بررسی مقایسه‌ای میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست برگه‌ای و فهرست رایانه‌ای
محورهای موضوعی : دانش شناسیزهرا شیوا 1 , امین زارع 2 , عارف ریاحی 3 *
1 - کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، کتابخانه مرکزی و مرکز اطلاعرسانی دانشگاه تهران
2 - دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، استادیار و عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: دانشگاه تهران, فهرست رایانه‌ای, فهرست برگه‌ای, فهرست الکترونیکی, فهرست کتابخانه‌ای, کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست برگه‌ای و فهرست رایانه ای است. روش پژوهش: نوع پژوهش از پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش همه کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران اعم از دانشجویان، کارمندان و اعضای آزاد این کتابخانه هستند. تعداد کاربران 58499 نفر بودند که 382 نفر با استفاده از جدول مورگان با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته است که روایی آن با استفاده از نظرهای صاحب‌نظران تعیین شد و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ 838/0 است که حاکی از پایایی مناسب پرسش‌نامه بود. در تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی برای دسته‌بندی داده‌ها و از آمار استنباطی برای مقایسه یافته‌ها و آزمون فرضیه استفاده شد. ابزار تجزیه و تحلیل نرم افزار SPSS نسخه 18 و صفحه گسترده Excel است. یافته ها: نتایح این پژوهش نشان داد که کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران در سطحی بسیار اندک (با میانگین 77/1) از فهرست برگه‌ای استفاده می‌کنند و بالعکس. میانگین 38/4 نشان داد که در سطحی بسیار زیاد از فهرست رایانه‌ای برای جست‌وجوی منابع مورد نظر خود استفاده می‌کنند. از میان عوامل مؤثر بر استفاده کاربران از فهرست برگه‌ای، شرایط خاص همانند قطع برق و یا خراب بودن سیستم الکترونیکی، با میانگین 68/2 که پایین‌تر از سطح متوسط بود، بیشترین تأثیر را بر استفاده کاربران از فهرست برگه‌ای داشت. نتیجه گیری: در مقابل عواملی چون انعطاف‌پذیر بودن ارائه و نمایش اطلاعات، برطرف کردن نیاز فوری و آشنایی و مهارت کاربران در استفاده از رایانه بیشترین تأثیر را بر استفاده آنان از فهرست رایانه‌ای داشت. فرضیه این پژوهش دال بر بالاتر بودن میزان استفاده کاربران کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از فهرست رایانه‌ای در قیاس با فهرست برگه‌ای تأیید شد.
Purpose: The present research aims to have a comparative investigation of central library and documentation center of Tehran University users’ amount of usage of sheet list and computer list. Methodology: The present research is a descriptive survey. All users of central library and Documentation Center of Tehran University including students, clerks, and free members are study population. There were 58499 users of which 382 persons were determined using Morgan’s table through simple Random Sampling as sample size. Researcher designed a questionnaire to gather data, its validity has been determined through experts’ views and its reliability through calculation of Cronbach’s Alpha 0.838; it indicates the questionnaire’s proper reliability. Descriptive statistics has been used to categorize data and Inferential statistics to compare findings and hypothesis testing for data analysis. SPSS version 18 and Excel spreadsheet have been analysis tools. Findings: These research findings have shown that central library and documentation center of Tehran University users used sheet list at a very low level (average of 1.77); on the contrary, average of 4.38 has shown that users used computer list to find sources at a very high level. Among elements affecting users’ usage of sheet list, special cases such as power outages and deterioration of electronic systems with average of 2.68 lower than intermediate level, have had the highest influence on users’ usage of sheet list. Conclusion: In contrast, elements such as flexibility of presentation and information screening, elimination and satisfaction of emergent needs and users’ familiarity and skill in using computer have had the highest influence on their usage of computer list. This research’s hypothesis claiming the higher usage of users from computer list of central library and documentation center of Tehran University, in comparison with sheet list, has been confirmed and turned true.