فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - ایمانگرایی در مسیحیت و اسلام (بخش نخست)
  قربان جمالی
  ایمان نقش تعیین‌کننده‌ای در رسیدن انسان به سعادت دارد. بحث دربارة ایمان در حوزة الهیات دارای سابقه‌ای طولانی است و همواره به صورت موضوعی زنده و اثرگذار در مباحث اندیشمندان مطرح بوده است. بحث بر سر این است که آیا لازم است ایمان و باورهای دینی عقلانی باشند چکیده کامل

  ایمان نقش تعیین‌کننده‌ای در رسیدن انسان به سعادت دارد. بحث دربارة ایمان در حوزة الهیات دارای سابقه‌ای طولانی است و همواره به صورت موضوعی زنده و اثرگذار در مباحث اندیشمندان مطرح بوده است. بحث بر سر این است که آیا لازم است ایمان و باورهای دینی عقلانی باشند یا خیر. بر این اساس مقالة حاضر در دو شماره، ایمان‌گرایی را بر دو محور مسیحیت و اسلام با توجه به مبانی نظری آنها مقایسه و نقد می‌کند. در بخش نخست به بیان مفهوم ایمان از منظر مسیحیت، ایمان‌گرایی و مراتب آن، تبیین مبانی فکری برخی از اندیشمندان ایمان‌گرا از جمله سورن کرکگور، نقد ایمان‌گرایی و بیان و نقد عقل‌گرایی افراطی می‌پردازیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم
  نادره حیدری اصفهانی
  رسول و امت هر یک مسئولیتی دارند؛ رسول مسئول تبلیغ آیات و احکام الهی است و امت اسلامی مسئول فهم و پذیرش دعوت الهی‌اند، درواقع حقیقت اطاعت، کوشش برای رسیدن به هدف والای رسول است. مسئولیت خاتم پیامبران بلاغ آشکار است و در مقابل، وظیفۀ مؤمنان قراردارد که اطاعت است. ا چکیده کامل

  رسول و امت هر یک مسئولیتی دارند؛ رسول مسئول تبلیغ آیات و احکام الهی است و امت اسلامی مسئول فهم و پذیرش دعوت الهی‌اند، درواقع حقیقت اطاعت، کوشش برای رسیدن به هدف والای رسول است. مسئولیت خاتم پیامبران بلاغ آشکار است و در مقابل، وظیفۀ مؤمنان قراردارد که اطاعت است. اطاعت مؤمنان از رسول اکرم ‌موجب هدایت، قبولی اعمال، وحدت و دوری از گناه می‌شود و اطاعت نکردن باعث عذاب دنیوی و اخروی است. بنابراین اطاعت از رسول یکی از موارد امتحانات الهی برای مؤمنان است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - آیات تاریخ گزیده و مناسبت بیان آنها
  علی ذاکری
  حمدالله مستوفی در خلق اثر ارزندۀ خود، تاریخ گزیده توانسته است با توسل به 55 آیه از قرآن کریم که سند معتبر عالم اسلام و گنجینۀ معارف انبیای سلف و بزرگ‌منادی دانش و خرد و حکمت است رازهای پنهان و آشکار تاریخ را از لابه‌لای متون پرمحتوا و ارزشمند آن بیرون بکشد و ب چکیده کامل

  حمدالله مستوفی در خلق اثر ارزندۀ خود، تاریخ گزیده توانسته است با توسل به 55 آیه از قرآن کریم که سند معتبر عالم اسلام و گنجینۀ معارف انبیای سلف و بزرگ‌منادی دانش و خرد و حکمت است رازهای پنهان و آشکار تاریخ را از لابه‌لای متون پرمحتوا و ارزشمند آن بیرون بکشد و با استناد به این آیات، ارزش و اهمیتی خاص همراه با قداست به مطالب مندرج در تاریخ خود بدهد. به همین جهت است که تاریخ گزیدۀ او در میان تواریخ عهد ایلخانان کتابی معتمد، معتبر و مستند است و بیشتر مورخان پس از او آن را سندی متقن دانسته‌اند و بهره‌های فراوانی نصیب آنها شده ‌است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - بررسی مبانی فقهی محاربه و حد آن
  جمال رضایی
  آیۀ 33 سورۀ مائده مبنای تبیین موضوع و حکم محاربه با خدا و رسول و افساد فی الارض است. با توجه به تفاسیر و روایات وارده در این خصوص فقهای شیعه محاربه را بر کشیدن سلاح برای ترسانیدن مردم تعریف کرده‌اند، اما از تعریف امام خمینی شرط سومی نیز برای آن به دست می‌آید ک چکیده کامل

  آیۀ 33 سورۀ مائده مبنای تبیین موضوع و حکم محاربه با خدا و رسول و افساد فی الارض است. با توجه به تفاسیر و روایات وارده در این خصوص فقهای شیعه محاربه را بر کشیدن سلاح برای ترسانیدن مردم تعریف کرده‌اند، اما از تعریف امام خمینی شرط سومی نیز برای آن به دست می‌آید که عبارت است از قصد افساد در زمین. مجازات محاربه‌کنندگان با خدا و رسول نیز در آیۀ مذکور چهار نوع تعیین شده است که عبارت‌اند از کشتن، بر دار زدن، بریدن دست و پای مخالف و تبعید از محل زندگی. در روایات برای تعیین حد محارب، سه روشِ ترتیب، تخییر و تخییر ترتیبی بیان شده که قول مشهور فقهای شیعه و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی قول به تخییر است و انتخاب هر یک از حدود چهارگانه به اختیار حاکم واگذار شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - نقد و بررسی دیدگاه اندیشمندان مغرب‌زمین دربارۀ رابطۀ علم و دین
  منیره سید‌مظهری
  جدایی علم و دین در قرون وسطا و ابتدای رنسانس مطرح نبود، چرا که در آن اعصار بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی، همزمان متکلمان و عالمان دینی جوامع خود نیز بودند. با ظهور علوم تجربی در قرن هفدهم، کم‌کم احساس استغنای از دین در دانشمندان علوم به ‌وجود آمد و منجر به پی چکیده کامل

  جدایی علم و دین در قرون وسطا و ابتدای رنسانس مطرح نبود، چرا که در آن اعصار بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی، همزمان متکلمان و عالمان دینی جوامع خود نیز بودند. با ظهور علوم تجربی در قرن هفدهم، کم‌کم احساس استغنای از دین در دانشمندان علوم به ‌وجود آمد و منجر به پیدایش خداباوری فارغ از وحی و سپس جریان روشنگری فرانسوی و در نهایت ماتریالیسم علمی شد. در قرن‌های هجدهم و نوزدهم به نظر رسید که علوم به پایان راه خود رسیده‌اند و به زودی جای دین را خواهند گرفت. چنین برداشتی تا نیمۀ اول قرن بیستم نیز ادامه داشت. در این بین فیلسوفان، متکلمان و حتی دانشمندان بر آن شدند تا با ارائۀ راه‌حل‌هایی، مشکل تعارض علم و دین را حل کنند. این نوشتار پس از مرور جریان‌های عمدۀ فکری مرتبط با موضوع، راه‌حل‌های ارائه‌شده برای رفع تعارض علم و دین را نقد و بررسی می‌کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی حق طلاق زنان در فقه امامیه و حقوق موضوعه
  فروزان علایی نوین
  در فقه و قانون مدنی نهاد خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد و شارع و قانون‌گذار آزادی ارادۀ طرفین را در آن به سبب پیوستگی کامل حیات اجتماع به حیات خانواده محدود و موارد فسخ نکاح و طلاق را تعیین کرده است. در این ارتباط فقها و حقوق‌دانان طلاق را به طور مطلق حق مرد چکیده کامل

  در فقه و قانون مدنی نهاد خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد و شارع و قانون‌گذار آزادی ارادۀ طرفین را در آن به سبب پیوستگی کامل حیات اجتماع به حیات خانواده محدود و موارد فسخ نکاح و طلاق را تعیین کرده است. در این ارتباط فقها و حقوق‌دانان طلاق را به طور مطلق حق مرد می‌دانند و در موارد استثنایی طرقی برای دستیابی زن به طلاق در نظر می‌گیرند. در این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف فقهای اسلام و ارزیابی ادلۀ آنها به مواردی می‌پردازیم که حق طلاق مطابق با موازین فقهی و قانونی به زن واگذار شده است که عبارت‌اند از: 1. وکالت بلاعزل و توکیل غیر زن در طلاق 2. عسر و حرج (طلاق قضایی) 3. خلع و مبارات پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - اقتباس و تضمین آیات قرآن در تاریخ جهانگشای جوینی
  مریم محمودی
  یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بهره‌گیری از آیات قرآن در نثر نویسندگان، اقتباس و تضمین است. تاریخ جهانگشای جوینی که یکی از برجسته‌ترین متون نگارش‌یافته به نثر فنی است از این شیوه بسیار بهره برده است. در این مقاله ضمن اشاره به تضمین و اقتباس و اغراض آ چکیده کامل

  یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بهره‌گیری از آیات قرآن در نثر نویسندگان، اقتباس و تضمین است. تاریخ جهانگشای جوینی که یکی از برجسته‌ترین متون نگارش‌یافته به نثر فنی است از این شیوه بسیار بهره برده است. در این مقاله ضمن اشاره به تضمین و اقتباس و اغراض آن در تاریخ جهانگشا انواع آن را نیز از نظرگاه‌های متفاوت بررسی می‌کنیم. یکی از مواردی که در این نوشته مورد توجه قرار گرفته جایگاه دستوری آیات قرآن در جملات است. از این منظر آیات قرآن به عنوان رکن تکمیل‌کنندۀ جمله از جهت دستوری گاه نقش مفعول، مضاف‌الیه، صفت، ‌مسند و مانند آن را ایفا می‌کنند. در این اثر، نویسنده به گونه‌ای هنرمندانه از آیات قرآن از سویی برای غنای معنایی و از سوی دیگر به منظور زیباسازی فضای کلام و نمایاندن هنر نویسندگی استفاده کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - ارض مقدس و مختصات آن در قرآن کریم و تورات
  دل‌آرا نعمتی پیرعلی
  ارض مقدس که بر اساس قرائن موجود در قرآن کریم و تورات عبارت از سرزمین فلسطین است، سرزمینی حاصلخیز و بهره‌مند از نعمات مادی است و یکی از وجوه اتصاف آن به قدسیت و برکت همین است، اما به تصریح قرآن کریم و اشارة تورات، وجه قوی در قدسیت یافتن آن، تأثیر این سرزمین در خیزش چکیده کامل

  ارض مقدس که بر اساس قرائن موجود در قرآن کریم و تورات عبارت از سرزمین فلسطین است، سرزمینی حاصلخیز و بهره‌مند از نعمات مادی است و یکی از وجوه اتصاف آن به قدسیت و برکت همین است، اما به تصریح قرآن کریم و اشارة تورات، وجه قوی در قدسیت یافتن آن، تأثیر این سرزمین در خیزش و انتشار جریان‌های رسالی و الهی در طول تاریخ بشر بوده است. در فرهنگ قرآن، اعطای نعمات الهی به قوم بنی ‌اسرائیل در راستای تحقق مشیت خداوند در پیگیری خط رسالات پیشین و ایجاد جامعۀ توحیدی بوده است. این مطلب را به روشنی در فقرات فراوانی از تورات نیز می‌توان پی‌جویی کرد اما به دلیل ظهور و تعمیق اندیشۀ تفضیل نژادی در میان بنی اسرائیل، وجه قدسیت ارض مقدس در انگاره‌های این قوم دچار تغییر و تحویل شده و به سطح نازل محل اسکان قوم برتر خدا تنزل یافته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - بررسی احکام و احوال نجوم در برخی آیات و روایات
  شمسی واقف‌زاده
  اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آن چکیده کامل

  اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آنها اختصاص پیدا کرده است، وجود احادیثی دربارة منع ایجاد ارتباط بین گردش ستارگان و تأثیر آنها بر سرنوشت بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. در این مقاله سعی بر این است تا با تعریف احکام نجوم و احوال آن و بررسی حد و مرز هر یک و ایجاد قدرت تشخیص بین این دو مقوله نظر شفاف قرآن دربارة علم نجوم بیان شود. همچنین به مواردی چند از پیشگویی‌های قرآن در علم نجوم اشاره شده است. پرونده مقاله