نقد اسطوره ای نمادِ «پری و باد» در «شاهنامۀ فردوسی» و رمان «پریباد» نوشتۀ «محمدعلی علومی»
محورهای موضوعی : حماسهآذر دانشگر 1 , معصومه زارع کهن 2
1 - هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
2 - دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد کرج
کلید واژه: شاهنامه, اسطوره, پری, باد, پریباد, محمدعلی علومی,
چکیده مقاله :
نقد اسطورهای از آن نظر که با زمینههای متنوع و گوناگونی مانند: مردمشناسی، مطالعات تاریخ تمدن، ادیان، روانشناسی جمعی و روانشناسی یونگ و مطالعات کهنالگویی، مرتبط است؛ رویکردی میان رشتهای به حساب میآید. منتقد در این نقد به تحلیل و بررسی تمامی نشانههای کهنالگویی موجود در متن میپردازد که خودآگاه یا ناخودآگاه در آفرینش اثر ادبی، مؤثر بودهاند. با توجه به کاربرد این شیوه در شناخت ارزشهای ناخودآگاهانۀ متن و تحلیل سطوح نمادین آن، به نظر میرسد متونی که حاوی نشانههای اسطورهای هستند؛ برای تحلیل با این شیوه، قابلیت بیشتری دارند. از جملۀ این متون، رمان پریباد نوشتۀ محمدعلی علومی است. این رمان، سرشار از بنمایههای اسطورهایست که مؤلف آن، خودآگاه یا ناخودآگاه به آن توجه کرده است. محقق در این مقاله بر آن است تا با روشی تحلیلی به بررسی اسطورههای شاخص این رمان همچون اسطورۀ پری و باد و تطبیق آن با شاهنامۀ فردوسی بپردازد. بررسیهای حاصل از تحقیق نشان میدهد که این مفاهیم در شاهنامه بهعنوان پیشمتن، بیان شده است و نویسندۀ رمان سعی در خوانش دوبارۀ این اسطورهها در رمان پریباد دارد.
Since mythological criticism is related to many disciplines such as Anthropology, History of civilization Studies, Theology, Jungian Psychology and Archetypal Studies, it is counted as an interdisciplinary approach. A critic in this genre of criticism studies and analyzes all the archetypal signs present in the text which had influenced the creation of literary works whether consciously or unconsciously. Paying attention to the application of this approach in recognizing the unconscious values of the text and analysis of its symbolic levels it seems that texts containing mythological references are more prone to this genre of criticism. The novel Paribad written by Mohammad Ali Olomi is one such example. This novel is filled with mythological themes whose author consciously or unconsciously was concerned about. The purpose of this article is to study the important myths of this novel such as fairy, and wind and compare them with their counterparts in Shahnameh using analytic approach. The studies made indicates that these concepts were mentioned in Shahnameh regarded as pre-text and the author of the novel tries to reintroduce these myths in his work.
