اثر تنش خشکی بر شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه در ژنوتیپ‌های لوبیا سفید

محورهای موضوعی : دو فصلنامه تحقیقات بیماریهای گیاهی

محمد رضا لک ¹ (استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران.)
بهروز اسدی ² (مربی پژوهش، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خمین، ایران.)
حمید رضا دری ³ (استادیار پژوهش، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خمین، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/11/12 تاریخ پذیرش : 1395/11/12 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: آگمنت, شاخص‌های تحمل, همبستگی,

چکیده مقاله :

بیماری­پوسیدگی­فوزاریومی­ریشه با عامل Fusarium solani f.­sp. phaseoli از بیماری­های مهم لوبیا در­کشور می­باشد.  این بیماری در­استان مرکزی هر­ساله خسارت­های زیادی به­کشاورزان می­زند. وجود شرایط نامساعد محیطی از جمله کم­آبی می‌تواند بر­شدت خسارت بیماری اثر بگذارد. در­این تحقیق واکنش 100 ژنوتیپ لوبیا سفید به­قارچ عامل بیماری­پوسیدگی فوزاریومی ریشه در­قالب طرح آماری آگمنت در­دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش­خشکی ارزیابی شد. اعمال تنش­خشکی در مرحله ظهور سومین سه­برگچه لوبیا آغاز و تا زمان برداشت ادامه یافت. آبیاری در­شرایط مطلوب و تنش­خشکی به­ترتیب بر اساس 50 و 100 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A انجام شد. ارزیابی شدت بیماری­پوسیدگی­فوزاریومی­ریشه با مقیاس 1 (ایمن) تا 5 (بسیار حساس) انجام شد. عملکرد ژنوتیپ­ها در شرایط آبیاری مطلوب و تنش­خشکی با­استفاده از شاخص­های تحمل شامل میانگین تولید، میانگین هندسی، تحمل به­خشکی، شاخص تحمل و حساسیت به­خشکی بررسی گردید. در­شرایط تنش­خشکی شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه به­شدت افزایش یافت. افزایش شدت بیماری در­شرایط تنش­خشکی باعث کاهش معنی­دار عملکرد دانه، ارتفاع بوته، وزن صد­دانه، تعداد غلاف در­بوته و تعداد دانه در­غلاف شد. بین شدت بیماری و شاخص­های تحمل به­خشکی، میانگین تولید، میانگین هندسی و عملکرد در شرایط تنش­خشکی همبستگی منفی معنی­داری وجود داشت. بنابراین، تنش­خشکی با افزایش شدت بیماری­پوسیدگی­فوزاریومی­ریشه و کاهش میزان تحمل به تنش­خشکی، حساسیت ژنوتیپ­های لوبیا به این بیماری را افزایش می­دهد.  

چکیده انگلیسی:

Root rot caused by Fusarium solani f.­sp. phaseoli is an important disease of beans in Iran. It causes considerable damages to bean production in Markazi Province. Unfavorable conditions such as drought stress can enhance disease severity. In this research, reaction of 100 white bean genotypes to Fusarium solani f.­sp. phaseoli in drought stress condition was evaluated. Drought stress was applied at V4 growth stage (third trifoliate leaf) and continued until harvest. Irrigation was done after 50 and 100 mm evaporation from evaporation pan (A class) for optimum and stress conditions, respectively. Disease severity was rated on a scale of 1 (immune) to 5 (very susceptible). The experiment was carried out in augment design. Bean genotypes yield under normal irrigation and drought stress conditions was calculated with tolerance indices such as mean value of production (MP), geometric mean value of production (GMP), stress tolerance index (STI), stress susceptibility index (SSI) and tolerance index (TOL). Fusarium root rot severity was greater in drought stress condition. In drought condition, growth parameters viz yield, plant height, 100-seed weight, number of pods in plant and number of seeds in pod were significantly decreased. There was a negative and significant correlation among disease severity and yield in drought stress condition and tolerance indices including STI, MP and GMP. At the same time susceptibility to Fusarium root rot of bean genotypes increased with decreasing of tolerance levels and tolerance indices in drought stress condition.  

منابع و مأخذ:

References

1. 
   

   Abawi GS. 1989. Root Rots. pp. 105-157, In HF Schwartz and MA Pastor-Corrales (eds). Bean Problems in the Tropics. Cali, Colombia: CIAT (Centro Internacional de Agricultura Tropical).

   
   


2. 
   

   Amongi W, Nkalubo ST, Gibson P, Edema R and Ochwo-Ssemakula M. 2015. Genetics of drought tolerance in common bean genotypes adapted to Ugandan conditions. Journal of Plant Breeding and Crop Science 7: 18–27.

   
   


3. 
   

   Burke DW and Miller DE. 1983. Control of Fusarium root rot with resistant beans and cultural management. Plant Disease 67: 1312–1317.

   
   


4. 
   

   Dadivar M, Khodshenas MA and Dorri HR. 2005. The effect of water stress on yield and water use efficiency in bean genotypes. Paper presented at: 9^th Soil Science Congress of Iran, vol. 2, Soil Conservation and Watershed Management Research Center; 27–30 August; Tehran; Iran.

   
   


5. 
   

   Ghanbari AA, Mousavi SH, Gorji AM and Idupulapati RA. 2013. Effects of water stress on leaves and seeds of bean (Phaseolus vulgaris L.). Turkish Journal of Field Crops 18: 73–77.

   
   


6. 
   

   Graham PH and Ranalli P. 1997. Common bean (Phaseolus vulgaris L.). Field Crops Research 53: 131–146.

   
   


7. 
   

   Kargar SMA, Ghannadha MR, Bozorgi-Pour R, Khaje Ahmad Attari AA and Babaei, HR. 2004. An investigation of drought indices in some soybean genotypes under restricted irrigation conditions. Iranian Journal of Agricultural Science 35: 129–142.

   
   


8. 
   

   Lak MR, Ghanbari AA, Dorri HR and Ghadiri A. 2009. Effect of planting date on yield and Fusarium root rot disease severity in Chitti bean in Khomein. Seed and Plant Production Journal 25: 273–284.      

   
   


9. 
   

   Mayek-Perez N, Garcia-Espinosa R, Lopez-Castaneda C, Acosta-Gallegos JA and Simpson J. 2002. Water relations, histopathology and growth of common bean (Phaseolus vulgaris L.) during pathogenesis of Macrophomina phaseolina under drought stress. Physiological and MolecularPlant Pathology 60: 185–195.

   
   


10. 
    

    Miller DE and Burke DW. 1985. Effect of soil physical factors on resistance in beans to Fusarium root rot. Plant Disease69: 324–327.

    
    


11. 
    

    Miller DE and Burke DW. 1986. Reduction of Fusarium root rot and Sclerotinia wilt in beans with irrigation, tillage, and bean genotype. Plant Disease 70: 163–166.

    
    


12. 
    

    Nielsen DC and Nelson N. 1998. Black bean sensitivity to water stress at various growth stages. Crop Science 38: 422–427.

    
    


13. 
    

    Papendick RI and Mulla DJ. 1986. Basic principles of cell and tissue water relations. pp. 1–25, In PG Ayres and L Boddy (eds). Water, Fungi and Plants. Cambridge: Cambridge University Press.

    
    


14. 
    

    Pastore-Corrales MA and Abawi GS. 1988. Reaction of selected bean accessions to infection by Macrophomina phaseolina. Plant Disease 72: 39–41.

    
    


15. 
    

    Roy M, Brodeur J and Cloutier C. 1999. Seasonal abundance of spider mites and their predators on red raspberry in Quebec, Canada. Environmental Entomology 13: 737–745.

    
    


16. 
    

    Saxena NP, Johanson C, Saxena MC and Silimi SN. 1993. Selection for drought and salinity tolerance in cool- season food legumes. pp. 243–270, In KB Singh and MC Saxena (eds). Breeding for Stress Tolerance in Cool-season Food Legumes. Chichester: John Wiley and Sons. UK.

    
    


17. 
    

    Schneider KA and Kelly JD. 2000. A greenhouse screening protocol for Fusarium root rot in bean (Phaseolus vulgaris L.). HortScience 35: 1095–1098.

    
    


18. 
    

    Singh SP. 2007. Drought resistance in the race Durango dry bean landraces and cultivars. Agronomy Journal 99: 1219–1225.

    
    


19. 
    

    Sippell DW and Hall R. 1982. Effects of pathogen species, inoculum concentration, temperature, and soil moisture on bean root rot and plant growth. Canadian Journal of Plant Pathology 4: 1–7.