ارزیابی عملکردهای مختلف دانه جو زراعی (Hordeum vulgar L.) در شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : فناوری های تولید پایدار

حسن مجدی نسب ¹ , محمد معتمدی ²

1 - استادیارگروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.
2 - استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/23 تاریخ پذیرش : 1401/06/31 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: عملکرد, اجزای عملکرد, قطع آبیاری, جو, مراحل رشد,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، اجزای عملکرد و شاخص برداشت جو زراعی رقم گوهر، آزمایشی بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی، در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر انجام شد. بدین منظور در شرایط مزرعه ای تیمار تنش خشکی در پنج سطح، بصورت قطع آبیاری در مراحل پنجه زنی، ساقه رفتن، گلدهی، پرشدن دانه و عدم قطع آبیاری(تیمار شاهد) اعمال گردید. میزان آب مصرفی بوسیله کنتور حجمی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که بین تیمارهای تنش خشکی در کلیه صفات مورد مطالعه به جز شاخص برداشت تفاوت معنی داری وجود داشت. تیمار بدون تنش با تولید بیشترین عملکرد بیولوژیکی، تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله بالا و وزن هزار دانه مناسب، بیشترین عملکرد دانه را تولید داشته است. در شرایط تنش انتهایی یا قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه پس از شرایط بدون تنش دارای عملکرد بالاتری نسبت به سایر مراحل بود. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد بین اجزای عملکرد، تعداد سنبله در واحد سطح بیشترین همبستگی (0/63) را با عملکرد دانه داشت. در این آزمایش کمترین میزان عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی به دست آمد که بیانگر حساسیت این مرحله از رشد گیاه نسبت به تنش کم آبی می باشد.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effects of drought stress on grain yield, biological yield, yield components and harvest barley index of Gohar cultivar, an experiment was conducted as a randomized complete block design in the experimental farm of Shushtar Azad University. For this purpose, in field conditions, drought stress treatment at five levels was applied as irrigation interruption in the stages of tillering, stem emergence, flowering, seed filling and no irrigation interruption (control treatment). The amount of water consumed was measured by a volume meter. The results showed that there was a significant difference between drought stress treatments in all studied traits except harvest index. Stress-free treatment produced the highest grain yield by producing the highest biological yield, number of spikes per unit area and number of grains per high spike and suitable 1000-grain weight. In terminal stress conditions or cessation of irrigation in the grain filling stage after non-stress conditions had a higher yield than other stages. The study of correlation coefficients showed that among the yield components, the number of spikes per unit area had the highest correlation (0.63) with grain yield. In this experiment, the lowest grain yield was obtained in the cut-off treatment at the flowering stage, which indicates the sensitivity of this stage of plant growth to dehydration stress