تحلیل زیباشناختی آموزه‌های اسرار نبوّت و ولایت از منظر قرآن و عرفان در شعر بیدل دهلوی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: رسالت, نبوّت, شعر بیدل دهلوی, prophecy, حقیقت محّمدی, ولایت علوی, Mohammedan truth, Alawi province, Bidel Dehlavi's poetry,
چکیده مقاله :
با توجّه به اینکه موضوع پژوهش حاضر تحلیل زیباشناختی آموزه های اسرار نبوّت و ولایت از منظر قرآن و عرفان در شعر بیدل دهلوی می باشد، در تفاوت میان واژه های نبوّت و رسالت و ولایت، مباحث فراوانی مطرح و آرای گوناگونی ارایه گردیده است. عارفان محقق در آثار گوناگون خویش به ذکر نکته های نغز، در تفاوت میان این واژه ها و اصطلاحات پرداخته اند. پیروان مکتب محی الدّین عربی از جمله بیدل دهلوی با تعمّق و تدّبر در قرآن و سنت و با ژرف‌نگری در آثار عارفان کامل این موضوع را در شعر وارد کرده و نکته هایی نیز بدان افزوده اند. آنچه از سروده های بیدل در خصوص زیبا‌آفرینی سخن به دست می آید آن است که: خدای سبحان دارای باطن و ظاهری است و نبّی خاتم مظهر اسم ظاهر و باطن حقّ تعالی است و آن همان حقیقت محمّدی می باشد که دربرگیرندۀ بطون و ظهوری است که با توجّه به جامع بودن در مظهریت می تواند نزاع و تخاصم اسماء را در عیان رفع نماید و هر مظهری را به کمال لایق خود برساند.
Given that the subject of the present study is the aesthetic analysis of the teachings of prophetic and guardian secrets from the perspective of Quran and mysticism in Bidel Dehlavi's poetry, In the difference between the words prophethood, mission and guardianship, many different issues and opinions have been presented. The scholars of mysticism in their various works have mentioned the notions of humor in the difference between these terms and terms. Followers of the Arabic school of thought, including Bidel Dehlavi, have delved deeper into the Qur'an and Sunnah by deliberating on the works of complete mystics. What comes out of Bidel's songwriting is that: God has inner and outer appearance, and Nabi Khatam is the manifestation of the name of inner and outer right of transcendence and It is the same Mohammedan truth that encompasses the emergence that, by being comprehensive in its mission, can resolve the disputes and antagonisms of the name at all times, and make any statement to its fullest potential.
1ـ قرآن کریم.
2ـ ابن جوزی. تذکره الخواص. ترجمه محمدرضا عطایی، انتشارات آستان قدس، 1383.
3ـ ابن عربی، محیالدّین. انسان کامل. ترجمه دکتر گل بابا سعیدی، گردآورنده: محمود محمود غراب، تهران: جامی، 1392.
4ـ آشتیانی، سیّد جلال‌الدّین. شرح مقدمۀ قیصری بر فصوص الحکم. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه، 1375.
5ـ بیدل دهلوی، عبدالقادر بن عبدالخالق. کلیات. به تصحیح خالد محمد خسته و دیگران، ج 2، کابل: ریاست دارالتألیف وزارت علوم افغانستان، 1344.
6ـ ـــــــــ، ـــــــــــــــــــــ . شعله آواز. تصحیح اکبر بهداروند، تهران: انتشارات نگاه، 1388.
7ـ ـــــــــ، ـــــــــــــــــــــ . رباعیات. تصحیح و مقدمه اکبر بهداروند، تهران: انتشارات نگاه، چاپ دوم، 1389.
8ـ ـــــــــ، ـــــــــــــــــــــ . دیوان بیدل دهلوی (غزلیات)، تصحیح اکبر بهداروند، چاپخانه مروی، تهران: انتشارات نگاه، چاپ سوم، 1392.
9ـ جشنی آرانی، ماشاالله. تجلّی قرآن و معارف اسلامی در اشعار بیدل دهلوی. تهران: نشر هستی نما، چاپ اول، 1383.
10ـ حسن‌زاده آملی، حسن. ممدالهمم در شرح فصوص الحکم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1394.
11ـ خراسانی سبزواری، محمد ابراهیم. شرح گلشن راز محمود شبستری ... . تصحیح و اهتمام حسن مدرسی، مشهد: پاپلی، 1390.
12ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. شاعر آیینهها. تهران: نشر آگاه، 1366.
13ـ شیرازی، سلطان الواعظین. شب‌های پیشاور در دفاع از حریم تشیع. تهران: دارالمکتب الاسلامیه، 1348.
14ـ صادقی ارزگانی، محمدامین. انسان کامل از نگاه امام خمینی (ره). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم، 1388.
15ـ عبدالغفور، آرزو. مقایسة انسان کامل از دیدگاه بیدل و حافظ. تهران: انتشارات سوره مهر، 1388.
16ـ فروزان‌فر، بدیع‌الزمان. احادیث مثنوی. تهران: چاپخانه سپهر، چاپ چهارم، 1366.
17ـ فیض کاشانی، ملامحسن. سراپرده اسرار. ترجمۀ رساله قره العیون ...، مترجم: رضا جلیلی، 1392.
18ـ لاهیجی، شمس‌الدّین محمّد. مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تصحیح و توضیح خالقی و ...، تهران: انتشارات زوّار، 1383 .
19ـ منصور‌زاده، رضا. مقالۀ تفکر در مثنوی. زندگی و مرگ در نگاه مولانا (2)، 1389.
20ـ همدانی شافعی، میرسیّدعلی. رسالۀ السبعین فی فضائل امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام). ترجمه و شرح محمّد یوسف نیرّی، شیراز: انتشارات نوید، 1375.
_||_