ظن و گمان در قرآن و روایات اسلامی و بررسی آن در خطابات قرآنی مربوط به وقایع صدر اسلام
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
احمد میرزایی
1
(مدرس رسمی حوزه علمیه تهران، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث)
فاطمه ریاحی
2
(فارغ التحصیل سطح دو حوزه علمیه خواهران، کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در این تحقیق به چیستی گمان، آسیب‌ها و تهدیدهای گمان بد بر علیه فرد و جامعه و راهکارهای برون رفت از خطرات آن و در مقابل به فرصت‌هایی که گمان خوب به وجود می‌آورد و ثمرات فردی و اجتماعی، دنیایی و آخرتی آن پرداخته شده است. به اضافه اینکه حدود و ثغور آن را در شرع و سنت مقدس تعیین کردیم و خصوصاً به بررسی آن در کلام امیر کلام حضرت امام علی(ع) پرداختیم. برای بررسی موارد فوق از روش تحقیق توصیفی استفاده شد و با مراجعه به منابع مکتوب و غیر مکتوب و سایت، مطالب لازم جمع آوری گردیده است. آنچه به عنوان نتیجه این تحقیق می‌توان نام برد این است که: گمان همچون دیگر نعمات خداوند متعال اگر در مسیر الهی خودش حرکت کند و با مدیریت الهی و تحت فرامین شرعی پیش برود عامل درونی بسیار مهمی است برای پیشرفت انسان و حرکت به سمت خداوند متعال، ولی چنانچه به مدیریت شیطان در آید و حاکم بر آن نفس انسانی باشد تبدیل به سم مهلکی برای روح انسان و جامعه اسلامی می‌گردد.
In this research, what is the suspicion, harms and threats of bad suspicion against the individual and society and ways to get out of its dangers, and in contrast to the opportunities that good suspicion creates and its individual and social, worldly and otherworldly fruits. In addition, we have determined its limits in the holy Shari'a and tradition, and especially by examining it in the words of Imam Ali Descriptive research method was used to investigate the above cases and by referring to written and unwritten sources and the site, the necessary materials have been collected. What can be named as the result of this research is that: thought, like other blessings of God Almighty, if it moves in its divine path and proceeds under divine management and under the commands of Sharia, is a very important internal factor for human progress and moving towards God Almighty. But if it is managed by the devil and is ruled by the human soul, it becomes a deadly poison for the human soul and the Islamic society.
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. 1404ق، تحف العقول، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
حر عاملی، محمد بن حسن. بی تا، وسایل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت.
خلیل بن احمد. 1409ق، العین، قم: موسسه دار الهجره.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم- الدار الشامیة.
طباطبایی، محمدحسین. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
الطریحی، فخر الدین. 1386ش، مجمع البحرین، به تحقیق: السید احمد الحسینی، بی جا: انتشارات کتابفروشی مرتضوی.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. بی تا، المحجة البیضاء، مترجم: محمد صادق عارف، مشهد: آستان قدس رضوی.
قمی، عباس. 1427ق، سفینة البحار ومدینة الحکم والآثار، قم: دار الأسوة.
کلینی، محمد بن یعقوب. بی تا، اصول کافی، ترجمه: سید جواد مصطفوی، بی جا: انتشارات علمیه اسلامیه.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. 1403ق، بحار الأنوار، مصحح: جمعی از محققان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مکارم شیرازی، ناصر. 1380ش، تفسیر نمونه، ج 22، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
نراقی، مهدی. 1388ش، جامع السعادات، قم: انتشارات قائم آل محمد.
الواسطی، علی بن محمد بن نزار. بی تا، عیون الحکم والمواعظ، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
نرم افزارها
جامع الأحادیث، مرکز کامپیوتری و تحقیقاتی نور.
جامع التفاسیر، مرکز کامپیوتری و تحقیقاتی نور.
_||_
The Holy Quran
Nahj al-Balaghah
Ibn Shaab Harani, Hassan ibn Ali. (1404 AH). Toghf Alqul, Qom: Teacher's Society, Second Edition
Al-Wasati Ali ibn Muhammad ibn Nazar, Ayoun al-Hakm walmakah, Qom, Dar al-Hadith cultural science institute
Haramali, Mohammad bin Hassan, Al-Shiite equipment, Qom, Al-Alibit institute
Khalil ibn Ahmad, al-Ain, Qom, Dahlaghirya Institute, 1409
Ragheb Esfahani, Hussein ibn Muhammad. (1412 AH). Al-Fardat al-Ghalib, Beirut: Dar al-Kalam, Al-Dār al-Sham'i
Tabatabai, Mohammad Hosein. (1374 AD). Interpretation of Al-Mizan, Translated by: Mohammad Bagher Mousavi Hamedani, Qom: Islamic Publications
Al-Tariyahi, Fakhreddin, Assembly of Al-Bahrain, to research: Al-Sayyid Ahmad Al-Husseini, Mortazavi Bookstore, 1386 AH.
Kelini, Mohammad ibn Ya'qub, Sufficient Principles, Translation: Seyyed Javad Mostafavi, Almayyah Publishing House, Beita.
Feyz Kashani, Mohammad bin Shah Morteza, Al-Mohajla al-Bayda, Translator: Mohammad Sadegh Aref, Ghods Razavi Province, Mashhad
Qomi Abbas, Safineh Al-Bahar and Madinah Al-Hakm and Al-Isar, Dar al-Sawa, Iran Qom 1427 AH, C 2
Majlesi, Mohammad Bagher Bin Mohammad Taghi, Baharalanvar, Succeeded: A group of
scholars, Bijah, Daraahi al-Atr al-Arabi, Second Edition, 1403 Naraqi, Mehdi, Jamee al-Sa'adat, Qom, Qa'im al-Muhammad Publications, 2009, Second Edition, J 1 p. 31
Nasser, Makarem Shirazi, Sample Commentary, J 22, Tehran Darolkbat Eslamyyeh 2001
Software
Comprehensive Alhadith, Computer Center and Light Research.
Comprehensive Altvsir, Computer Center and Light Research.