شناسایی پیشران های موثر بر حکمرانی برای کاهش مسائل شهری با کمک نرم افزار Mic Mac

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

اعظم نیازی کومله ^{1 *} , فرهاد بیانی ²

1 - دانش آموخته دکتری جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
2 - استادیار جامعه شناسی، گروه مطالعات علم و فناوری، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

تاریخ دریافت : 1403/02/13 تاریخ پذیرش : 1403/06/10 تاریخ انتشار : 1404/02/16

کلید واژه: آینده پژوهی, حکمرانی, پیشران, توسعه,

چکیده مقاله :

با سرعت گرفتن روند شهرنشینی و افزایش جمعیت شهری شاهد بالارفتن میزان مطالبات شهروندان خواهیم بود. حکمرانی خوب شهری نقش نهادهای مدنی را به عنوان مدافع حقوق شهروندی و تقویت کننده مشارکت مردمی در دست یابی به عدالت شهری فراهم می نماید. بنابراین در جهت ارائه راهکارهای مناسب دست یابی و گسترش حکمرانی خوب شهری شناخت پیشران های موثر در این حوزه گامی بسیار مهم می باشد. مدیریت این روابط نیازمند کسب درکی عمیق و سیستمی از پیشران ها، عوامل کلیدی و متغیرهای اصلی تاثیر گذار بر شکل گیری آن می باشد که هدف اصلی تحقیق پیش رو بر این مهم استوار گردیده است. فرایند تحقیق مشتمل بر 4 فاز شناسایی و معرفی سیستم، صورتبندی ساختاری تاثیرات متقابل و تحلیل متغیرها و تعیین متغیرهای کلیدی بود. لذا با مراجعه به خبرگان علمی و حرفه‌ای و نیز استفاده از روش تحلیل ساختاری اثرات متقاطع با نرم‌افزار میک‌مک، تعداد 20 متغیر در قالب الگوی پستل شناسایی و جهت تعیین متغیرهای کلیدی با هدف مدیریت آینده روابط فیمابین تحلیل گردید. بر این اساس از بین متغیرهای 20 گانه مورد مطالعه، حاکمیت قانون به عنوان پیشران و متغیرهایی چون شفافیت، عدالت، پاسخگویی ، مشارکت ، اجماع پذیری پیشران‌های کلیدی آن می باشند که بیشترین قابلیت را در اعمال مدیریت در جهت گسترش حکمرانی خوب شهری دارند. در نتیجه سیستم مورد نظر ناپایدار بوده است.

چکیده انگلیسی:

With the acceleration of the urbanization process and the increase of the urban population, we will see an increase in the demands of the citizens. Good urban governance provides the role of civic institutions as defenders of civil rights and strengthens popular participation in achieving urban justice. Therefore, in order to provide appropriate solutions to achieve and expand good urban governance, recognizing effective drivers in this area is a very important step. The management of these relationships requires a deep and systematic understanding of the drivers, key factors and key variables affecting its formation, which is the main purpose of this research. The research process consisted of 4 phases of system identification and introduction, structural formulation of interactions and analysis of variables and determination of key variables. Therefore, by referring to scientific and professional experts and also using the method of structural analysis of cross-effects with Mikmak software, 20 variables were identified in the form of a postal pattern and analyzed to determine key variables with the aim of future management of inter-relationship relations. Accordingly, among the 20 variables studied, "rule of law" as drivers and variables such as "transparency", "justice", "accountability", "participation", "consensus" are its key drivers. They have the most ability in management practices to expand good urban governance. As a result, the system in question has been unstable.

منابع و مأخذ:

- اسلاتر، ریچارد (1386). دانش واژه آینده‌پژوهی، ترجمه محمدرضا فرزاد امیر ناظمی. کرامت زاده، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
- بهشتی، محمدباقر؛ زالی، نادر (1390). شناسایی عوامل کلیدی توسعه منطقه‌ای با رویکرد برنامه‌ریزی بر پایه سناریو: مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی، مدرس علوم انسانی-برنامه ریزی و آمایش فضا.
- ثقفی، فاطمه؛ علی احمدی، علیرضا؛ قاضی نوری، سپهر و حورعلی، منصوره (1393). طراحی و پیاده‌سازی مدل مرجع پس‌نگری برای شناسایی عوامل کلیدی موفقیت CSF خدمات دولت الکترونیکی در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی جهانی‌شدن.
- حاجیانی، ابراهیم (1390). هشداردهی: کارکرد تحلیل اطلاعاتی در پیشگیری از غافلگیری، فصلنامه مطالعات راهبردی.
- حاجیانی، ابراهیم. (1391). مبانی، اصول و روش‌های آینده‌پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
- راست‌قلم، مهدی؛ صیدایی، اسکندر؛ نوری، هدایت الله (1395). تعیین پیشرانهای کلیدی رهیافت روستای خلاق با استفاده از نرمافزار میکمک، فصلنامه پژوهش‌های روستایی.
- روستایی، شهریور؛ علی‌اکبری، اسماعیل و حسین زاده، رباب (1395). بررسی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر رشد شهرهای بزرگ (مورد مطالعه: شهر ارومیه)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری.
- زالی، نادر؛ زمانی پور، مسعود (1394). تحلیل سیستمی متغیرهای راهبردی توسعه منطقه‌ای در برنامه‌ریزی سناریو مبنا (مورد مطالعه: استان مازندران)، آمایش سرزمین.
- زند، اکبر (1393). روش‌های نوین تحلیل اطلاعاتی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشکده اطلاعات.
- شریعتمداری، ع. (1374). جامعه و تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات امیر کبیر.
- طاهری دمنه، محسن و نادری خورشیدی، علیرضا (1393). آینده‌نگاری منابع انسانی در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تلفیقی سناریوپردازی و تحلیل اثرات متقاطع، فصلنامه منابع انسانی ناجا.
- کارگرسامانی، امیر؛ اسدالله، حمید و مسعود، کرد نائیج، خدادادحسینی و موسوی شفایی (1394)، سنجش حکمرانی خوب شهری برای شهرهای جهانی، فصلنامه پژوهش¬های مدیریت در ایران، دوره 19، شماره 1
- مولایی، محمدمهدی و طالبیان، حامد (1395). آینده‌پژوهی مسائل ایران با روش تحلیل ساختاری، فصلنامه مجلس و راهبرد.
- Godet, M. (1994). From Anticipation to Action A handbook of strategic prospective. Paris: UNESCO Presses Universitaires de France.
- Godet, M. (2000). The Art of Scenarios and Strategic Planning:Tools and Pitfalls. Technological Forecasting and Social Change, 3-22.
- Gordon, T. (1994). Trend Impact Analysis. AC/UNU Millenniumm Project
- Gordon, T. (2012). Cross-Impact Analysis, in Futures Research Methodology Version 3.0, The Millennium Project.
- Scholz, R.W., Tietje, O., (2012), Embedded Case Study Methods: Integrating Quantitative and Qualitative Knowledge, Sage publications, Thousand Oaks/ London/ New Delhi.
- Scott,A,J,Agnew,J,Soja,E.W.and storper,M. (1999).Global city - regions: An overview. Retrieved from http://www.Ise.ac.uk/geography and Environment.
- UN-HABITAT (2004).urban Governance Index. Retrieved from http:/www.unhabitat.org.