آنیمیسم در روز اسب‌ریزی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: داستان معاصر, بی&zwj, ژن نجدی, روز اسب‌ریزی, آنیمیسم, Contemporary story, Bizhan Najdi, Rooz-e Asb Rizi, Animism,
چکیده مقاله :
یکی از زیباترین گونه های صور خیال در یک اثر، تأثیری ست که ذهن شاعر یا نویسنده در اشیا و در عناصر بی جان طبیعت می‌گذارد و با نیروی تخیل خویش به آنها حرکت و جنبش می‌بخشد و در نتیجه هنگامی که از دریچۀ چشم او به طبیعت و اشیا می‌نگریم، همه چیز در برابر ما سرشار از زندگی و حرکت و حیات می‌شود. زندگی بخشیدن به اشیا، پدیده‌های طبیعت و مفاهیم انتزاعی را آنیمیسم می‌گویند که از طریق اعطای ویژگی‌های فیزیکی یا روان‌شناختی حاصل می‌شود. بارزترین گونۀ آنیمیسم، انساندیسی است؛ اما مانندگی به حیوان یا گیاه و یا ساختن شکل‌واره‌های ترکیبی نیز بخش عمده‌ای از آنیمیسم را به خود اختصاص می‌دهند. بیژن نجدی از زمره شاعر- داستان‌نویسان معاصر ادب فارسی است که در برخی آثارش به این مقوله توجه شایانی نشان داده است. شخصیت اصلی در داستان روز اسب‌ریزی از مجموعۀ یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، اسب است و داستان، گاه‌به‌گاه از زبان او روایت می‌شود. تک‌گویی یا حدیث نفس، همذات‌پنداری، آشنایی‌زدایی، زبان شاعرانه، آنیمیسم در آنیمیسم، تغییر زاویۀ دید، شکست روایت و در نهایت توصیف صحنه از مؤلفه‌های قابل بررسی در آنیمیسم این داستان است. در این مقاله به واکاوی داستان روز اسب‌ریزی با رویکرد آنیمیسم خواهیم پرداخت.
One of the most beautiful types of imagery in a work is the effect that author or poet’s mind casts on the objects and inanimate elements over in nature and the poet animate them by his/ her imagination power. Consequently, when the nature and object are viewed from his/ her perspective everything is alive and moving. Animating objects, natural phenomena, and abstract concepts is called animism that is a result of granting physic of psychological properties. The most salient type of animism is anthropomorphism. However, a major part of animism has been dedicated similarity to an animal or plant and/ or making compound schema. Bizhan Najdi is one of contemporary poet- novelists of person literature who have noticed this topic considerably in some of his works. The main character of “Rooz-e Asbrizi” from collection of “Yoozpalangani Ke Ba Man davideand (panthers ran with me)” is horse and the story is narrated at time from its language. Monologue or self-anecdote, self-identification, de-familiarization, poetic language, animism in animism, viewpoint change, failure of narrative and finally scene description are among must be studied elements of animism in this story. We will explore Rooz-e Asb Rizi with an animism approach
منابع و مآخذ
1 ـ آریا، غلامعلی. آشنایی با تاریخ ادیان. تهران: پایا، 1382.
2 ـ اژرتر، امانوئل. مذاهب بزرگ. تهران: علمی، 1328.
3 ـ الیاده، میرچا. رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش، 1376.
4 ـ انوشه، حسن. فرهنگ‌نامۀ ادبی فارسی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1376.
5 ـ بی‌نیاز، فتح‌الله. درآمدی بر داستاننویسی و روایتشناسی. تهران: نشر افراز، 1387.
6 ـ پاریندر، جئوفری. شناخت اساطیر آفریقا. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر، 1374.
7 ـ پورنامداریان، تقی. رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1376.
8 ـ داد، سیما.فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید، 1378.
9 ـ رضایی، عبدالعظیم. تاریخ ادیان جهان. ج1. تهران: علمی، 1377.
10 ـ سلاجقه، پروین. از این باغ شرقی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1385.
11 ـ سلاجقه، پروین. امیرزادۀ کاشی‌ها (نقد شعر احمد شاملو). تهران: مروارید، 1384.
12 ـ سلیمانی، محسن. واژگان ادبیات داستانی. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1372.
13 ـ شاله، فلیسین. استتیک: شناخت زیبایی. ترجمه علی‌اکبر بامداد، تهران: طهوری، 1367.
14 ـ شاله، فیلیسین. تاریخ مختصر ادیان بزرگ. ترجمه خدایار محبی، تهران: طهوری، 1355.
15 ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه، 1366.
16 ـ شمیسا، سیروس. بیان. تهران: میترا، 1385.
17 ـ شهبازی، اصغر، «استعارۀ مکنیه، ملکۀ تشبیهات مجازی»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 106، 1392.
18 ـ صدیقی، علیرضا، «اسباب و صور ابهام در داستانهای بیژن نجدی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی «پژوهش زبان و ادبیات فارسی»، شماره دوازدهم، بهار 1388.
19 ـ عبداللهیان، حمید. شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان معاصر. تهران: آن، 1380.
20 ـ عبداللهیان، حمید، «عوامل شاعرانگی در داستانهای بیژن نجدی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، شماره 56 و 57، سال پانزدهم و شانزدهم، زمستان 1384 و بهار 1385.
21 ـ عبداللهیان، حمید؛ فرهمند، فرنوش، «نقد شالوده‌شکنانۀ دو داستان از بیژن نجدی»، فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 72، سال 20، بهار 1391.
22 ـ فریزر، جیمز جورج. شاخۀ زرین. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: آگاه، 1383.
23 ـ فکوهی، ناصر. مبانی انسانشناسی. تهران: نشر نی، 1391.
24 ـ کزازی، میرجلال‌الدین. رؤیا، حماسه، اسطوره. تهران: مرکز، 1376.
25 ـ مکاریک، ایرنا ریما. دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر. مهران مهاجر، محمد نبوی. تهران: آگه، 1383.
26 ـ مهاجر، مهران؛ نبوی، محمد. واژگان ادبیات و گفتمان ادبی. تهران: آگه، 1381.
27 ـ میرصادقی، جمال. عناصر داستان. تهران: سخن، 1376.
28 ـ نجدی، بیژن. یوزپلنگانی که با من دویده‌اند. تهران: مرکز، 1373.
29 ـ یونسی، ابراهیم. هنر داستاننویسی. تهران: نگاه، 1382.
_||_