جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه¬السّلام
محورهای موضوعی :
فصلنامه مطالعات قرآنی
محمدرضا ستوده نیا
1
,
مجید خزاعی
2
,
زهرا قاسم نژاد
3
1 -
2 -
3 -
تاریخ دریافت : 1391/05/13
تاریخ پذیرش : 1391/05/13
تاریخ انتشار : 1390/05/10
کلید واژه:
چکیده مقاله :
سیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار می‌رود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جمله‌ها، سیاق آیات و سیاق سوره‌ها.
امام رضا، علیه‌السّلام، که از بزرگ‌ترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبان‌شناختی در تفسیر قرآن کریم دانسته و در موارد زیادی با توجه به بافت کلمات، جملات و آیات به شرح و بیان آیات قرآن کریم پرداخته‌اند.
در این مقاله، نمونه‌هایی از تأثیر و جایگاه سیاق در تفسیر آیات از دیدگاه امام رضا، علیه‌السّلام، بررسی می‌شود.
چکیده انگلیسی:
Trend is one of the constant indications in the Quran text that is used as a tool to understand the Quaran best, the different aspects oftrend are: style of words, style of sentences, style of verses and style of Surahs. Imam Reza, peace upon him, who is of the greatest interpreters of the Quran and the Quran has been entirely embodied in his thoughts, words and deeds, has recognized the overall style of speech as one of the linguistic rules in the interpretation of the holy Quran; and in many cases has described and explained the verses of the holy Quran with regard to the contexture of words, sentences, and verses.In this paper , some instances of the impact and the position of the style in interpretation of the verses from the viewpoint of Imam Reza, peace upon him, will be reviewed.
منابع و مأخذ:
قرآن کریم.
ابن اثیر، مجدالدین. (1383). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق طاهر احمد الراوی و محمود محمد الطناحی، دار احیاء الکتب العربیه لعیسی البابی الحلبی.
ابن دقیق العید، محمد بن علی. (بیتا). احکام الاحکام شرح عمده الأحکام، بیروت: دارالکتاب العلمیه.
ابن فارس، احمد. (1420). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون، بیروت: دارالجیل.
ابن قیم الجوزیه، محمد بن ابی بکر. (بیتا). التبیان فی اقسام القرآن، تحقیق: محمد حامد الفقی، بیروت: المعرفه.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (2005). لسان العرب، بیروت: صادر.
ایزدی، کامران. (1376). شروط و آداب تفسیر و مفسّر، تهران: امیرکبیر.
بابایی، علی اکبر و دیگران. (1381). مکاتب تفسیری، مکتب روایی محض و تفاسیر روایی محض، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
بستانی، بطرس. (1993). محیط المحیط، بیروت: الکتب العلمیه.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1990). الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: العلم للملایین.
حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
حمیری، عبدالله بن جعفر. (بیتا). قرب الاسناد، تهران: کتابخانه نینوی.
خوری شرتونی، سعید. (1403). اقرب الموارد، قم: مکتبه المرعشی.
رجبی، محمود و دیگران. (1379). روششناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
رشید رضا، محمد. (بیتا). تفسیر القرآن الحکیم، بیروت: المعرفه.
زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله. (1410). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق مرعشی و دیگران، بیروت: المعرفه.
زمخشری، محمود بن عمر. (بیتا). اساس البلاغه، تحقیق عبدالرحیم محمود، بیروت: المعرفه.
شافعی، محمد بن ادریس. (بیتا). الرساله، تحقیق و شرح احمد محمد شاکر.
صدر، سیدمحمد باقر. (1410). دروس فی علم الاصول، قم: نشر اسلامی.
طبرسی، فضلبنحسن. (1372). مجمعالبیان فی علومالقرآن، تهران: ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین محمد. (1408). مجمعالبحرین، تهران: مرتضوی.
عبدالفتّاح محمود، المثنی. (2008). نظریه السیاق القرآنی دراسه تأصیلیه دلالیه نقدیه، اردن: وائل.
عطار، حسن. (1420). حاشیه جمع الجوامع، بیروت: الکتب العلمیه.
علّامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417). تفسیر المیزان، قم: اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
فیومی، احمد بن محمد بن علی، (1912)، مصباح المنیر، مطبعه الامیریه.
کنعانی، سیدحسین. (1384). «سیر تحول کاربرد سیاق در تفسیر»، فصلنامه مشکاة، ش 87.
محدّث نوری. (1408). مستدرک الوسائل، قم: آل بیت.
مهدوی راد، محمدعلی. (1382). آفاق تفسیر، تهران: هستینما.
واقفزاده، شمسی. (1389)، «ولایت در قرآن کریم»، فصلنامه فدک. جیرفت. س1، ش4، 163-179.
قرآن کریم.
ابن اثیر، مجدالدین. (1383). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق طاهر احمد الراوی و محمود محمد الطناحی، دار احیاء الکتب العربیه لعیسی البابی الحلبی.
ابن دقیق العید، محمد بن علی. (بیتا). احکام الاحکام شرح عمده الأحکام، بیروت: دارالکتاب العلمیه.
ابن فارس، احمد. (1420). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون، بیروت: دارالجیل.
ابن قیم الجوزیه، محمد بن ابی بکر. (بیتا). التبیان فی اقسام القرآن، تحقیق: محمد حامد الفقی، بیروت: المعرفه.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (2005). لسان العرب، بیروت: صادر.
ایزدی، کامران. (1376). شروط و آداب تفسیر و مفسّر، تهران: امیرکبیر.
بابایی، علی اکبر و دیگران. (1381). مکاتب تفسیری، مکتب روایی محض و تفاسیر روایی محض، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
بستانی، بطرس. (1993). محیط المحیط، بیروت: الکتب العلمیه.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1990). الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: العلم للملایین.
حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
حمیری، عبدالله بن جعفر. (بیتا). قرب الاسناد، تهران: کتابخانه نینوی.
خوری شرتونی، سعید. (1403). اقرب الموارد، قم: مکتبه المرعشی.
رجبی، محمود و دیگران. (1379). روششناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
رشید رضا، محمد. (بیتا). تفسیر القرآن الحکیم، بیروت: المعرفه.
زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله. (1410). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق مرعشی و دیگران، بیروت: المعرفه.
زمخشری، محمود بن عمر. (بیتا). اساس البلاغه، تحقیق عبدالرحیم محمود، بیروت: المعرفه.
شافعی، محمد بن ادریس. (بیتا). الرساله، تحقیق و شرح احمد محمد شاکر.
صدر، سیدمحمد باقر. (1410). دروس فی علم الاصول، قم: نشر اسلامی.
طبرسی، فضلبنحسن. (1372). مجمعالبیان فی علومالقرآن، تهران: ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین محمد. (1408). مجمعالبحرین، تهران: مرتضوی.
عبدالفتّاح محمود، المثنی. (2008). نظریه السیاق القرآنی دراسه تأصیلیه دلالیه نقدیه، اردن: وائل.
عطار، حسن. (1420). حاشیه جمع الجوامع، بیروت: الکتب العلمیه.
علّامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417). تفسیر المیزان، قم: اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
فیومی، احمد بن محمد بن علی، (1912)، مصباح المنیر، مطبعه الامیریه.
کنعانی، سیدحسین. (1384). «سیر تحول کاربرد سیاق در تفسیر»، فصلنامه مشکاة، ش 87.
محدّث نوری. (1408). مستدرک الوسائل، قم: آل بیت.
مهدوی راد، محمدعلی. (1382). آفاق تفسیر، تهران: هستینما.
واقفزاده، شمسی. (1389)، «ولایت در قرآن کریم»، فصلنامه فدک. جیرفت. س1، ش4، 163-179.
