بررسی رواقی گری و تفکر اسلامی حافظ

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی متن شناسی حکمی و عرفانی

فتانه سمسار خیابانیان ¹

1 - عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات واحد تهران

تاریخ دریافت : 1400/10/11 تاریخ پذیرش : 1401/06/11 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: رواقیون, تفکر اسلامی حافظ, روانکاوی حافظ, رواقی گری,

چکیده مقاله :

حافظ همان توانا شاعر دردآشنایی است که روانکاوانه به عمق روح انسان های پیچیده در گردباد مغول، غوص کرده و با انگشتان عبارات نغز و فربهش التیام بخش آنان بوده است تا آن جا که پس از طی قرون، آغوشش به روی دردمندان هر عصر، گرم گشاده است. از دیگر سو این توفیق، بهره مندی حافظ از تعالیم اسلامی و مکتب های اخلاقی متعدد را گواه است که تعالیم اخلاقی مکتب رواقیون از جمله این مکاتب است گرچه، حافظ اشاره مستقیمی بر آن نکرده اما، با تفحص در آموزه های رواقیون و مقایسه آن با تعالیم اخلاقی حافظ این مدعا به اثبات می رسد.تأمل در آموزه های حافظ بخصوص با بیان تلویحی، روشنگر مسیر ما خواهد بود در شناسایی منابعی که آبشخور فکری او هستند و اهتمام شاعر را در برقراری آرامش درون روایت می کند.هدف این نوشتار بیان چندی از نقطه نظرات رواقیون با هدف تأمین آرامش درونی برای جوامع بشری و قیاس آن با آموزه های اسلامی حافظ که به همین منظور در خلال غزلیات بی نظیر او با لطافت خیال و ظرافت اندیشه گنجانده شده، می باشد.

چکیده انگلیسی:

Hafez is the able poet of familiarity who has psychoanalytically dived into the depths of the souls of complex human beings in the Mongol tornado and has healed them with her fingers so much that over the centuries, her arms have been warmly extended to the afflicted of every age.On the other hand, this success is evidenced by Hafez's benefit from various teachings and schools, of which the moral teachings of the Stoic school are among these schools, although Hafez did not mention it directly,However, by examining the teachings of the Stoics and comparing it with the moral teachings of Hafiz, this claim is proved.Reflecting on the teachings of Hafez, especially with implicit expression, will illuminate our path in identifying the sources that are the source of her thought and narrates the poet's efforts to establish inner peace.The purpose of this article is to express some of the views of the Stoics with the aim of providing inner peace for human societies and comparing it with the teachings of Hafez, which is included in his unique lyric poems with the delicacy of imagination and delicacy of thought.

منابع و مأخذ:

قرآن مجید

1.اروین، ویلیام، (1395)، فلسفه ای برای زندگی، ترجمه محمود مقدسی، تهران: نشر گمان

2..براتی، محمود، 1394، وقت حافظ، پژوهش های ادب عرفانی،  شماره 28،  صص 99-128

3.بریه، امیل، (1374)،  تاریخ فلسفه در دورة انتشار فرهنگ یونانی و رومی، ترجمة علیمراد داوودی، ج2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

4.پاپکین، ریچارد، آوروم، استرول، (1394)، کلیات فلسفه،‌ ترجمة‌ جلال الدین مجتبوی ،تهران: حکمت

5.حافظ شیرازی، شمس الدین محمد، (1386)، دیوان حافظ، تهران: آسیم

6.خرمشاهی، بهاء الدین، (1387)، حافظ نامه، بخش دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

7.دورانت، ویل، (1392)، تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب، تهران: علمی و فرهنگی

8.راسل، برتراند، ( 1395)، تاریخ فلسفة‌ غرب،تهران: آوند دانش

9.کاپلستون، فردریک، (1380)، تاریخ فلسفه (یونان و روم)، ترجمة جلال الدین مجتبوی، ج1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش

10.کلینی، محمدبن یعقوب، (1369)، اصول کافی، ج.8، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.

11.فرید، مرتضی، (1386)، الحدیث: روایات تربیتی از اهل بیت، ج.2، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی

12. مرتضوی، منوچهر، (1384)، مکتب حافظ، تبریز: ستوده.

13.مصباح یزدی، محمدتقی، (1384)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

14.مطهری، مرتضی ، (1386)، عرفان حافظ، تهران: صدرا