تبیین مدل گردشگری پایدار شهری در راستای توسعه منطقهای (مطالعه موردی: شهر ساری)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
سید حسن رسولی
1
,
آزیتا رجبی
2
,
صدرالدین متولی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشيار گروه جغرافيا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامي، نور، ايران.
کلید واژه: گردشگری پایدار, گردشگری شهری, توسعه منطقهای, شهر ساری.,
چکیده مقاله :
گردشگری و توسعه منطقهای به‌دقت باهم مرتبط شده‌اند. سیاست‌گذاری گردشگری، که ابزاری است برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال، در حال تبدیل‌شدن به ابزاری برای توسعه منطقهای و برای حفظ و بهبود میراث یک ناحیه است. در مناطق بسیاری صنعت گردشگری یکی از بزرگ‌ترین منابع رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال است. گردشگری از طریق سیاست‌های توسعه مؤثر همچنین می‌تواند ابزاری برای یکپارچه کردن مناطق کمتر توسعه‌یافته یا دادن دستیابی برابر ثمرات رشد به آن‌ها باشد. هدف از پژوهش حاضر تبیین مدل گردشگری پایدار در راستای توسعه منطقهای در شهر ساری هست. این پژوهش از بعد هدف، کاربردی و از بعد ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی هست. جامعه آماری خبرگان و متخصصان در زمینه گردشگری در شهر ساری بوده که 45 خبره از میان جامعه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای هدفمند انتخاب‌شده‌اند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در پژوهش حاضر، پرسشنامه بوده است که میان 45 نفر از متخصصان و خبرگان در زمینه گردشگری توزیع‌شده است. در بررسی معیار توان اقتصادی به‌عنوان یکی از متغیرهای گردشگری پایدار شهر ساری در راستای توسعه منطقهای مشخص‌شده است که این معیار با میانگین (3.28) بالاتر از میانه نظری، وضعیت مناسبی در شهر ساری دارد. همچنین معیارهای بسترها و شرایط محیطی، عوامل مدیریتی با میانگینهای (3.43)، (3.15) که میانگینشان بالاتر از میانه نظری بوده، دارای شرایط مساعدی در شهر ساری بوده و معیارهای ظرفیتهای گردشگری، جاذبههای گردشگری، میزان خدمات، عوامل ساختاری، عوامل فردی به ترتیب با میانگینهای (2.81)، (2.83)، (2.45)، (2.86)، (2.64)، که پایینتر از میانه نظری محاسبه‌شده‌اند، در شهر ساری با ضعفهایی روبرو بودهاند.
Tourism and regional development policies are closely interconnected. Tourism policy, a tool for economic development and job creation, is transforming into a means for regional development and preserving and enhancing regional heritage. In many regions, the tourism industry serves as a major source of economic growth and employment opportunities. Effective tourism development policies can be an effective tool for integrating less developed areas or providing them with equal access to growth benefits. The purpose of this study is to elucidate a sustainable tourism model for regional development in Sari. This research is goal-oriented, practical, and descriptive-analytical. The target population consisted of experts and specialists in the field of tourism in Sari city, with 45 experts selected through purposive cluster sampling. A questionnaire was distributed among these 45 tourism experts to collect data. In examining the economic capacity criterion, one of the variables of sustainable tourism in Sari city, it was found that with an average of 3.28, it is higher than the theoretical median, indicating a favorable situation in Sari city. Additionally, criteria such as infrastructure and environmental conditions, management factors with averages of 3.43 and 3.15 respectively, higher than the theoretical median, exhibit favorable conditions in Sari city. However, criteria like tourism capacity, tourist attractions, service levels, structural factors, and individual factors, with averages of 2.81, 2.83, 2.45, 2.86, and 2.64 respectively, which fall below the theoretical median, reveal weaknesses in Sari city.
منابع
پاهکیده، اقبال؛ حیدری چیانه، رحیم؛ و بابایی اقدم، فریدون. (1402). شناخت عوامل راهبردی در سیاست¬گذاری توسعه گردشگری سایت هورامان با رویکرد آینده¬پژوهی و تدوین مقدمات سبد سناریوها، مجله ساماندهی سیاسی فضا، 5(3)، 391-373. https://ensani.ir/fa/article/551936/
دهقان بنادکوکی، فرناز؛ اپرا جونقانی، الهام؛ و مرادی، غلامحسین. (1401). بررسی اثرات اقتصادی گردشگری با استفاده از مدل داده ستانده منطقه¬ای (مطالعه موردی: باغ دولت¬آباد یزد)، فصلنامه گردشگری و توسعه، انتشار آنلاین از تاریخ 9 بهمن 1401، 12(4)، 14-1. 10.22034/JTD.2023.370288.2692
رجبی، آزیتا. (1400). تدوين راهبردهاي توسعه گردشگري کلانشهر تهران بر پايه هويت رقابت¬پذيري منطقه¬اي با استفاده از روش متاسوات، دو فصلنامه علمی پژوهش¬های بوم شناسی شهری، 1 (12)، 105-120. https://ensani.ir/fa/article/495251/
عظیم¬پور کاظمی، امیرحسین؛ و مولوی، مهرناز. (1402). شناسایی و تحلیل مولفه¬های موثر بر ساماندهی رود و رودکناره¬های شهری با تاکید بر گردشگری پایدار (مطالعه موردی رودخانه زرجوب رشت)، اقتصاد و برنامه¬ریزی شهری، 4(3)، 171-160. https://www.juep.net/article_184651.html
قدرتی، مصطفی؛ ابراهیم¬زاده، رضا؛ و هادی پیکانی، مهربان. (1402). تحلیل گفتمان مدیریت دولتی ایران در بخش توسعه گردشگری (گفتمان¬های مورد بررسی: اصلاحات، عدالت¬محور و اعتدال)، مطالعات مدیریت و توسعه پایدار، 4(2)، 120-97. https://sanad.iau.ir/journal/msds/Article/708493?jid=708493
قنبري، ابوالفضل؛ کرمی، فریبا؛ و بخشعلی پور، بهاره. (1401). ارزيابي اثرات گردشگري روستايي بر توسعه منطقه¬اي (مطالعه موردي: قدمگاه آذرشهر)، فصلنامه علمي نگرش¬هاي نو در جغرافياي انساني، 14(3)، 123-97. https://ensani.ir/fa/article/523715/
کاظمیان شیران، غلامرضا؛ ضیائی، محمود؛ یاوری گهر، فاطمه؛ و بابائی، یاور. (1401). توسعه مکمل¬گرای گردشگری: رویکردی نوین در توسعه منطقه¬ای، نشریه جغرافیا و برنامه¬ریزی، 26(79)، 335-307. https://journals.tabrizu.ac.ir/article_13888.html
مافی، مریم؛ ازکیا، مصطفی؛ و لطیفی، غلامرضا. (1401). تحلیل جامعه¬شناختی تأثیرات صنعت گردشگری بر توسعه منطقه¬ای استان قزوین (مورد مطالعه: شهرستان قزوین)، پژوهش¬های جغرافیای انسانی، 54(2)، 524-499. 10.22059/JHGR.2021.314099.1008207
ماکوئی طلاتپه، منیژه؛ موسوی، میرنجف؛ و جوان، خديجه. (1401). تحليل و ارزيابي رقابت¬پذيري منطقه¬اي در برنامه¬ريزي توسعه گردشگري (مطالعه موردي: شهرستان جلفا)، پژوهشهاي جغرافياي انساني، 54(3)، 1142-1125. 10.22059/JHGR.2021.312426.1008197
یغفوری، حسین؛ حسینی، سیدعلی؛ و حسینی، سیده مریم. (1399). ﺗﺪوﻳﻦ ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮي ﺑﺎ روﻳﻜﺮد آﻳﻨﺪه ﻧﮕﺎري ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي : استان کهگیلویه و ﺑﻮﻳﺮاﺣﻤﺪ، فصلنامه گردشگری شهری، 7(1)، 107-127. 10.22059/JUT.2020.279237.632
References
Ahmad, M., Zhu, X., & Wu, Y. (2022), The criticality of international tourism and technological innovation for carbon neutrality across regional development levels, Technological Forecasting and Social Change, Volume 182, September 2022, 121848. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2022.121848
Andrades, L., & Dimanche, F. (2017), Destination competitiveness and tourism development in Russia: Issues and challenges, Tourism Management, Volume 62, 360-376. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.05.008
Azimpour Kazemi, A., & Molavi, M. (2023), identification and analysis of the factors affecting the organization of urban rivers and riverbanks with an emphasis on sustainable tourism (case study of Zarjoub River in Rasht), economy and urban planning. 4(3), 171-160. https://www.juep.net/article_184651.html [In Persian]
Dehghan Benadkoki, F., Oprah Junghani, E., & Moradi, G. (2022), Investigating the economic effects of tourism using a regional data model (case study: Bagh Daulat-Abad, Yazd), Tourism and Development Quarterly, 12(4). 10.22034/JTD.2023.370288.2692 [In Persian]
Ghanbari, A., Karami, F., & Bakhshalipour, B. (2022), evaluation of the effects of rural tourism on regional development (case study: Ghadamgah in Azarshahr), scientific quarterly of new attitudes in human geography, 14(3), 123-97. https://ensani.ir/fa/article/523715/ [In Persian]
Ghodrati, M., Ebrahimzadeh, R., & Hadi Pikani, M. (2023), Analysis of Iran's Government Management Discourse in Tourism Development Sector (Reviewed Discourses: Reforms, Justice-Oriented, and Moderation), Management and Sustainable Development Studies, 4(2), 97-120. https://sanad.iau.ir/journal/msds/Article/708493?jid=708493 [In Persian]
Kazemian Shiran, G., Ziaei, M., Yavari Gohar, F., & Babaei, Y. (2022), complementary development of tourism: a new approach in regional development, Journal of Geography and Planning, 26(79), 335-307. https://journals.tabrizu.ac.ir/article_13888.html [In Persian]
Mafi, M., Ezkia, M., & Latifi, Gh. (2022), sociological analysis of the effects of the tourism industry on the regional development of Qazvin province (case study: Qazvin city), human geography researches, 54(2), 499-524. 10.22059/JHGR.2021.314099.1008207 [In Persian]
Makoei Talatappeh, M., Mousavi, M., & Javan, K. (2022), analysis and evaluation of regional competitiveness in tourism development planning (case study: Jolfa city), human geography researches, 54(3), 1142-1125. 10.22059/JHGR.2021.312426.1008197 [In Persian]
Marinello Samuele, Butturi Maria Angela, Gamberini Rita, Martini Umberto (2021), Indicators for sustainable touristic destinations: a critical review, Journal of Environmental Planning and Management, 2023, 6(1), 1–30, https://doi.org/10.1080/09640568.2021.1978407.
Mazand Tarh consulting engineers, 2015, pp. 24. [In Persian]
Pahkideh, E., Heydari Chianeh, R., & Babaei Eghdam, F. (2023), Recognizing strategic factors in tourism development policy of the Houraman site with a future-research approach and preparing scenarios basket preparations, Political Organizing of Space magazine, 5(3), 391- 373. https://ensani.ir/fa/article/551936/ [In Persian]
Pan, S.Y., Gao M., Kim, H., Shah, K.J., Pei, S.L., & Chiang, PC. (2018), Advances and challenges in sustainable tourism toward a green economy, Science of the Total Environment, 2018 Sep 1:635, 452–469. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.04.134
Rajabi, A. (2021) Compilation of tourism development strategies of Tehran metropolis based on the identity of regional competitiveness using the Metaswat method, two quarterly scientific journals of urban ecology research, 1(12), 105-120. https://ensani.ir/fa/article/495251/ [In Persian]
Rasouli, SH. Gharanjik, A. Rajaee, M. (2016), Review and evaluation of the strategic and executive plan for the development of economic and tourism industry in (Sari city), International Conference on New Researches in Civil Engineering, Architecture and Urban Development, Volume 2, 1-27. https://civilica.com/doc/509578 [In Persian].
Ruhanen, L., Weiler, B., Moyle, B.D., & McLennan, C.L.J. (2015), Trends and patterns in sustainable tourism research: A 25-year bibliometric analysis, Journal of Sustainable Tourism, 23(4), 517–535. 10.1080/09669582.2014.978790
Silva, F.B., Herrera, M.A.M., Rosina, K., Barranco, R.R., & Freire, S. (2018), Analyzing spatiotemporal patterns of tourism in Europe athigh-resolution with conventional and big data sources, Tourism Management, No 68, 101-115. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.02.020
Vuković, D., Zobov, A., & Degtereva, E. (2022), The nexus between tourism and regional real growth: dynamic panel threshold testing, Vol. 72 No. 1, Journal of the Geographical Institute “Jovan Cvijić” SASA, 111-116. https://doi.org/10.2298/IJGI2201111V
Yaghfouri, H., Hosseini, S.A., & Hosseini, S.M. (2020), Compilation of effective scenarios on tourism development with a futuristic approach of a case study: Kohgiluyeh and Boirahamed Province, Urban Tourism Quarterly, Volume 7, Number 1, 107-127. 10.22059/JUT.2020.279237.632 [In Persian].