liu, Binyi. (2021). Effects of viewing flowering plants on employees' wellbeing in an office-like environment. Indoor and Built Environment, 30(9), 1429-1440.
- Yin, Jie, Arfaei, Nastaran, MacNaughton, Piers, Catalano, Paul. J., Allen, Joseph G., Spengler, John D. (2019). Effects of biophilic interventions in office on stress reaction and cognitive function: A randomized crossover study in virtual reality. Indoor air, 29(6), 1028-1039.
- Kwallek, Nancy, Woodson, H, Lewis, Carol M, Sales, C. (1997). Impact of three interior color schemes on worker mood and performance relative to individual environmental sensitivity. Color Research & Application: Endorsed by Inter‐Society Color Council, The Colour Group (Great Britain), Canadian Society for Color, Color Science Association of Japan, Dutch Society for the Study of Color, The Swedish Colour Centre Foundation, Colour Society of Australia, Centre Français de la Couleur, 22(2), 121-132.
- Dam-Krogh, Emilie Patricia, Rupp, Ricardo Forgiarini, Clausen, Geo, Toftum, Jørn. (2024). Scoping review of post occupancy evaluation of office buildings with focus on indoor environmental quality and productivity. Journal of Building Engineering, 108911.
- Hadjri, Karim, Crozier, Carl. (2009). Post‐occupancy evaluation: purpose, benefits and barriers. Facilities, 27(1/2), 21-33.
- Royal Institute of British Architects - RIBA Architecture, Post Occupancy Evaluation - an Essential Tool to Improve the Built Environment, 2020 [Online].
- Li, Peixian, Froese, Thomas M., Brager, Gail. (2018). Post-occupancy evaluation: State-of-the-art analysis and state-of-the-practice review. Building and environment, 133, 187-202.
- Hassanain, Mohammad A., Mahroos, Mohammed S. (2023). A preliminary post-occupancy evaluation of the built-environment in office buildings: a case study from Saudi Arabia. Property Management, 41(4), 564-581.
