گیاهان میزبان کرم ساقه‌خوار برنجChilo suppressalis Walker (Lepidoptera: Pyralidae) و شناسایی گونه‌های Chilo spp. در استان مازندران
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعیحسن قهاری 1 , مهرداد طبری 2 , هادی استوان 3 , سهراب ایمانی 4 , کامران پروانک 5
1 - استادیار حشره شناسی گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری.
2 - عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات برنج کشور، آمل، مازندران.
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات فارس.
4 - استادیار گروه حشره شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
5 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری.
کلید واژه: فون, گیاه میزبان, کرم ساقه‌خوار برنج, زمستان‌گذرانی, مازندران,
چکیده مقاله :
با توجه به اهمیت شناسایی دقیق آفات کلیدی و گیاهان میزبان آن‌ها در یک منطقه به منظور کنترل موفقیت‌آمیز آفات، فون ساقه‌خوارهای جنس Chilo Zincken, 1817 (Lepidoptera: Pyralidae) و گیاهان میزبان آن ها در مازندران مورد بررسی قرار گرفت. چهار گونه ساقه‌خوار شامل C. partellus Swinhoe، C. phragmitellus Hubner، C. suppressalis Walker و C. sacchariphagus indicus (Kapur) جمع‌آوری شدند که گونه اخیر برای فون ایران گزارش جدیدی می‌باشد. بر اساس بررسی‌های انجام شده در رابطه با شناسایی گیاهان میزبان کرم ساقه‌خوار برنج (Chilo suppressalis Walker) به عنوان یکی از آفات کلیدی برنج در شمال ایران، هفده گونه گیاهی از هفت خانواده Amarantaceae، Compositae، Cruciferae، Cyperaceae، Poaceae، Sparganiaceae و Typhaceae به عنوان میزبان‌های لاروهای زمستان‌گذران کرم ساقه‌خوار برنج از مناطق مختلف مازندران جمع‌آوری و شناسایی شدند که در این میان دو گیاه ترب وحشی (Raphanus raphanistram) و گندیل (Eleusine indica) برای اولین بار در ایران به عنوان میزبان‌های C. suppressalis معرفی می‌شوند. نمونه‌برداری‌ها نشان داد که بیشترین تعداد میزبان‌های جمع‌آوری شده در خانواده Poaceae قرار دارند. هم چنین لاروهای زمستان‌گذران کرم ساقه‌خوار برنج به ترتیب گیاهان توق (Xanthium pensylvanicum)، تاج‌خروس و اشکنه (Amaranthus albus و Amaranthus retroflexus) و قیاق (Sorghum halopensae) را بیشتر از سایر میزبان‌ها جهت زمستان‌گذرانی ترجیح دادند.
The exact identification of key pests and their host plants in a region has very important role for their successful control. Fauna of stem borers, Chilo Zincken, 1817 (Lepidoptera: Pyralidae) and their host plants were studied in Mazandaran province. Totally, four species including, C. partellus Swinhoe, C. phragmitellus Hubner, C. suppressalis Walker and C. sacchariphagus indicus (Kapur) were identified that among the mentioned species, C. sacchariphagus indicus is newly recorded for Iranian fauna. In a total of 17 host plants from 7 families including, Amarantaceae, Compositae, Cruciferae, Cyperaceae, Poaceae, Sparganiaceae and Typhaceae were identified as overwintering plant hosts of Chilo suppressalis larvae, a key pest of rice in northern Iran. From the collected host plants, two species including, Raphanus raphanistram and Eleusine indica are newly recorded from Iran as the host plants of C. suppressalis. The samplings indicated that the highest numbers of collected host plants were belong to the family Poaceae. Also, the results revealed that the larvae of C. suppressalis preferred three host plants of Xanthium pensylvanicum, Amaranthus spp. and Sorghum halopensae for overwintering.
