بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه‌های دولتی کشور نسبت به پیش نویس اصول اخلاق حرفه ای کتابداران و اطلاع رسانان ایران و ارائه چارچوب برای تدوین نظامنامه نهایی
محورهای موضوعی : دانش شناسیفاطمه زندیان 1 , معصومه لطیفی 2 , حسن صیامیان 3
1 - استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت مدرس
2 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت مدرس
3 - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان مازندران و کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
کلید واژه: اصول اخلاق حرفه ای, نظامنامه اخلاقی, کتابداران دانشگاهی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی کشور نسبت به پیش نویس اصول اخلاق حرفه ای کتابداران و اطلاع رسانان ایران و ارائه چارچوب برای تدوین نظامنامه نهایی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی کشور تحت پوشش وزارت علوم می باشد. از آنجائیکه جامعه آماری از حجم و وسعت جغرافیایی زیادی بر خوردار است از نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد، با استفاده از این روش کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی 7 استان کشور ( تهران، مشهد، کرمانشاه، تبریز، مازندران، شیراز، اصفهان) که در مجموع شامل 33 دانشگاه دولتی با تعداد 480 کتابدار دانشگاهی می باشد به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. این پرسشنامه بر مبنای پیش نویس اصول اخلاق حرفه ای تدوین شده از سوی انجمن کتابداران و اطلاع رسانان ایران ( شاخه قم) طراحی و تدوین شده است. لازم به ذکر است این پیش نویس بر اساس نظامنامه اخلاقی مدون و مکتوب انجمن کتابداری 38 کشور موجود در سایت ایفلا تدوین و به صورت کتاب منتشر شده است. از آزمون u من ویتنی و کروسکال والیس برای تأیید یا رد فرضیات پژوهش استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد، بین دیدگاه کتابداران دانشگاهی به اصول اخلاق حرفه ای با توجه به تجربه کاری، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی، جنسیت، سمت سازمانی، نوع استخدام آنان تفاوت معنی داری وجود ندارد زیرا سطح معنی داری در تمامی موارد ذکر شده از05/0بزرگتراست، اما بین دیدگاه کتابداران دانشگاهی به اصول اخلاق حرفه ای با توجه به سن آنان اختلاف معنی داری وجود دارد، زیرا سطح معنی داری از05/0 p<کوچکتر است. از آزمون فریدمن برای پاسخگویی به سوأل پژوهش استفاده شد، نتایج این آزمون نشان می دهد مسوولیت در قبال خود با میانگین رتبه 13/4 در بالاترین سطح و مسوولیت در قبال حرفه با میانگین رتبه 77/2 در پایین ترین سطح قرار گرفت، بنابراین اولویت بندی اصول اخلاق حرفه ای از دیدگاه کتابداران دانشگاهی با توجه به نتایج آزمون فریدمن به ترتیب، مسوولیت در قبال: خود، جامعه، استفاده کننده، همکار، متخصصان سایر رشته ها، سازمان و حرفه می باشد.
The present project has been performed to study attitudes of university libraries of the country towards a draft code of professional ethics of Iranian librarians and information specialists and provide a model for planning final code of ethics. For collecting date in this study questionnaires have been used. These questionnaires have been designed on the basis of draft code of professional ethics of Iranian Library and Information Science Association, Qom Branch. It is notable that this draft codified according to complied and written ethical code of librarianship for 38 countries available in the IFLA site and published as a book. For accepting or rejecting of research hypotheses, Mann-Whitney U-test and Kruskall-Wallis test, and for answering to the project questions, Friedman test have been utilized. Result of Friedman test showed that preferences of code of professional ethics based on academic librarians' viewpoint are responsibility to self, society, user, colleagues, field, organization, and profession, respectively.