زیبایی‌شناسی ادبی: 4 (33)

دسترسی آزاد مقاله

1 - نقد زیباشناختی شعر ساده‌نویسی (سهل و ممتنع)
محسن ایزدیار

جریان ساده نویسی در شعر دهه 1380 واکنشی بود در برابر جریان شعری دهه 1370 که به پیچیدگی، دشواری و مخاطب زدایی دامن می زد؛ از این رو شاعران این جریان در جهت جذب مخاطب بیشتر شعر را از هر گونه پیچیدگی دور می دارند. در این مقاله به بررسی این جریان شعری با دو رویکرد ساختاری و چکیده کامل

جریان ساده نویسی در شعر دهه 1380 واکنشی بود در برابر جریان شعری دهه 1370 که به پیچیدگی، دشواری و مخاطب زدایی دامن می زد؛ از این رو شاعران این جریان در جهت جذب مخاطب بیشتر شعر را از هر گونه پیچیدگی دور می دارند. در این مقاله به بررسی این جریان شعری با دو رویکرد ساختاری و محتوایی پرداخته شده است. نتیجه آنکه این جریان شعری از وجوه زیباشناختی شعر به دور است و هرچند سعی در جذب مخاطب دارد ولی مخاطب گزینی ملاک و معیاری برای برتری شعر و یا هنر نمی تواند بود. از سوی دیگر این جریان نوگرایانه چیزی بر دفتر شعر و ادب پارسی نیفزوده است و ظرفیت های زبانی و زیباشناختی و هنری شعر را توسعه نبخشیده است. همچنین این جریان شعری را نمی توان ادامه جریان شعر سهل و ممتنع در ادوار گذشته شعر فارسی قلمداد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - نقد و بررسی شعر شاملو بر اساس آرکی‏تایپ شب
زهرا خاتمی کاشانی محمدرضا قاری

آرکی تایپ یا کهن الگو به انگاره‌هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه گفته می‌شود که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می‌دهد. هنرمندان نیز برای آفرینش هنری از صور ذهنی و تخیّلاتی بهره می‌گیرند که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند. این تصاویر ذهنی در رو چکیده کامل

آرکی تایپ یا کهن الگو به انگاره‌هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه گفته می‌شود که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می‌دهد. هنرمندان نیز برای آفرینش هنری از صور ذهنی و تخیّلاتی بهره می‌گیرند که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند. این تصاویر ذهنی در روند آفرینش هنری به لایه‌های خودآگاه ذهن می‌رسند و اثری هنری خلق می‌شود. بخش خودآگاه، آرکی‌تایپ را به شکل نماد و سمبل درک می‌کند. بنابراین در ادبیات پرداختن به آثار سمبولیک و نقد کهن الگویی آن می‌تواند برخی ویژگی‌های شخصیتی و روانی هنرمند را که برخاسته از اندیشه و احساس تبار اوست نشان دهد. یکی از رایج‌ترین کهن الگوها، کهن الگوی شب است. تکرار واژه شب (بیش از 400 بار) در شعر شاملو، این واژه را به عنوان یک آرکی‌تایپ به ما معرّفی می‌کند. این واژه به عنوان نمادی از آنیما، مفاهیمی دیگر چون تاریکی، اندوه، تنهایی، سکوت، وحشت، ناامیدی و مرگ را نیز در شعر شاملو می‌رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - نقش ساختارهای بلاغی در ترجمه (با تأکید بر زبان‏های عربی و فارسی)
محمد حسن تقیه

یک مترجم موفّق نباید تنها از یک دریچه و ساختار متن زبان مبدأ را به زبان مقصد ترجمه کند. تطبیق و پیاده کردن نکات دستوری و انتقال واژگانی به تنهایی نمی تواند ملاک و أساس کار قرار گیرد؛ زیرا نباید نقش دیگر عوامل برون و درون متنی را نیز در ترجمه نادیده گرفت. بنابراین به خوب چکیده کامل

یک مترجم موفّق نباید تنها از یک دریچه و ساختار متن زبان مبدأ را به زبان مقصد ترجمه کند. تطبیق و پیاده کردن نکات دستوری و انتقال واژگانی به تنهایی نمی تواند ملاک و أساس کار قرار گیرد؛ زیرا نباید نقش دیگر عوامل برون و درون متنی را نیز در ترجمه نادیده گرفت. بنابراین به خوبی در می یابیم ترجمه خوب و روشمند بر یک پایه ساخته نمی شود بلکه ساختارها و عوامل گوناگونی دست به دست هم می دهند تا چارچوب و ساختار ترجمه شکل بگیرد. مترجم در ساختار یلاغی با چند چهره ای مفاهیم صناعات ادبی و صور خیال روبروست. از این رو در فرایند ترجمه انتقال نکته ها و چارچوب های بلاغت دشوارتر از دیگر ساختارهاست. مترجم هر چند توانایی بالایی در آفرینش ترجمه، بی مانند باشد ولی نخواهد توانست مخاطب زبان مقصد را کاملًا به دنیای ادبی فراهم شده برای مخاطب زبان اصلی ببرد. البته این گفته به معنای رها کردن و ذست کشیدن از ترجمه صناعت های ادبی نیست بلکه باید مترجم تلاش نماید تا شکاف میان مخاطبان دو زبان را کمتر کند و این مهم انجام شدنی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تمثیل در داستان مزرعه حیوانات نوشته‌ جورج اورول
فاطمه عزیزمحمدی

تحقیق حاضر تحلیلی از سبک‌های ادبی است و به بررسی تشبیه ادبی، اهمیت تمثیل و تغییر زبان‌ شناسی یا سوء استفاده از زبان در داستان مزرعه حیوانات نوشته جورج اورول می‌پردازد. سوء استفاده سیاسی از زبان توسط جورج اورول یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد داستان مزرعه حیوانات و بخش غیرق چکیده کامل

تحقیق حاضر تحلیلی از سبک‌های ادبی است و به بررسی تشبیه ادبی، اهمیت تمثیل و تغییر زبان‌ شناسی یا سوء استفاده از زبان در داستان مزرعه حیوانات نوشته جورج اورول می‌پردازد. سوء استفاده سیاسی از زبان توسط جورج اورول یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد داستان مزرعه حیوانات و بخش غیرقابل تفکیک از تشبیه اوست. داستانِ به نظر ساده مزرعه حیوانات در واقع یک تشبیه ادبی است که به نزاع بر سر قدرت، غصب، ارعاب، بهره‌برداری، دورویی، فساد، نقشه های سیاسی و وحشت از طبقات حاکم که در هر شکلی ممکن است ظاهر شوند (انسانی یا حیوانی)، اشاره دارد. در هر حال موضوع اصلی این است که اورول با داشتن سبک نثرِ دقیق و کمال گرا، این مسئله را با استفاده از تصویرهای زنده و استفاده هنرمندانه از صنایع ادبی، جالب و سرگرم‌کننده ساخته است. این داستان با سبک نوشتاری واضح، به شکل فریب آمیزی ساده، اما خلاقانه و دارای زبانی رسا، منبعی از زیباشناختی عظیم و لذت فکری و نگرش سیاسی محسوب می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - آرکائیسم واژگانی و نحوی درپنج داستان مینی مال در دیوان پروین اعتصامی
اشرف ملک &rlm;حسینی محمدرضا زمان&rlm; احمدی

آرکائیسم از راه های برجسته کردن و تشخص بخشیدن به زبان است. این شگرد یکی از شیوه های آشنایی زدایی باعناصر کهن (آرکائیک) زبان است کاربرد عناصر تاریخمند زبان در درون بافت زمانی پس از آن را کهن‌گرایی (آرکائیسم) می‌گویند. واحدهای زبان (تکواژها، واژه ها، عبارات و ساختهای نحوی چکیده کامل

آرکائیسم از راه های برجسته کردن و تشخص بخشیدن به زبان است. این شگرد یکی از شیوه های آشنایی زدایی باعناصر کهن (آرکائیک) زبان است کاربرد عناصر تاریخمند زبان در درون بافت زمانی پس از آن را کهن‌گرایی (آرکائیسم) می‌گویند. واحدهای زبان (تکواژها، واژه ها، عبارات و ساختهای نحوی) بر پیشانی خود مهر زمان دارند، این یعنی هویت تاریخی و تاریخمندی زبان. اگر عناصر زبان گذشته را از موقعیت تاریخی آن جدا کنیم و به درون بافت زبانی دوره های بعد منتقل نماییم، هنجار زمانی کلام شکسته می‌شود و سخن از بافت تاریخی که در آن تولد یافته فاصله می‌گیرد. پیوند عمیق شعر پروین اعتصامی با زبان و ادب کهن فارسی به صورت متنوع وگسترده در شعرش مشهود است. با وجود گذشت قرون متمادی‌، زبان فارسی هم‌چنان صلابت و اصالت خود را به شکلی پویا حفظ کرده است که دلیل آن چیزی نیست مگر غنی بودن این زبان چه از جهت لفظ و چه از جهت محتوا. از بین شاعران معاصر، پروین اعتصامی به علت گرایش به شعر کلاسیک از این حیث، نمود بیشتری یافته‌اند و باستان گرایی را به عنوان محملی برای ایجاد فخامت و شیوایی زبان خویش برگزیده و به کار برده است. باستان گرایی واژگانی و نحوی در شعر پروین جایگاه خاصی دارد که در این تحقیق، با بررسی چهارداستان مینی مال در دیوان این شاعره پرآوازه، به تأثیر واژه یا نحو کهن در شعراو پرداخته و دریافته‌ایم که شعر پروین چه مقدار و تحت تأثیر کدام یک از انواع باستان گرایی قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - تحلیل بلاغی صور خیال در اشعار عربی سعدی
جواد کبوتری حسین آریان

سعدی شیرازی، از بزرگ ترین سخن سرایان و شاعران فارسی زبان است که بر زبان عربی مسلّط بوده است. با وجود تسلّط سعدی بر زبان عربی، اشعار عربی، بخش کوچکی از اشعار او را به خود اختصاص داده است ولی همین اشعار کم، نشان دهنده جایگاه رفیع سعدی در میان شاعران ایرانی عربی سراست. سع چکیده کامل

سعدی شیرازی، از بزرگ ترین سخن سرایان و شاعران فارسی زبان است که بر زبان عربی مسلّط بوده است. با وجود تسلّط سعدی بر زبان عربی، اشعار عربی، بخش کوچکی از اشعار او را به خود اختصاص داده است ولی همین اشعار کم، نشان دهنده جایگاه رفیع سعدی در میان شاعران ایرانی عربی سراست. سعدی شیرازی همانند اشعار فارسی از صور خیال در اشعار عربی خود بخوبی استفاده نموده است. اگر چه سعدی در شکل ها و گونه های ادبی، استاد سخن است و مهارت خویش را به ادب دوستان عرضه کرده است. او بیش از آن که به دنبال نشان دادن توانایی و هنر خود در به کارگیری صنایع ادبی باشد، در پی ابلاغ معانی به شیوه های گوناگون بوده است. رمز جذابیت و حلاوت اشعار عربی سعدی در بکارگیری بهنگام صور خیال و در موضع مناسب و به اقتضای حال و مقام است. سعدی در مجموعه اشعار عربی خود، از هر چهار موضوع علم بیان (تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه) استفاده نموده است، اما کاربرد (تشبیه و استعاره) در اشعار وی بسامد بالاتری دارد. در این مقاله، صور خیال، در مجموعه اشعار عربی سعدی، با ذکر نمونه هایی از ابیات عربی، بررسی و تحلیل شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - کاربرد هنری فعل در غزلیات حافظ
محمد مجوزی رمضان مجوزی

شعر حافظ از دیر باز به شیوایی و زیبایی مشهور بوده است، پژوهشگران مشتاق، جنبه های گوناگون اشعار زیبای این شاعر بزرگ را موردکاوش قرارداده اند و زیبایی آن را به نمایش گذاشته اند امّا رستاخیزی و زیبایی مسحور کنندة کلام حافظ به طور شگفت انگیزی بدیع است. در این پژوهش نگارند چکیده کامل

شعر حافظ از دیر باز به شیوایی و زیبایی مشهور بوده است، پژوهشگران مشتاق، جنبه های گوناگون اشعار زیبای این شاعر بزرگ را موردکاوش قرارداده اند و زیبایی آن را به نمایش گذاشته اند امّا رستاخیزی و زیبایی مسحور کنندة کلام حافظ به طور شگفت انگیزی بدیع است. در این پژوهش نگارندگان برآنند تا با بررسی کاربرد هنری فعل و کشف شگردهای خاص شاعر در به کارگیری آن، جنبه های زیبایی شناختی کلام حافظ را به تصویر کشند. نتایج حاصل از پژوهش که به روش تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده حاکی از آن است که فعل در شعر حافظ، از مهمترین عوامل تصویرساز و معنی آفرین است، شاعر با استفاده از افعال گوناگون و آمیختن آن به صورخیال، کلام خویش را رستاخیز نموده و خواننده را مسحور زیبایی و اعجاز کلام نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - بررسی مجموعه داستان نیمه تاریک ماه اثر هوشنگ گلشیری بر اساس زیبایی‌‏شناسی روایت در مؤلفه وجه ژرار ژنت
مهدی دریائی پروانه عادل‌زاده کامران پاشایی فخری

هنر روایت به خودی خود یک امر بسیار مهم زیبایی‌شناسانه است. معمولاً تعداد زیادی از مؤلفه‌های زیبایی‌شناسانه در داستان‌هایی که خوب پرداخت شده‌اند، وارد عمل می‌شوند. این مؤلفه‌ها شامل ایده‌های ضروری ساختار روایت از قبیل نقطه دید، کانون روایت، انتخاب نوع گفتار و غیره که در چکیده کامل

هنر روایت به خودی خود یک امر بسیار مهم زیبایی‌شناسانه است. معمولاً تعداد زیادی از مؤلفه‌های زیبایی‌شناسانه در داستان‌هایی که خوب پرداخت شده‌اند، وارد عمل می‌شوند. این مؤلفه‌ها شامل ایده‌های ضروری ساختار روایت از قبیل نقطه دید، کانون روایت، انتخاب نوع گفتار و غیره که در خطوط پیرنگ به صورت منسجم ساختاربندی شده‌اند، قابل تشخیص‌اند. نگارندگان در این پژوهش با روش تحلیل ساختاری به بررسی مؤلفه وجه، یعنی فاصله و کانون‌شدگی از منظر ژنت در مجموعه داستان نیمه تاریک ماه اثر هوشنگ گلشیری پرداخته‌اند. نویسنده در مؤلفه فاصله در تمام سی و شش داستان از گفتار مستقیم و سخن روایت‌شده استفاده کرده است. گفتار غیرمستقیم در شانزده داستان و گفتار غیرمستقیم آزاد در نه داستان به‌کار رفته است. هم‌چنین در مؤلفه کانونی‌سازی، کانونی‌سازی نشده با بازنمود همگن، یک داستان. کانونی‌سازی نشده با بازنمود ناهمگن، دو داستان. کانون درونی با بازنمود همگن، بیست و پنج داستان. کانون خارجی با بازنمود ناهمگن و کانون خارجی با بازنمود همگن، هر یک چهار داستان و کانون خارجی با بازنمود همگن نیز در هیچ داستانی به‌کار گرفته نشده است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات