سیاستگذاری عدالت فضایی کاربریها و تراکم جمعیت در کلانشهر تبریز
محورهای موضوعی : جغرافیا
اسماعیل تقی زاده
1
,
بختیار عزت پناه
2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
کلید واژه: سیاستگذاری, جمعیت, کاربری اراضی, عدالت فضایی, کلانشهرتبریز,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر در زمرة تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیلی و رویکرد کمی انجام گرفته است. در بخش نخست به منظور تحلیل الگوی کاربری اراضی و تراکم جمعیت در سطح مناطق شهر تبریز ابتدا به بررسی و تجزیه و تحلیل شاخص‌های مطالعاتی مطابق آمار و اطلاعات اسنادی شامل منابع سرشماری، طرح‌ها و اسناد فرادست از جمله مطالعات طرح تفصیلی و داده‌های آماری حوزه و بلوک مرکز آمار ایران در سال 1395 پرداخته شد. سپس برای ارزیابی عوامل اثرگذار به نظرخواهی از کارشناسان در مرحله اقدام شد که در بخش نخست به ارائه یافته‌های توصیفی و معرفی حجم نمونه پرداخته می‌شود. در بخش نخست پژوهش حاضر، بررسی توسعه کالبدی شهر تبریز طی بازه‌های زمانی 1364، 1384، 1394، و 1400 پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که در بین مناطق 10گانه تبریز، از نظر الگوی کاربری و تراکم جمعیت اختلاف وجود دارد. به طوری که در تمامی مناطق مورد مطالعه، سطح معنی‌داری با فرض 0.05>p کمتر از 0.05 است. در نتیجه شرایط شاخص‌های مورد بررسی در سطح مناطق متفاوت است. از لحاظ شاخص کلی عدالت در کاربری اراضی بین مناطق تفاوت معنادار است و باتوجه به میانگین منطقه 5 (1.960) با سایر مناطق 2 (1.901)، منطقه ۱۰ (1.001)، منطقه 6 (0.987)، منطقه 1 (0.921)، منطقه 9 (0.887)، منطقه 4 (0.801)، منطقه 3 (0.798)، منطقه ۷ (0.667) و 8 (0.557) این اختلاف به نفع ۴ منطقة 5، 2، 10 و 6 است و این مناطق از شرایط الگوی پراکنش کاربری اراضی بهتری برخوردار هستند. مطابق نتایج مورد بررسی می‌توان بیان کرد شاخص موران 0.107252 می‌باشد، نزدیک به یک است می‌توان گفت که داده‌ها دارای خودهمبستگی فضایی و الگوی خوشه‌بندی می‌باشند مقدار بالای Z (101.036834) و پایین بودن p-value (0.000000) نشان از تائید الگوی خوشه‌بندی جمعیت و توزیع کاربری اراضی است. تحلیل لکه‌های آبی‌رنگ (لکه‌های سرد) نشان می دهد که در شهر تبریز در جمعیت در بخش‌های میانی و مرکزی شهر، حد مناطق 8، 4، 3، 1، 2 و 10 دارای تراکم بالا می‌باشد و در قسمت‌های مرکزی شهر که شامل بازار و محل ادارات و سازمان‌ها می‌باشد اختلاط کاربری شدید و در نتیجه سرانه های خدماتی و مسکونی پایین است.
us sources, plans and documents, including detailed plan studies and statistical data of district and block. Statistics Center of Iran was paid in 2015. Then, in order to evaluate the influencing factors, experts were asked for their opinions in the first part, which presents the descriptive findings and introduces the sample size. In the first part of this research, the physical development of Tabriz city during the time periods of 1364, 1384, 1394, and 1400 has been discussed. The results show that there are differences among the 10 districts of Tabriz in terms of land use pattern and population density. So that in all the studied areas, the significance level is less than 0.05 with the assumption of p>0.05. As a result, the conditions of the examined indicators are different at the level of the regions. In terms of the general index of justice in land use, there is a significant difference between regions and according to the average of region 5 (1.960) with other regions 2 (1.901), region 10 (1.001), region 6 (0.987), region 1 (0.921), region 9 (0.887), region 4 (0.801), region 3 (0.798), region 7 (0.667) and 8 (0.557). This difference is in favor of 4 regions 5, 2, 10 and 6, and these regions are part of the conditions of land use distribution pattern. They are better. According to the investigated results, it can be stated that Moran's index is 0.107252, it is close to one, it can be said that the data have spatial autocorrelation and clustering pattern, the high value of Z (101.036834) and the low p-value (0.000000) show the confirmation of the clustering pattern of the population and distribution It is land use. The analysis of blue spots (cold spots) shows that in the city of Tabriz, the population in the middle and central parts of the city, the limit of areas 8, 4, 3, 1, 2 and 10 has a high density, and in the central parts of the city, which includes the market and local Offices and organizations have a strong mix of uses, and as a result, service and residential per capita is low.