نظامی، شاعری صوفیمسلک
محورهای موضوعی : اسطورهیعقوب نوروزی 1 , حجت ا... قهرمانی 2
1 - مربی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو
2 - مربی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیامنور ماکو
کلید واژه: نظامیگنجوی, اندیشههای عرفانی, تعلیمات صوفیه, زهد, آداب سلوک,
چکیده مقاله :
در این مقاله به بررسی عرفان و تصوف نظامی خواهیم پرداخت. بحث آغازین این خواهد بود که آیا نظامی را میتوان همچون سنایی، عطار، مولوی و دیگران، شاعری عارف نامید. سپس به این نکته میپردازیم که آیا او صوفی رسمی بوده یا تحت تأثیر گسترش این اندیشهها در این دوره نمودی از آن در آثارش دیده میشود. سپس نظرات وی را دربارة مطرحشدن این اندیشهها در شعر خواهیم آورد و بازتاب اعتقادات عرفانیاش را در زندگی عملی و شعرش به تماشا خواهیم نشست و آداب سلوک و موانع سلوک و آنچه را مرتبط با تصوف و عرفان است و در آثارش جلوه دارد، را نیز بحث و بررسی خواهیم کرد. همچنین نظرات او را دربارة صوفیه عصر خود و دیدی که نسبت به آنها داشته را مطرح میکنیم و دربارة زهد و دنیاگریزی ـ که بخش پر رنگ تصوف او را شامل میشود ـ به تفصیل سخن خواهیم گفت و اثبات خواهیم کرد که نظامی شاعری عارف نیست و در عالم عرفان و صوفیگری، دریافتهای شاعران بزرگ عارف، همچون سنایی و عطار و مولوی و دیگر شاعران عارف را از مبانی و اصول عرفانی ندارد.
Can Nezāmī Ganjavī (1141-1209), like Sanā'ī Ghaznavi, Attār-e Neishābūri and Mowlānā Jalāl-al Din Balkhī, be called a mystic poet? Is he an official mystic or is he just a poet who entertains mystic thoughts beside other subjects in his works? This article, after having answered the above questions, will discuss the reflection of Nezāmī's mystical thoughts in his life and poems. Then, his view toward his contemporary mystic traditions, disciplined Sufi practices, piety and renunciation of the world (all of which are figured prominently in his works) are examined. Finally, it will be concluded that Nezāmī, unlike Sanā'ī, Attār, and Mowlānā is not a mystic poet.
