بررسی موانع و مشکلات موجود در کتابخانه های دانشگاهی منطقه غرب کشور جهت پیاده سازی نظام همکاری بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک
محورهای موضوعی : دانش شناسی
علی بیرانوند
1
(مربی دانشگاه پیام نور)
پروانه رنجبر
2
(کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی)
کلید واژه: کتابخانه های دانشگاهی, امانت بین کتابخانه ای, خدمات تحویل مدرک, اشتراک منابع, دسترسی به منابع, مالکیت منابع,
چکیده مقاله :
هدف: محدودیت هایی از قبیل بودجه، فضا، و نیروی انسانی باعث شده تا کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ناگزیر باشند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران خود را از طریق اشتراک منابع، امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک پاسخ دهند. در واقع طرح های امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک با افزایش سطح دسترسی به منابع اطلاعاتی و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی کاربران می کوشند تا فرهنگ دسترسی به منابع را جایگزین مالکیت منابع نمایند. بر این اساس، پژوهش حاضر در نظر دارد تا ضمن بررسی وضعیت امانت بین کتابخانه ای در کتابخانه های منطقه غرب کشور، راه حل مناسبی برای رفع موانع احتمالی پیشنهاد دهد. روش: این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی با توزیع پرسشنامه در میان مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی مراکز استان های غرب کشور( کردستان، ایلام، همدان، کرمانشاه، لرستان) انجام شده است. یافته ها: به طور متوسط 7/88 درصد از جامعه مورد پژوهش ایجاد نظام امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک را در میان کتابخانه های دانشگاهی منطقه غرب کشور ضروری دانسته اند. میزان اقدامات مدیران و مسئولان در کتابخانه های دانشگاهی غرب کشور 15 درصد و میزان همکاری کتابخانه های منطقه با یکدیگر3/13 درصد بوده است. شاخص فن آورانه(95 درصد )، شاخص سازمانی 3/92 درصد، شاخص انسانی 9/85 درصد و شاخص اقتصادی 8/68 درصد به ترتیب از عوامل مؤثر بر ایجاد امانت بین کتابخانه ای و خدمات تحویل مدرک در دانشگاه های منطقه غرب کشور بوده اند. موانع مهم در عدم برقراری نظام امانت بین کتابخانه ای به ترتیب شامل موانع مدیریتی، ضوابط دست و پا گیر موجود در کتابخانه ها، مشکلات اقتصادی، و نبود تجهیزات کافی در کتابخانه ها عنوان شده است.
Purpose: Because of restrictions such as budget, space, and manpower, libraries and information centers are forced to meet information needs of their users through resource sharing, interlibrary loan and document delivery services. Therefore, this study intends to investigate implementing system of interlibrary cooperation and document delivery services in academic libraries located in West Region of Iran. Methodology: To do this, it studies barriers and problems faced by aforementioned libraries.Using descriptive method and distributing questionnaires among managers and librarians in the academic libraries located in western parts of the country, Kurdistan, Ilam, Hamedan, Kermanshah, and Lorestan, needed data were collected. Findings: Based on the findings, on the average, about 88/7% of respondents agreed that the creation of interlibrary loan system and document delivery services is a necessity. Findings also indicate that factors such as technical factors (95%), human factors (92/3%), economic factors (85/9%), and organizational factors (68/8%) influence the creation, however, the barriers include: lack of information databases, lack of necessary equipment for document delivery, resistance of managers and librarians for cooperation among local libraries and lack of their belief to cooperate libraries, weakness in technological infrastructure, lack of specialists, tendency to source centralization in libraries, lack of credit securing from mother organization, are also among the important factors that discourage the establishment of such systems and services. Conclusions: According to the findings, some suggestions have been provided.