الرموز النباتیة فی الشعر الفارسی المعاصر؛ دراسة فی أشعار "أخوان ثالث" و"شاملو" و"شفیعی کدکنی"

محورهای موضوعی : النقد الادبي

عبدالحسین فرزاد ¹ , سیدابراهیم آرمن ² , لیلی نادری ³

1 - أستاذ مشارک فی اللغة الفارسیة وآدابها بمعهد العلوم الإنسانیة والدراسات الثقافیة، طهران، إیران
2 - أستاذ مساعد فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة آزاد الإسلامیة فی کرج، کرج، إیران
3 - خریجة دکتوراه فی اللغة الفارسیة وآدابها بجامعة آزاد الاسلامیة فی رودهن، رودهن، إیران

تاریخ دریافت : 1394/07/18 تاریخ پذیرش : 1394/07/18 تاریخ انتشار : 1395/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

ترمز النباتات فی النصوص الأسطوریة القدیمة إلی العلاقة القائمة بین العالم السفلی والعوالم العلیا حیث تتجلی فی أشکال شتی من مثل البعث الطقوسی وحلول الإنسان فی النبات وبالعکس وکذلک فی التماهی بین الإنسان والنبات حیث ترتبط الروح الإنسانیة مع الماورائیات . استخدم الشعراء الإیرانیون المعاصرون للتعبیر عن أفکارهم النضالیة لغة جدیدة مفعمة بالمفاهیم الأسطوریة حیث إن الظروف السیاسیة والاجتماعیة التی ألقت بظلالها علی البلاد ومعها دخول المضامین الجدیدة فی الشعر الفارسی المعاصر قد حتمت ضرورة استخدام الرمز فی الشعر ونالت الرموز النباتیة حصة الأسد من بین هذه الرموز، فقد تجلی استخدام المظاهر الرمزیة والأسطوریة النباتیة مثل الطوطمیة والتشخیص وحلول الانسان فی النبات والتوثین الجنسی فی أشعار الشعراء الکبار من أمثال أخوان ثالث وأحمد شاملو وشفیعی کدکنی الذین کانوا متأثرین فی استخدام هذه الرموز النباتیة بالأساطیر الإیرانیة والإسلامیةوأحیاناً الیهودیة- المسیحیة أوالیونانیة- الرومانیة.

چکیده انگلیسی:

Plants in ancient fictional texts describe the  relation between low world and super worlds and appear in forms including ritual resurrection, human reincarnation in plant and vice versa, identification of human and plant , and etc which  relate human's spirit to supernatural. Contemporary Persian poets are taking advantage of a new language that is full of mythical concepts for expression of their defiant thoughts. According to political and social condition dominating  Iran and introduction of new subjects  into contemporary Persian poetry, using symbol and code in poetry changes into a necessity and meantime plant symbols have significant contribution. Akhavan,  Shamloo , and Shafi'aee Kadkani, three mythopoets in Persian Literature of contemporary era, have utilized symbolic and mythical expressions of plant as totemism, animism (personification), human reincarnation in plant and fetishism in their poems. These poets have been influenced more by Iranian-Islamic narrations rather than Jewish- Christian and Greek- Roman  ones in using herbal symbols.  

منابع و مأخذ:

آریا، غلام علی. (1977). آشنایی با تاریخ ادیان. طهران: مؤسسه فرهنگی وانتشاراتی پایا.

اخوان ثالث، مهدی. (1951). ارغنون. ط 1. طهران: زمستان.

ـــــــــ. (2008). تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم. ط 8. طهران: زمستان.

ـــــــــ. (2012). سه کتاب. ط 16. طهران: زمستان.

الإلیاذة، میرچا. (1993). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. طهران: سروش.

برفر، محمّد. (2010). آینه جادویی خیال. ط 1. طهران: امیرکبیر.

بهار، مرداد. (1996). پژوهشی در اساطیر ایران. ط 1. طهران: نشر آگاه.

پرون، استیوارد. (2002). شناخت اساطیر رم. ترجمه باجلان فرّخی. ط 1. طهران: اساطیر.

پلودین، لیدی؛ بریرلی، مولی؛ بریگ، آسا. (1972). اساطیر یونان. ترجمه محمّد نژاد. طهران: پدیده.

پورداوود، ابراهیم. (1968). پشت ها. مجلدان. ط 2. طهران: طهوری.

راشد محصّل، محمّدتقی. (1987). گزیده های زادسپرم (ترجمه). طهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

رضی، هاشم. (1965). ادیان بزرگ جهان. ط 1. طهران: فروهر.

رنجبر، امیرحسین. (2002). بودا، در جست و جوی ریشه های آسمان. طهران: فیروزه.

زمرّدی، حمیرا. (2006). نقد تطبیقی ادیان و اساطیر. ط 2. طهران: زوّار.

ـــــــ. (2008). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی. ط 1. طهران: زوّار.

ژیران، ف؛ لاکوئه، ک؛ دلاپورت، ل. (2003). اساطیر آشور و بابل. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور. طهران: کارون.

سرخوش کرتیس، وستا. (1994). اسطوره های ایرانی. ترجمه عبّاس مخبر. طهران: نشر مرکز.

سهروردی، یحیی. (2005). مجموعه آثار شیخ اشراق. به تصحیح هانری کربن و سیّد حسین نصر. طهران: انستیتو ایران و فرانسه.

شاملو، أحمد. (2010). مجموعه آثار. دفتر یکم: شعرها. ط 9. طهران: نگاه.

شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (2009). آیینه­ای برای صداها. ط 6. طهران: سخن.

ـــــــــــ. (2011). هزاره دوم آهوی کوهی. ط 7. طهران: سخن.

شهمردان بن این الاخیر. (1983). نزهت نامه علایی. به تصحیح فرهنگ جهان پور. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

شوالیه، ژان؛ بران، آلن گرا. (2009م). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضایلی. ط 3. طهران: انتشارات جیحون.

فردوسی، ابوالقاسم. (2005م). شاه­نامه. جلد 1. ط 2. طهران: هرمس.

فرنبغ­ دادگی. (1990م). بندهشن. ترجمة مهرداد بهار. ط 1. طهران: توس.

فروید، زیگموند. (1972م). توتم و تابو. ترجمة محمّدعلی خنجی. ط 2. طهران: طهوری.

فریزر، جیمز. (2009م). شاخه زرّین. ترجمة کاظم فیروزمند. ط 6. طهران: آگاه.

کتاب مقدّس. (2009م). ترجمة فاضل خان همدانی، ویلیام گلن و هنری مرتن. ط 3. طهران: اساطیر.

کریستن سن، آرتور. (1957م). کیانیان. باهتمام ذبیح الله صفا. طهران: انتشارات علمی فرهنگی.

کریستی، انطونی. (1994م). اساطیر چین. ترجمة باجلان فرّخی. طهران: اساطیر.

گریوز، رابرت. (1998م). افسانه خدایان. ترجمة مهدی علوی. ط 1. طهران: نشر سمیرا.

لنسین­گرین، راجر. (1987م). اساطیر یونان. ترجمة عبّاس آقاجانی. ط 1. طهران: سروش.

ماسه، هانری. (1973م). آداب و معتقدات ایرانی. جلد 1. ترجمة مهدی روشن­ضمیر. تبریز: موسسه تاریخ و فرهنگ ایران.

وارنر، رکس. (2010م). دانش­ نامه اساطیر جهان. ترجمة ابوالقاسم اسماعیل­پور. ط 4. طهران: اسطوره.

یاحقّی، محمّدجعفر. (2010م). فرهنگ اساطیر و داستان ­واره ­ها در ادبیات فارسی. ط 3. طهران: فرهنگ معاصر.

یونج، کارل ­جوستاف. (2011). انسان و سمبل ­هایش. ترجمة محمود سلطانیّه. طهران: جامی.