بررسی اثر بخشی آموزش برنامه فرندز (FRIENDS) بر اضطراب کودکان شهر شیراز

محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی

محمود حیدری ¹ (گروه روانشناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان،دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایر ان و گروه روانشناسی ، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
سعید بختیارپور ² (گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
بهنام مکوندی ³ (گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
فرح نادری ⁴ (گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
فریبا حافظی ⁵ (گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/08/11 تاریخ پذیرش : 1395/08/11 تاریخ انتشار : 1395/05/01

کلید واژه: اضطراب, کودکان, برنامه فرندز (FRIENDS),

چکیده مقاله :

 مقدمه:اضطراب شایع ترین مشکلات روان شناختی کودکان بشمار می­رود که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی آموزش برنامه فرندز بر اضطراب کودکان شهر شیراز انجام شده است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان دختر و پسر 9 تا 11 ساله مدارس ابتدایی شهر شیراز در سال تحصیلی 94-93 بود که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله­ای و با استفاده از پرسش نامه­اضطراب کودکان20 نفر از دانش آموزان انتخاب و با روش تصادفی ساده به دو گروه آزمایش(10 نفر) و گروه کنترل(10 نفر) اختصاص یافتند. گروه آزمایش به مدت 3 ماه در معرض آموزش برنامه فرندز قرار گرفت و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند، پس از سه ماه و پایان برنامه پس آزمون و یک ماه پس از مداخله مرحله پیگیری انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ها هم با استفاده از آزمون تی تست و تحلیل کوواریانس چند متغیری انجام شده است. یافته­ها: نتایج پژوهش هم سو با مطالعات دیگر از اثر بخشی آموزش برنامه فرندز بر کاهش اضطراب کودکان به شکل قاطع در مرحله پس آزمون و پیگیری حمایت کرد، هم چنین، مشخص شد بیش ترین تأثیر در مرحله پس آزمون بر کاهش اضطراب اجتماعی کودکان و در مرحله پی گیری بر کاهش اضطراب اجتماعی و اضطراب فراگیر بوده است. نتیجه گیری: برنامه فرندز می­تواند به عنوان یک مداخله پیشگیرانه در کاهش اضطراب کودکان در جامعه ایرانی مورد توجه قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to investigate the effectiveness of the FRIENDS treatment program on the anxiety of children in Shiraz. Research methodology was a randomized pre-test and post-test type with a control group. Statistical population includes all boys and girls 9 to 11 years old of Shiraz elementary schools in the academic year 2014-2015 with a multi-stage random sampling  and by using the anxiety questionnaire of children, 20 students were selected and by  simple random sampling method were assigned to two groups of  test group (10 persons) and control group (10 persons). Test group was exposed to the training program of FRIENDS for 3 months and the control group didn’t receive any intervention. After 3 months and the end of program, the post-test was done and one month after the intervention, the follow-up was performed. Data analysis was performed by using T-test and multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Research results in line with other studies supported the decisive effectiveness of training program of FRIENDS on reducing the anxiety of children in post-test and follow-up stages. It was also determined that the most effectiveness in post-test stage on reducing the social anxiety in children, and in follow-up stage on reducing the social anxiety and stress was comprehensive. FRIENDS program can be taken into consideration as a preventive intervention to reduce the anxiety of children in Iranian society.

منابع و مأخذ:

- اصلی آزاد، عارفی، فرهادی، شیخ محمدی (1391). اثر بخشی بازی درمانی کودک محور بر اضطراب و افسردگی کودکان دختر دارای اختلال اضطراب و افسردگی در دوره دبستان، مجله روش‌ها و مدل های روان شناختی؛ سال دوم، شماره نهم، پاییز 1391،ص ص 71 – 90.

- بساک نژاد، س. نیازی، ز. داودی، ا. (1390).اثربخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری به روش کندال بر اضطراب دختران نوجوان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، دوره 9، شماره 4، 250-241

- دهقانی، ف. (1392). اثربخشی درمان ذهن آگاهی و درمان شناختی رفتاری بر اضطراب فراگیر دانش‌آموزان دختر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

- نظری، ا. پورمحمد، ح. (1387). اثربخشی مهارت های اجتماعی بر اضطراب و عزت نفس دانش آموزان دختر دبیرستان، روان شناسی اجتماعی (یافته های نو در روان شناسی) دوره 2، شماره 6، 116-95.

- Barrett, P. M. (1998). Evaluation of cognitive-behavioral group treatments forchildhood anxiety disorders.Journal of Clinical Child Psychology, 27, 459–468.

- Barrett, P. M., Dadds, M. R., & Rapee, R. M. (1996). Family treatment of childhood anxiety: A controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 333–342.

- Barrett, P.M., Lowry-Webster, H.M., & Turner, C.M. (1999). FRIENDS program social validity and treatment integrity scales. Brisbane: Australian Academic Press.

- Barrett, P. M., & Turner, C. M. (2001). Prevention of anxiety symptoms in primary school children: Preliminary results from a universal trial. British Journal ofClinical Psychology, 40, 399–410. doi:10.1348/014466501163887

- Barrett, P. M., Sonderegger, R., &Xenos, S. (2003). Using FRIENDS to combat anxiety and adjustment problems among young migrants to Australia: A national 90 trial.Clinical Child Psychology and Psychiatry, 8, 241–260.

- Barrett, P. M., Lock, S., & Farrell, L. J. (2005). Developmental differences in universal preventive intervention for child anxiety.Clinical Child Psychology andPsychiatry, 10, 539-555.

- Barrett, P. M., &Pahl, K. M. (2006). School-based intervention: Examining a universal approach to anxiety management. Australian Journal of Guidance andCounselling, 16, 55−75. doi:10.1375/ajgc.16.1.55

- Barrett, P. M., Farrell, L. J., Ollendick, T. H., & Dadds, M. (2006). Long-term outcomes of an Australian universal prevention trial of anxiety and depression symptoms in children and youth: An evaluation of the FRIENDS programme. Journalof Clinical Child and Adolescent Psychology, 35, 3, 403-411.

- Barta, P. (2013). Evaluation of the Hong Kong FRIENDS Intervention Program for Childhood Anxiety, In Partial Fulfilment of the Requirements of the Degree Doctor of Psychology, Alliant International University

- Dadds, M. R., Spence, S. H., Holland, D., Barrett, P. M., & Laurens, K. (1999). Early intervention and prevention of anxiety disorders in Children: Results at 2-Year Follow-Up, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67(1): 145-150.

- James, AC., James, G., Cowerdy, FA.,Soler, A., & Choke, A. (2015). Cognative behavioral therapy for anxiety disorders in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2-Cd004690.

- Kendall, P.C., Choudhury, M., Hudson, J., & Webb, A. (2006).The C.A.T. Project Workbook.

- Liddle, I., & Macmillan, S. (2010).Evaluating the FRIENDS programme in a Scottish setting. Educational Psychology in Practice, 26(1), 53-67.

- Lock, S., & Barrett, P. M. (2003). A longitudinal study of developmental differences in universal preventive intervention for child anxiety.Behaviour Change, 20, 183- 199. doi:10.1375/bech.20.4.183.29383

- Mash, E. J., & Barkley, R. A. (Eds). (2014). Child psychopathology (3rd ed.). New York: Guilford Press.

- Mychailyszvn, M. P., Mendez, J. L., & Kendall, P. C. (2010). School functioning in youth withand without anxiety disorders: Comparisons by diagnosis and comorbidity. SchoolPsychology Review, 39(1), 106-121.

- Rodgers A. & Dunsmuir S. (2015). A controlled evaluation of the ‘FRIENDS for Life’ emotional resiliency programme on overall anxiety levels, anxiety subtype levels and school adjustment. Child and Adolescent Mental Health. 20(1), 13-19.

- Stallard, P., Simpson, N., Anderson, S., Hibbert, S. & Osborn, C. (2007). The FRIENDS emotional health programme: Initial findings from a school based project. Child and Adolescent Mental Health, 12, 1, 32-37.

- Stallard, P., Skryabina, E., Taylor, G., Phillips, R., Daniels, H., Anderson, R., & Simpson, N. (2015). A randomised controlled cluster trial comparing the effectiveness and cost effectiveness of a school based cognitive behaviour therapy programme (FRIENDS) in the reduction of anxiety and improvement in mood in children aged 9/10. Public Health Research, 3(14), v.

- Thompson H. & Lonsdale J. (2008).Adapting the manual: Reflections on modifying standardised group materials.Clinical Psychology Forum, 188, August, 21 – 24.

- World Health Organisation (2004) Prevention of Mental Disorders: Effective interventions and policy options. Geneva: WHO 129.