تأثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام تحت تنش مس (Triticum aestivum) مختلف گندم

محورهای موضوعی : تکنولوژی بذر

محبوبه بصیری ¹ , محسن موسوی نیک ² , آسیه سیاهمرگویی ³ , مریم زارع ⁴

1 - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه زابل
2 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه زابل
3 - استادیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه زابل

تاریخ دریافت : 1393/12/03 تاریخ پذیرش : 1394/06/29 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: فلزات سنگین, گندم, درصد جوانه‌زنی, هورمون‌های گیاهی,

چکیده مقاله :

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک تنظیم‌کننده رشد گیاهی سبب ایجاد مقاومت در گیاهان نسبت به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه پنج رقم گندم متداول در منطقه سیستان تحت تنش فلز سنگین مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده‌ زیست فناوری دانشگاه زابل در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سالیسیلیک اسید در دو سطح (صفر و 01/0 میکرومولار)، فلز سنگین مس در پنج سطح (صفر، 1، 2، 3 و 4 میلی‌مولار) و پنج رقم گندم (کلک افغانی، هامون، هیرمند، سیستان و بولانی) بود. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی در شرایط پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد افزایش یافت. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف نیز با افزایش غلظت مس، کاهش معنی‌داری یافت. مدل لجستیک سه پارامتره، رابطه بین سطوح مختلف مس و درصد جوانه‌زنی ارقام گندم را به‌خوبی توجیه نمود. با افزایش غلظت مس، روند جوانه‌زنی در کلیه ارقام کاهش پیدا کرد، اما رقم سیستان نسبت به ارقام دیگر، غلظت‌های مختلف مس را بهتر تحمل کرد. به‌طوری که این رقم، در غلظت 71/32 میلی‌مولار مس با کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی مواجه شد در حالی‌که در رقم بولانی، غلظت 92/3 میلی‌مولار مس، باعث کاهش 50 درصدی جوانه‌زنی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این بود که اعمال غلظت‌های مختلف فلز سنگین مس باعث کاهش معنی‌دار مؤلفه‌های رشد در ارقام گندم مورد بررسی شد، همچنین اثر پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید در سطوح بالای مس نقش تعدیل‌کننده‌ای در رشد داشت.