اثربخشی درمان مواجهه مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پیشگیری از اختلال اضطراب فراگیر، باور‌های فراشناختی، خودتنظیمی هیجانی و تحریف‌های شناختی در مردان مبتلا به OCD

محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاوره

قربان فتحی اقدم ^{1 *} , فایق شریف پور ² , مهرناز آزادیکتا ³ , هائیده صابری ⁴

1 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
3 - گروه روانشناسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.
4 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

تاریخ دریافت : 1403/10/25 تاریخ پذیرش : 1403/10/25 تاریخ انتشار : 1403/03/30

کلید واژه: درمان مبتنی بر ذهن آگاهی, اختلال اضطراب فراگیر, باور‌های فراشناختی, خودتنظیمی هیجانی, تحریف‌های شناختی, اختلال وسواسی- اجباری. ,

چکیده مقاله :

اختلال وسواسی- اجباری (OCD) یکی از شایع‌ترین و فرسایشی‌ترین اختلالات روانی می‌باشد. عوامل متعددی در ایجاد و تشدید این اختلال نقش دارند که از بین این عوامل می‌توان به اختلال اضطراب فراگیر، باور‌های فراشناختی، خودتنظیمی هیجانی و تحریف‌های شناختی اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مواجهه مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پیشگیری از اختلال اضطراب فراگیر، باور‌های فراشناختی، خودتنظیمی هیجانی و تحریف‌های شناختی در مردان مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مردان مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری شهر سنندج تشکیل می‌دادند. نمونه آماری شامل 40 نفر از مردان مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل شمارش شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های اضطراب فراگیر (GAD-7)، باور‌های فراشناختی (MCQ)، خودتنظیمی هیجانی‌‌هافمن و کشدن و تحریف‌های شناختی آلبرت الیس استفاده شد. پس از اجرای پیش آزمون گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت مداخله قرار گرفتند و گروه کنترل در فهرست انتظار دریافت درمان، قرار گرفت و در پایان دوره پس آزمون اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که درمان مواجهه مبتنی بر ذهن‌آگاهی در پیشگیری از اختلال اضطراب فراگیر، بهبود باورهای فراشناختی، خودتنظیمی هیجانی، و کاهش تحریف‌های شناختی در مردان مبتلا به OCD اثربخش است. تحلیل کوواریانس، با کنترل اثر پیش‌آزمون، تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای مذکور در پس‌آزمون نشان داد. گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به‌طور معناداری کاهش در اختلال اضطراب فراگیر، باورهای فراشناختی و تحریف‌های شناختی و افزایش در خودتنظیمی هیجانی نشان داد. با توجه به یافته‌های پژوهش از آنجا که مردان مبتلا به OCD علائم اختلال اضطراب فراگیر، باور‌های فراشناختی، خودتنظیمی هیجانی و تحریف‌های شناختی دارند، لذا استفاده از مداخله درمان مبتنی بر ذهن آگاهی به عنوان درمان اثربخش در مبتلایان به اختلال وسواسی- اجباری پیشنهاد می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) is one of the most common and debilitating mental disorders. Numerous factors contribute to the onset and exacerbation of this disorder, among which generalized anxiety disorder, metacognitive beliefs, emotional self-regulation, and cognitive distortions are significant. The present study aimed to determine the effectiveness of mindfulness-based exposure therapy on preventing generalized anxiety disorder, improving metacognitive beliefs, emotional self-regulation, and reducing cognitive distortions in men with OCD. This research was a quasi-experimental study with a pretest-posttest design and a control group. The statistical population included all men with OCD in the city of Sanandaj. The sample consisted of 40 men with OCD, selected through purposive sampling, and divided into experimental and control groups. Data were collected using the Generalized Anxiety Disorder Questionnaire (GAD-7), the Metacognitive Beliefs Questionnaire (MCQ), the Emotional Self-Regulation Questionnaire by Hofmann and Kashdan, and the Cognitive Distortions Questionnaire by Albert Ellis. After conducting the pretest, the experimental group underwent ten 90-minute intervention sessions, while the control group was placed on a waiting list for treatment. The posttest was conducted at the end of the intervention. Multivariate covariance analysis (MANCOVA) was used to analyze the data. The results showed that mindfulness-based exposure therapy was effective in preventing generalized anxiety disorder, improving metacognitive beliefs, enhancing emotional self-regulation, and reducing cognitive distortions in men with OCD. Covariance analysis, controlling for pretest effects, revealed a significant difference between the experimental and control groups in the posttest on the mentioned variables. Compared to the control group, the experimental group demonstrated a significant reduction in generalized anxiety disorder, metacognitive beliefs, and cognitive distortions, along with a significant increase in emotional self-regulation. Based on the findings, given that men with OCD exhibit symptoms of generalized anxiety disorder, metacognitive beliefs, emotional self-regulation issues, and cognitive distortions, mindfulness-based therapy is recommended as an effective treatment for individuals with OCD.