بررسی تطبیقی شخصیت های « پرده خانه» بهرام بیضایی براساس کهن الگوهای کریستوفر ووگلر

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

لطیفه سلامت باویل ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1396/02/01 تاریخ پذیرش : 1396/06/10 تاریخ انتشار : 1395/06/10

کلید واژه: کهن الگو, ووگلر, پرده خانه, بیضایی,

چکیده مقاله :

مفهوم کهن الگو ابزاری بایسته برای شناخت کارکرد شخصیت ها در داستان است. هفت کهن الگوی بنیادی شخصیت که ووگلر آنها را در کتاب سفر نویسنده برشمرده قابل انطباق با بسیاری از داستانهاست. این کهن الگوها انواع ثابت شخصیت نیستند بلکه به عنوان کارکردهای انعطاف پذیر شخصیتی، گاه صورتک هایی بر چهره می زنند و با جذب انرژی و ویژگی های شخصیت های دیگر، داستان را پیش می برند. ووگلر درسفر نویسنده، از الگویی که جوزف کمپبل تحت عنوان سفر قهرمان ارائه کرده است، پیروی می کند. این مقاله به بررسی کهن الگوهای پرکاربرد هفت گانه شخصیت پرداخته و تلاش می کند تا واکاوی روشنی از ساختار و شخصیت های نمایشنامه پرده خانه بهرام بیضایی انجام دهدو با تکیه بربنیاد نقش مایه های اندیشه های اسطوره ای به شیوه ای دراماتیک به شناخت و کارکـرد شخصیت ها در داستان بپردازد . نتیجه پژوهش حاضر این است که این کهن الگوها در بیشتر آثار داستانی و نمایشی به ویژه پرده خانه با شخصیت های داستان قابل انطباق است و می توان از الگوی ووگلر برای باز آفرینی متون داستانی کهن بهره برد.

چکیده انگلیسی:

Realization of the meaning of archetype is necessary for character recognition function. Christopher Vogler in his book named “The Writer’s Journey” has enumerated seven fundamental character archetype that is applicable to many stories. These archetypes are not all kinds of character stability but as character flexible function face mask and advance the story with energy absorption and personality characteristics. Vogler in The Writer’s Journey follows the pattern of Joseph Campbell as the hero’s journey. This article examines the seven common archetypes of characters and tries to present clear analysis of the structure and characters of “Parde-Khaneh” the drama of Bahram Beyzaii. This essay emphasizes on foundation mythical motifs ideas in dramatic manner and stress on understanding and application of character. The conclusion is that archetypes are applicable with the most of drama especially with characters of Parde-Khaneh.

منابع و مأخذ:

بیضایی، بهرام.(1382). پرده خانه.چاپ اول، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

ثمینی، نغمه.(1393). تماشاخانه اساطیر، چاپ سوم، تهران: نی.

جعفری نژاد، شهرام.(1379). بهرام بیضایی، چاپ دوم، تهران: قصه.

خلج، منصور.(1381). نمایشنامه نویسان ایران، چاپ اول، تهران: اختران.

سپانلو، محمدعلی.(1366). نویسندگان پیشرو ایران، جاپ اول، تهران: نگاه.

کمپبل، جوزف.(1388). قهرمان هزارچهره، ترجمه شادی خسروپناه، چاپ اول، مشهد: گل آفتاب.

کمپبل، جوزف.(1380). قدرت اسطوره، ترجمه عباس مخبر، چاپ اول، تهران: مرکز.

مورنو، آنتونیو.(1376). یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمه داریوش مهرجویی، جاپ اول، تهران: مرکز.

ووگلر، کریستوفر.(1387). سفر نویسنده، ترجمه محمد گذرآبادی، چاپ اول، تهران: مینوی خرد.

ویتیلا، استوارت.(1390). اسطوره و سینما، ترجمه محمدگذرآبادی، چاپ دوم، تهران: هرمس.

حسن لی، کاووس و حقیقی، شهین. (1388). «تحلیل شخصیت زن در نمایشنامه «پرده خانه ». اثر بهرام بیضایی»، پژوهشنامه ی فرهنگ و ادب، سال پنجم شماره 8 ، صص 60 - 98