فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر شکوفایی شهری (موردمطالعه: نورآباد ممسنی)
  عامر نیک پور الهه مرادی منصوره یاراحمدی
  در طول تاریخ شکوفایی شهری همواره یکی مهم ترین تلاش های بشر برای توسعه انسانی و اجتماعی بوده و به عنوان معیاری برای سنجش میزان رضایت از زندگی مطرح شده است. مفهوم شکوفایی با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن همراه بوده و به عنوان نوعی ساخت‌وساز اجتماعی شناخته می شود چکیده کامل

  در طول تاریخ شکوفایی شهری همواره یکی مهم ترین تلاش های بشر برای توسعه انسانی و اجتماعی بوده و به عنوان معیاری برای سنجش میزان رضایت از زندگی مطرح شده است. مفهوم شکوفایی با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن همراه بوده و به عنوان نوعی ساخت‌وساز اجتماعی شناخته می شود که به فعالیت‌های انسانی کالبد می‌بخشد. با توجه به اهمیت شکوفایی شهری به عنوان یکی از مهم ترین معیارهای رضایت از زندگی، در این تحقیق سعی بر آن شد تا عوامل موثر بر شکوفایی شهری در نورآباد ممسنی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور در ابتدا با مطالعه مبانی نظری و تئوریک پژوهش عوامل تأثیرگذار بر توسعه و شکوفایی شهری نورآباد مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک دلفی تعداد 13 شاخص موثر در شکوفایی شهری نورآباد ممسنی شناسایی شدند. در ادامه به منظور بررسی روابط بین هر یک از ابعاد و مولفه های پژوهش و میزان بررسی تاثیر گذاری و تاثیرپذیری هر یک از متغیرهای پژوهش از تحلیل میک مک استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد تأثیرگذارترین عوامل در شکوفایی شهری محدوده موردمطالعه، عوامل سطح 1 و 2 شامل زیرساخت‌های فرهنگی اجتماعی، کیفیت زندگی، آموزش اجتماعی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سلامت و ... می‌باشند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل میک مک بر روی هر یک از شاخص‌های موردمطالعه نشان داد این شاخص‌ها شامل چهار سطح می باشند. مؤلفه‌های موجود در سطح 1 شامل زیرساخت‌های حمل‌ونقل، برابری اجتماعی، کیفیت زندگی، آموزش اجتماعی، سلامت، توازن جنسیتی، فرم شهری و زیرساخت‌های مسکن ازجمله متغیرهای دووجهی بشمار می‌روند که متغیرهایی با تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالا می باشند. توجه ویژه به این متغیرها در زمینه برنامه ریزی شهری می تواند باعث شکوفایی و رشد شهر نورآباد ممسنی شده و افزایش میزان رضایت از زندگی ر به همراه داشته باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - تحلیل نابرابری های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهرستان قرچک
  بیژن رحمانی شهره تاج علی عبدی
  عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدا چکیده کامل

  عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهر گذاشته و مدیریت شهری را با چالش های جـدی روبرو کرده است. با بررسی میران نابرابری ها در توزیع خدمات و شناسایی الگوی فضایی بی عدالتی در سطح شهر، می توان پی بـرد که کدامیک از خدمات در وضعیت نامناسب تری هستند و بی عدالتی بیشتر در کدام بخش و محلۀ شهری تمرکز یافتـه اسـت تـا از ایـن طریق مدیریت شهری با عمل آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمومی و منافع اجتماعی، نـابرابری هـای فضـایی را کـاهش داده و کیفیت رندگی را ارتقا دهد. رشد روزافزون جمعیت شهرستان قرچک و نیاز ساکنین به خدمات شهری در حال افزایش است. ازاین‌رو تحقیق حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و استنتاج یافته‌های میدانی در قالب تدوین و توزیع پرسش‌نامه، در سطح محدوده موردمطالعه صورت گرفته است به بررسی وضعیت برخورداری شهروندان از خدمات و نیز توزیع آن‌ها در سطح روستاها پرداخته است. یافته‌های تحقیق با استفاده آزمون موران و روش جینی و همچنین آزمون T-test مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته و نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که خدمات و امکانات مورد بررسی در تحقیق در سطح شهرستان قرچک به‌صورت عادلانه توزیع نشده‌اند از طرفی نیز نتیجه آزمون سطح رضایت‌مندی شهروندان از وضعیت خدمات شهری موردبررسی نیز حاکی از نامناسب بودن وضعیت این خدمات در سطح شهرستان قرچک بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بررسی الگوی رفتاری عابران پیاده در یک فضای شهری نمونه موردی: میدان شهدا در تهران
  یوسف هاشمی زکیه کشکولی
  فضای شهری همواره بستری برای تجلی الگوی رفتاری و میان‌کنش‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی واجتماعی است. رابطه انسان و فضا در محیط و مقیاس‌های متفاوتی تبلور یافته و در ارتباط با سیر تحول جامعه و شهر گسترش می‌یابد. یکی از مهمترین جنبه‌های حضور انسانی در فضاهای شهری که سبب سر چکیده کامل

  فضای شهری همواره بستری برای تجلی الگوی رفتاری و میان‌کنش‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی واجتماعی است. رابطه انسان و فضا در محیط و مقیاس‌های متفاوتی تبلور یافته و در ارتباط با سیر تحول جامعه و شهر گسترش می‌یابد. یکی از مهمترین جنبه‌های حضور انسانی در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و پویایی این فضاها و نیز افزایش نقش اجتماعی آن‌ها می‌شود، حرکت در فضا است. امروزه انزواطلبی و کاهش تعامات اجتماعی یکی از مهمترین مشکلاتی است که زندگی اجتماعی سا کنان شهرها را تهدید می‌کند. از این رو، نیاز مردم به مکان‌هایی برای تعاملات اجتماعی و رفع نیازهای روانی به یکی از ملزومات زندگی شهری تبدیل شده است. با توجه به اینکه فضاهای عمومی در شهرها، کانون بیشترین ناهنجاری‌های رفتاری هستند و کمتر توانسته‌اند زمینه‌های مناسب را برای سازماندهی نیازها و الگوهای هنجاری و رفتاری مخاطبان خود فراهم آورند، طراحی یک راهبرد کارآمد مدیریت رفتار، از جمله مهمترین نیازهای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری برای اینگونه فضاهاست. در این مقاله به تأثیر ویژگی‌های محیطی بر رفتار عبوری انسان در فضای شهری می‌پردازیم. با نگاهی به عوامل مؤثر در رفتار محیطی، رابطه انسان و محیط، الگوی رفتاری انسان و طراحی و ویژگی‌های پیاده‌روها ضمن انتخاب یک فضای شهری (میدان شهدا) الگوی رفتاری استفاده‌کنندگان از این فضا مورد تحلیل واقع شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش تأثیر بسیار بالای کیفیت کالبد، مبلمان موجود در فضا، تنوع کاربری‌های جاذب و... را بر الگوی رفتاری عابران پیاده به ما نشان داد. ساختار پژوهش مبتنی بر گردآوری اطلاعات، از شیوه کتابخانه‌ای (مقالات، کتاب‌ها، مجلات، پایان‌نامه‌ها و ...) و از شیوه میدانی (مشاهده و ضبط فیلم) استفاده شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - کاربست جهان بینی اسلامی در شهرهای ایرانی- اسلامی با تأکید بر توسعه پایدار محله ای
  محمد کاظم شمس پویا ابوالفضل مشکینی مجتبی برغمدی
  ایجاد و گسترش "شهر اسلامی- ایرانی" و همچنین تغییر و تحول شهرهای موجود به سمت شهرهای مطلوب، یکی از لوازم بروز و ظهور تمدن ایرانی اسلامی است که هدف اصلی در آن هدایت انسان به سمت تعالی و کمال خواهد بود. با طلیعه ی اسلام جهان بینی جدیدی مبتنی بر برادری و برابری به منصه‌ی ظه چکیده کامل

  ایجاد و گسترش "شهر اسلامی- ایرانی" و همچنین تغییر و تحول شهرهای موجود به سمت شهرهای مطلوب، یکی از لوازم بروز و ظهور تمدن ایرانی اسلامی است که هدف اصلی در آن هدایت انسان به سمت تعالی و کمال خواهد بود. با طلیعه ی اسلام جهان بینی جدیدی مبتنی بر برادری و برابری به منصه‌ی ظهور رسید. این طرز تفکر بر شکل شهرنشینی و جامعه شهری اثر گذاشته است. در واقع، شهرهای اسلامی از دستورات و قوانین اسلامی متخذ از کتاب، سنت، فقه، اجتهاد و اجماع تأثیر پذیرفته و اصول و جهان بینی اسلامی تأثیر خود را بر ساخت و بافت شهرها و محلات آن به عنوان کوچکترین سلول‌های حیات شهری بر جای نهاده است. اما به تدریج و در دوران معاصر روند گسسته شدن محلات و پیدایش فضاهای جدید شهری با معیارهایی متفاوت از فرهنگ بومی شتاب گرفته است که برخلاف منطق توسعه پایدار محله ای است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با کاربست جهان بینی اسلامی و اصول و ارزش های آن در شهرنشینی و برنامه ریزی توسعه محله ای و تلفیق آن با اندیشه ایرانی می توان در جهت تقویت و احیای محلات اسلامی و در نتیجه توسعه پایدار محله ای گام برداشت. ذکر این نکته درخور اهمیت است که محلات اسلامی فقط به کالبد خلاصه نمی‌شوند، بلکه دارای حیاتی معنوی در زمینه‌های گوناگون است که ضرورت دارد این موضوع در برنامه‌ریزی توسعه اجتماعات محلی مورد توجه قرار گیرد. همچنین قواعد دهگانه اجتهاد از دیدگاه تشیع و قاعده لاضرر و لاضرار به برنامه ریزان شهری اجازه می‌دهد تا از مسائل نوین جهانی با توجه به اصول و ارزش‌های اسلامی و معیارهای بومی استفاده نمایند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - تحلیلی تطبیقی بر روند کاوش ها در حوزه مطالعاتی شهرهای هوشمند در ایران با کشورهای پیشرو در جهان
  محمد علی فیروزی احمد پوراحمد مهیار سجادیان
  هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ روند کاوش های شهر هوشمند در ایران با کشورهای پیشرو، به منظور آسیب شناسی و پیشنهاد راهکارهایی می باشد. روش شناسی این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی است؛ و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای تحلیل داده های تحقیق، از روش تحلیل محتوا و در این راستا، چکیده کامل

  هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ روند کاوش های شهر هوشمند در ایران با کشورهای پیشرو، به منظور آسیب شناسی و پیشنهاد راهکارهایی می باشد. روش شناسی این پژوهش از نوع کاربردی علم سنجی است؛ و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای تحلیل داده های تحقیق، از روش تحلیل محتوا و در این راستا، از ابزار گوگل ترندز بهره گرفته شده است. جامعه ی آماری پژوهش، تعداد کاوش های اینترنتی واژگان شهر هوشمند و شهرالکترونیک است که در سطح جهان انجام می یابد، و نمونه ی آماری این پژوهش، کاوش های واژگان شهر هوشمند و نیز شهر الکترونیک در کشورهای ایران، امارات متحدۀ عربی، ایالات متحدۀ آمریکا، استرالیا و بریتانیا است؛ که درون وبگاه گوگل انجام یافته است. همچنین در راستای، برداشت روشن تری از روند جهانی در حوزه های کاوش مورد نظر این پژوهش؛ و مقایسه با روند کاوش ها در کشورهای مورد مطالعه، از میانگین کاوش های جهانی، استفاده گردیده است. بازه ی زمانی مورد بررسی از دی ماه 1382 تا آذرماه 1398 می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق، روند کاوش های شهر هوشمند در ایران برخلاف روند جهانی و نیز کشورهای مورد مطالعه، یکنواخت و بطئی و در سطحی بسیار نازل است؛ به کاوشها به زبان انگلیسی توجه ای مبذول نمی گردد؛ و بر خلاف روند جهانی و کشورهای مورد مطالعه، به کاوش های شهر الکترونیک نسبت به شهر هوشمند توجۀ بیشتری می گردد. در نهایت می توان نتیجه گرفت که روند کاوش های شهر هوشمند در کشور ایران با روند شتابان جهانی و کشورهای مورد مطالعه متناسب نبوده است؛ و بر مبنای چهار رویکرد نسبت شهر هوشمند و شهر الکترونیک، شامل، تشابه شهر هوشمند و شهر الکترونیک، همپوشانی شهر هوشمند و شهر الکترونیک در حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات، شهر هوشمند تکامل یافته شهر الکترونیک و شهر الکترونیک جزئی از شهر هوشمند ، رویکرد غالب در کاوش های کشورهای پیشرو به سوی رویکردهای سوم و چهارم است؛ در حالی که در کشور ایران، اصولا رویکردی مشاهده نمی شود و غلبه نیافته است و همچنان، کاوش های شهر الکترونیک به زبان فارسی در کشور در غلبه کامل است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - اولویت سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری با استفاده از روش AHP و مکانیابی آن در محیط GIS
  روح الله اکبریان نسرین یزدان پناه
  امروزه شهرها بدون وجود فضای سبز مؤثر نخواهند توانست شهر های سالم زیبایی باشند. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی آنها موجودیت فضای سبز و گسترش آن را اجتناب ناپذیر کرده است. در پژوهش حاضر وضعیت کاربری فضای سبز شهر گچساران مورد بررسی قرار گرفته است. اهمی چکیده کامل

  امروزه شهرها بدون وجود فضای سبز مؤثر نخواهند توانست شهر های سالم زیبایی باشند. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی آنها موجودیت فضای سبز و گسترش آن را اجتناب ناپذیر کرده است. در پژوهش حاضر وضعیت کاربری فضای سبز شهر گچساران مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخصهای توسعه بافتگی جوامع مطرح می‌باشد پارک‌های شهری دارای نقش اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی هستند این محیطها در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی و توسعه جامعه محسوب می‌شوند. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی معیارهای مکان یابی فضای سبز موجود و مکان یابی مراکز مناسب برای احداث فضای سبز جدید شهر گچساران می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است برای این منظور ابتدا فضای سبز موجود را بر حسب میزان رعایت معیارهای مکان یابی ارزیابی کرده ایم سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای مکان یابی فضا سبز جدید استفاده شده است. ابتدا با توجه به معیارهای لازم برای مدل سازی مکان های مناسب، نقشه ها لازمه تهیه و طبقه بندی مجدد (Reclassification) روی آنها انجام گرفت و بعد از آن به روش وزن دهی مقایسه‌ زوجی‌‌، که بخشی‌ از روش‌AHP است‌، وزنی داده شد و با استفاده از مدل فرآیند سلسله مراتبی(AHP)، مکان های مناسب برای احداث فضای سبز پیشنهاد شده است. نتایج ارزیابی فضاهای بوشهر گچساران نشان می دهد که از یک سو شهر با عدم تعادل فضایی مواجه است و از سوی دیگر کاربری های فضای سبز از لحاظ دسترسی و نزدیکی به کاربری‌های سازگار(اماکن ورزشی و آموزشی و ...)با محدودیت هایی مواجه می باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - ارزیابی راهبردی توسعه شهری شهرهای جلگه ای استان مازندران با استفاده از تکنیک عاملی و خوشه ای
  محمدرضا زندمقدم
  فضا در هر دوران پدیده ای دگرگون شدنی است و این دگرگونی را میزان جمعیت انسانی و کیفیت فناوری تحت اختیار آنان تعیین می کند. (آسایش ،1383 ،ص15) در کشور ما ایران در سال های پس از جنگ جهانی دوم، بالاترین آمارهای رشد جمعیتی و رشد شهرنشینی ثبت شده است. در این بین، استان مازندر چکیده کامل

  فضا در هر دوران پدیده ای دگرگون شدنی است و این دگرگونی را میزان جمعیت انسانی و کیفیت فناوری تحت اختیار آنان تعیین می کند. (آسایش ،1383 ،ص15) در کشور ما ایران در سال های پس از جنگ جهانی دوم، بالاترین آمارهای رشد جمعیتی و رشد شهرنشینی ثبت شده است. در این بین، استان مازندران به دلیل ویژگی های اکولوژیکی خاص خود، از حساسیت بالایی نسبت به تغییرات فضایی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر تحلیل فضایی شهرهای جلگه ای استان مازندران به عنوان هدف اصلی تحقیق برگزیده گردیده است. لذا در پژوهش از نوع تحقیقات کاربردیاست که با روش توصیفی انجام صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است، که استان مازندران فاقد الگوی نخست شهری بوده و در طول دهه های اخیر هرگز شهر اول استان، کانون برتر جمعیتی، عملکردی و کارکردی استان نبوده است. اما در عین حال یک گرایش به سمت تمرکز در چهار شهر برتر استان وجود دارد و شهرهای برتر استان همگی در ناحیه جلگه مرکزی استان واقع شده اند و این در حالی است که این پهنه از استان هم اکنون، تحت فشار بارگذاری بیش از حد جمعیت و فعالیت قراردارند. پرونده مقاله