ضرورت برنامه‌ریزی کاربری ‌زمین شهری متناسب با شهرهوشمند با تأکید بر اثرات ناشی از فنآوری اطلاعات‌ و‌ ارتباطات با استفاده از روش AHP

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

ثنا کنعانی مقدم ¹ , اسماعیل شیعه ² , مصطفی بهزاد فر ³ , زهرا سادات سعیده زرآبادی ⁴

1 - دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، ‌واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران [e-mail]
2 - استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران[e-mail]
3 - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت [e-mail]
4 - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، ‌دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران [e-mail]

تاریخ دریافت : 1397/07/07 تاریخ پذیرش : 1397/08/07 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: فنآوری ‌اطلاعات ‌و‌ارتباطات, شهرهوشمند, کاربری‌زمین شهری, برنامه‌ریزی, ‌ روش AHP,

چکیده مقاله :

مقدمه: موضوع این مقاله در ارتباط با پیشرفت سریع شهرنشینی و نقش توسعه فنآوری ‌اطلاعات و ‌ارتباطات بر آن می‌باشد. دراین‌ میان روابط مردم با فضای‌شهری و وسائل ارتباطی در حال تغییرات مهمی می‌باشد. اثرات فضایی این امر بر شکل‌شهر وکاربری‌زمین به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر تأمین زیرساخت‌های شهری می‌باشد. مفهوم شهرهوشمند به عنوان یک استراتژی برنده‌ی شهری برای افزایش کیفیت‌زندگی در فضای شهری مطرح شده‌است. هدف‌تحقیق: هدف این مقاله تبیین‌ نظری جایگاه‌کاربری‌زمین در شهرهوشمند است. همچنین با تجزیه‌و‌تحلیل عمیق ادبیات موجود به دنبال تحلیل سلسله‌مراتب و نحوه اثرگذاری ابعاد شهرهوشمند بر اولویت‌بندی کاربری‌زمین در سیاست‌های کلان شهری می‌باشد. روش‌تحقیق: روش‌ تحقیقی این مقاله توصیفی-تحلیلی و سپس بررسی نحوه اثرگذاری اولویت‌بندی‌ها و تعیین حساسیت عوامل از طریق روش AHP می‌باشد. یافته‌های تحقیق: یافته‌ها نشان می‌دهد که بر اساس ۶ معیار اصلی شهر هوشمند که هر کدام با کاربری متناظر خود معادل‌سازی شده‌اند و ۱۸ زیرمعیار مرتبط با آنها، به ترتیب کاربری‌های زیرساخت و خدمات، مسکونی و مختلط، آموزشی، فضای سبز، اداری و صنعتی با توجه به شاخص‌های شهرهوشمند اولویت‌بندی می‌شوند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان‌می‌دهد فنآوری ‌اطلاعات و ‌ارتباطات تاثیر قابل‌توجهی بر فعالیت‌های شهری دارد که تصمیمات مردم را در مورد انتخاب ‌مکان و نحوه‌ی دسترسی به آن تغییرخواهدداد و به تبع آن هم اولویت‌بندی کاربری‌ها و میزان آنها و هم انتخاب موقعیت و نحوه‌‌ی دسترسی به آنها دستخوش تغییر می‌شود. بنابراین در سیاست‌های برنامه‌ریزی زمین چنانچه اهداف هوشمندسازی مدنظر قرارگیرد، اولویت‌بندی کاربری‌ها متفاوت از شهری خواهد بود که این اهداف را دنبال نمی‌کند.

چکیده انگلیسی:

Introduction:  This article is related to the rapid development of urbanization and the role of ICT development on it. Meanwhile, people's relationships with urban space are changing. The spatial effects of ICT on the urban form is one of the most important elements in the provision of urban infrastructure. The concept of Smart City is presented as a winning urban strategy to improve life quality in urban space. Research aim: This study aims at theoretical explanation of the landuse situation in Smart cities. Also, by analyzing of existing literature, it seeks to understand the hierarchy and how the criteria of smart city affect the priorities of landuse in planning policies. Method: the research method is based on descriptive-analytic approach and Then through the AHP model the landuse priorities and the sensitivity of the factors are determined. Resualts: The research findings show that based on the six main criteria of the Smart City, each of which is related to its equation on urban landuse category, and the 18 sub-criteria related to them, the fowllowing land uses is prioritized respectively according to Smart City indicators: the infrastructures and services, residential and mixed, educational, green spaces, administrative and Industrial. Conclusion: The results show that ICT have a significant impact on urban activities that changes people's decision about choosing a place and how it is accessed. Therefore, if smart targets are considered, prioritization and planning of landuse will be different from the city that does not pursue these goals.  

منابع و مأخذ:

ضرابی، اصغر، تقوایی، منصور. تأثیر گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر برنامه ریزی کاربری اراضی شهری مطالعه موردی کاربری‌های فرهنگی و تفریحی درمنطقه پنج شهر أصفهان. مجله پژوهشی دانشگاه أصفهان (علوم انسانی)، جلد بیست و نهم، شماره ۱، ۱۳۸۷. صص۶۷-۹۲.

عظیمی، ناصر. کاربری زمین در برنامه‌ریزی منطقه ای. تهران: ژرف، ۱۳۹۳.

مومنی, منصور، علیرضا شریفی سلیم. مدل ها و نرم‌افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه. تهران: گنج شایگان, ۱۳۹۴.

نوبخت, محمد باقر. روش تحقیق پیشرفته برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی, ۱۳۹۶.

Albino, Vito, Umberto Berardi, and Rosa Maria Dangelico. "Smart Cities: Definitions, Dimensions, Performance, and Initiatives." Journal of Urban Technology (The Society of Urban Technology) 22, no. 1 (2015): 3-21.

Anthopoulos, Leo G., and Ioannis A. Tsoukalas. "The implementation model of a Digital City. The case study of the Digital City of Trikala, Greece: e-Trikala ." Journal of e-Government (Haworth Press, Inc.) 2, no. 2 (2006): 1-23.

Anthopoulos, Leonidas G. "Understanding the Smart City Domain: A Literature Review." In Transforming City Governments for Successful Smart Cities, edited by Rodríguez-Bolívar, 9-21. Springer International Publishing Switzerland, 2015.

Ballas, Dimitris. "What makes a ‘happy city’?" Cities (Elsevier) 32, no. 1 (June 2013): 39-50.

Benevolo, Clara, Renata Paola Dameri, and Beatrice D’Auria. "Smart Mobility in Smart City; Action Taxonomy, ICT Intensity and Public Benefits." Edited by Teresina Torre, Alessio Maria Braccini and Riccardo Spinelli. Empowering Organizations Enabling Platforms and Artefacts (Springer International Publishing Switzerland) 11 (2016): 13-28.

Castells, Manuel. The informational city: information technology, economic restructuring, and the urban-regional process. Oxford: Basil Black well, 1989.

Czamanski, D., & Broitman, D. (2017). Information and communication technology and the spatial evolution of mature cities. Socio-Economic Planning Sciences, 58(58), 30-38.

—. Theory and ideology in urban sociology. Montreal: Less Presse de l'Universite de Montreal, 1969.

Dirks, Susanne, and Mary Keeling. A vision of smarter cities, How cities can lead the way into a prosperous and sustainable future. IBM Institute for Business Value, nited States of America: IBM Corporation 2009, 2009, 1-20.

Gepts, Els. "The relation between ICT and space." MULTIMEDIAPLAN.AT & IEMAR, TU Wien (Vienna University of Technology), 2002: 445-452.

Giffinger, Rudolf, Christian Fertner, Hans Kramar, Robert Kalasek, Nataša Pichler-Milanović, and Evert Meijers. Smart cities Ranking of European medium-sized cities. Vienna: Centre of Regional Science (SRF), Vienna University of Technology, 2007, 14-28.

Gould, Michael. "Modelling third wave (virtual) accessibility." Proceeding from Seminar in Planning Support System. Massachusetts: Cambridge, 1997.

Graham, Stephen, and Simon Marvin. Telecommunications and the City: Electronic Spaces, Urban Places. 1st Edition. London: Routledge, 1996.

Hall, Peter. "Creative Cities and Economic Development ." Urban Studies (SAGE Publications) 37, no. 4 (2000): 639-649.

Hemmens, George C. "Experiments in Urban form and Structure ." Transportation research Board (Highway Research Board ), no. 207 (1967): 32-41.

Kenyon, Susan, and Glenn Lyons. "Introducing multitasking to the study of travel and ICT: Examining its extent and assessing its potential importance." Transportation Research Part A: Policy and Practice (Elsevier) 41, no. 2 (February 2007): 161-175.

Kimely Horn & Associates, Inc. "Land Use Consideration." In 2040 Metropolitan Transportation Plan, 2-14. KYOVA INTERSTATE PLANNING COMMISSION, 2013.

Kivell, Philip. land and the city : patterns and processes of urban change. London & New York: Taylor & Francis e-Library, USA and Canada by Routledge, 2003.

Komninos, Nicos. "Intelligent cities: Variable geometries of spatial intelligence." Intelligent Buildings International (Taylor & Francis) 3, no. 3 (August 2011): 172-188.

Kummitha, R. K., & Crutzen, N. (2017). How do we understand smart cities? An evolutionary perspective. Cities, 67(67), 43-52.

Lemos, Andre. "City and mobility. Cell phones, post-mass functions and informational territories." Media Literacy (Matrizes), no. 1 (2007): 121-137.

Lombardi, Patrizia Lucia, Silvia Giordano, Hend Farouh, and Wael Yousef. "Modelling the smart city performance ." Innovation: The European Journal of Social Sciences 25, no. 2 (2012): 137-149.

Lövehagen, Nina, and Anna Bondesson. "Evaluating sustainability of using ICT solutions in smart cities – methodology requirements." Edited by Lorenz M. Hilty, Bernard Aebischer, Göran Andersson and Wolfgang Lohmann. First International Conference on Information and Communication Technologies for Sustainability. Zurich: ICT4S, 2013. 175-182.

Maeng, Da-Mi, and Zorica Nedović-Budić. "Urban Form and Planning in the Information age: Lessons from Literature." Spatium (Institute of Architecture, Urban & Spatial Planning of Serbia), no. 17-18 (2008): 1-12.

Ministry of Environment Management. Environmental Guideline for Smart Cities. Mauritius: Ministry of Environment, Sustainable Development, and Disaster and Beach Management, 2015, 1-18.

Moeckel, Rolf. "Working from Home: Modeling the Impact of Telework on Transportation and Land Use." Transportation Research Procedia (Elsevier) 26 (2017): 207-214.

Mokhtarian, Patricia L., Ilan Salomon, and Susan L. Handy. "The Impacts of ICT on Leisure Activities and Travel: a Conceptual Exploration." Transportation (UC Davis) 33, no. 3 (July 2006): 263-289.

Moss, Mitchell L., and Anthony M. Townsend. "How telecommunications systems are transforming urban spaces." In Cities in the Telecommunications Age: The Fracturing of Geographies, by Barney Warf and James O. Wheeler, edited by Barney Warf, Yuko Aoyama and James O. Wheeler, 341. Routledge, 2000.

Muhammad, Saim. "Future Urbanization Patterns: In the Netherlands, under the In uence of Information and Communication Technologies." Edited by Drs. J.G. Borchert (Editor in Chief ) Prof. Dr. J.M.M. van Amersfoort Dr. P.C.J. Druijven Prof. Dr. A.O. Kouwenhoven Prof. Dr. H. Scholten. Labor Gra media b.v. – Utrecht (Faculty of Geosciences, Utrecht University) 1, no. 1 (2007): 192.

Neirotti, Paolo, Alberto De Marco, Anna Corinna Cagliano, Giulio Mangano, and Francesco Scorrano. "Current trends in Smart City initiatives: Some stylised facts." Edited by P. Zhao. Cities, The International Journal of Urban Policy and Planning (Elsevier) 38 (June 2014): 25-36.

Ojo, A., Curry, E., Janowski, T., & Dzhusupova, Z. (2015). Designing Next Generation Smart City Initiatives: The SCID Framework. (M. P. Rodríguez-Bolívar, Ed.) Public Administration and Information Technology 8, 8, 43-67.

Phillips, E. B. (1996). City Lights: Urban- Suburban Life in the Global Society (2nd Edition ed.). New York: Oxford University Press.

Rodríguez Bolívar, Manuel Pedro. Smart Cities: Big Cities, Complex Governance? Vol. 8, in Transforming City Governments for Successful Smart Cities, edited by Manuel Pedro Rodríguez-Bolívar, 181. Springer International Publishing Switzerland , 2015.

United Nations. (2014). World Urbanization Prospects: The 2014 Revision, Highlights. Department of Economic and Social Affairs. Population Division.

United Nations. (2017). World Population Prospects: The 2017 Revision, Key Findings and Advance Tables. Department of Economic and Social Affairs. Population Division .

Wee, Bert van, Karst Geurs, and Caspar Chorus. "Information, communication, travel behavior and accessibility." Journal of Transport and Land Use (Center for Transportation Studies and the World Society for Transport and Land Use Research) 6, no. 3 (2013): 1-16.