بررسی وضعیت بهره‌مندی مراجعان از خدمات مرجع و آینده آن مطالعه موردی: کتابخانههای عمومی شهر اراک
محورهای موضوعی : دانش شناسی
عسگر اکبری
1
*
,
معصومه احمدلو
2
1 - گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، ایران
2 - دبیر اداره آموزش و پرورش، ناحیه یک اراک، ایران
کلید واژه: کتابخانههای عمومی, منابع مرجع, خدمات مرجع, بهره‌مندی از خدمات,
چکیده مقاله :
هدف: آموزش و مشاوره در چگونگی بازیابی منابع اطلاعاتی از وظایف بخش مرجع در راستای برقراری تعامل بین مراجعان و کتابخانه‌ها است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خدمات مرجع در بهره‌مندی مراجعان و آینده آن در کتابخانههای عمومی انجام شد.
روش پژوهش: پژوهش با روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. برای جمع‌‌آوری دادهها از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد. جامعه آماری پژوهش اعضای کتابخانههای عمومی بودند که تعداد 224 نفر از آنها در پژوهش مشارکت نمودند. دادهها با استفاده از آمار توصیفی فراوانی، میانگین، انحراف معیار، انحراف از میانگین و آزمون آنووا فریدمن تجزیه و تحلیل شده است.
یافته‌‌ها: یافته‌‌های پژوهش نشان داد که مراجعان کتابخانههای عمومی در خصوص خدمات مرجع به‌‌ترتیب از کمترین تا بیشترین میزان بهره‌مندی را از اطلاع‌‌رسانی جاری، خدمات ارجاعی، مشاوره، میز مرجع، آموزش کاربران، تهیه منابع و کتابدار مرجع دارند. همچنین در خصوص منابع مرجع به‌‌ترتیب از کمترین تا بیشترین میزان بهره‌مندی را از منابع جغرافیایی، سالنامه‌‌ها، نمایه‌‌ها، چکیده‌‌ها، دایره‌‌المعارف‌‌ها، کتاب‌‌شناسی‌‌ها و زندگی‌‌نامه‌‌ها دارند.
نتیجه‌‌گیری: بخش مرجع اعم از فیزیکی یا مجازی یکی از اساسی‌ترین خدمات در کتابخانه است که با هدف پاسخ‌گویی مستند و مستدل به نیازهای اطلاعاتی مراجعان در سریع‌ترین زمان شکل گرفته است. بنابراین، روزآمد نگهداشتن آن نه‌تنها باعث ارتقای کیفیت خدمات می‌شود بلکه به بهره‌مندی از خدمات و افزایش نقش کتابخانه‌ها در ترویج دانش و آگاهی در جامعه کمک شایان خواهد بود.
Objective: Training and consulting on how to retrieve information sources from the duties of the reference department in order to establish interaction between patrons and libraries. The present study was conducted with the aim of investigating the role of reference services in the benefit of patrons and its future in public libraries.
Methodology: The current research was conducted with a descriptive-survey method. A researcher-made questionnaire was used to collect data. The statistical population of the research was members of public libraries, 224 of whom participated in the research. The data was analyzed using descriptive statistics of abundance, mean, standard deviation, deviation from average and Anova Friedman test.
Results: The findings of the research showed that patrons of public libraries benefit from current information, reference services, consultation, reference desk, user training, resource preparation, and reference librarian, in order from the lowest to the highest level of reference services. Also, regarding the reference sources, in order from the least to the most, they benefit from geographical sources, yearbooks, indexes, abstracts, encyclopedias, bibliographies, and biographies.
Conclusion: The reference section, whether physical or virtual, is one of the most basic services in the library, which was formed with the aim of providing a documented and justified response to the information needs of patrons in the fastest time. Therefore, keeping it up-to-date will not only improve the quality of services, but it will help to benefit from services and increase the role of libraries in promoting knowledge and awareness in the society.