تنوع زیستی محصولات زراعی در استان سیستان و بلوچستان

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

سید مهدی جوادزاده ¹ , منصور سلجوقیان پور ²

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ایرانشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ایرانشهر، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ایرانشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ایرانشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1396/10/11 تاریخ پذیرش : 1397/06/02 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه:  تنوع گونه‌ای,  شاخص تشابه سورنسون,  شاخص شانون,  غنای گونه‌ای,

چکیده مقاله :

این پژوهش به منظور تعیین تنوع زیستی محصولات زراعی، سطح زیر کشت و شاخص‌های تنوع زیستی استان سیستان و بلوچستان انجام شد. در کل استان بیش از 60 گونه زراعی مورد کشت قرار می گیرند که حاکی از متنوع بودن محصولات زراعی است. کلیه گیاهان زراعی به هشت گروه شامل غلات، حبوبات، گیاهان علوفه‌ای، دانه‌های روغنی، محصولات جالیزی، سبزیجات، گیاهان صنعتی و گیاهان دارویی و ادویه‌ای طبقه‌بندی شد. بین شهرستان‌های مختلف استان از نظر تنوع زیستی اختلاف زیادی وجود داشت. در مناطق مورد مطالعه، غنای گونه‌ای در ایرانشهر، خاش و چابهار به ترتیب 30، 25 و 17 به دست آمد و مقدار شاخص شانون- وینر و یکنواختی گونه‌ای به ترتیب 22/1 و 32/۰ برای کل استان به دست آمد. شاخص تنوع زیستی شانون- وینر در محصولات زراعی در گیاهان علوفه‌ای 90/1 و گیاهان دارویی 39/0 بود. همچنین شاخص یکنواختی محصولات زراعی در شهرستان‌های ایرانشهر 11/0 و سراوان 1/0 بود. به طور کلی نظام زراعی اصلی استان مبتنی بر غلات و به ویژه گندم می‌باشد؛ بنابراین، استان سیستان و بلوچستان تنوع گونه‌های زراعی مطلوبی داشته و تشابه گیاهان زراعی کشت شده بین شهرستان‌ها نسبتاً کم بود. در این استان به دلیل ویژگی‌های اقلیمی، امکان کشت گونه‌های مختلف علوفه‌ای و صنعتی امکان‌پذیر است.

چکیده انگلیسی:

This research was conducted to assess the biodiversity of crops, cropping area, species richness, and biodiversity indices in Sistan & Balouchestan province, Iran. Agronomic crops are classified into eight groups including cereals, legumes, forage plants, oilseeds, patch products, vegetables, industrial plants, medicinal herbs and spices. A great biodiversity of agronomic crops were found in different cities of the province. In the studied areas, enrichment of species in Iranshahr, Khash and Chabahar was 30, 25, and 17 respectively; also the value of Shannon-Wiener index and species uniformity were 1.22 and 0.32, respectively for the whole province. The Shannon-Wiener biodiversity index for medicinal herbs and forage plants were 1.90 and 0.39, respectively. The uniformity index of crops of Iranshahr was 0.11 and Chabahar was 0.1. Therefore, Sistan & Balouchestan Province was relatively well-positioned in terms of the diversity of crop species. However, relatively small planting in the cities was relatively low. Due to the climate characteristics of this province, it is possible to cultivate various forage and industrial species.