واکاوی مقایسه ای تاثیر فرهنگ سیاسی بر حقوق شهروندی در ایران و ترکیه
محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسیوحید مسکوکیان 1 , سید اسمعیل حسینی گلی 2 , نادر هوشمندیار 3 , طاهره ابراهیمی فر 4
1 - دانشجوی دکترای علوم سیاسی گرایش جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی گرایش سیاستگذاری عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه مدیریت دولتی گرایش تصمیم گیری و خط مشی گذاری عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دانشیار بازنشسته گروه روابط بین الملل، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: "فرهنگ سیاسی", "حقوق شهروندی", "ایران", "ترکیه",
چکیده مقاله :
در جوامع بشری حقوق شهروندی همواره مورد توجه بوده و بی توجهی به آن موجب افزایش بسیاری از ناهنجاری های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شده و حقوق شهروندی را به مخاطره انداخته است. شرایط و عوامل مختلفی بر میزان تحقق حقوق شهروندی در جامعه تاثیر گذاشته که از جمله می توان به فرهنگ سیاسی اشاره کرد. سوال اصلی این مقاله آن است که وجوه عمده تشابه و تمایز حقوق شهروندی در دو کشور ایران و ترکیه کدامند؟ پژوهش برای پاسخ به این پرسش فرضیه را می توان چنین مطرح نمود که وجوه عمده تشابه تاثیر فرهنگ سیاسی در حقوق شهروندی دو کشور ایران و ترکیه عبارتند از اعطای حق رای به زنان، مشارکت سیاسی زنان و اختصاص جایگاه‌های مهم سیاسی و مدیریتی به آنها؛ رایگان بودن آموزش و پرورش، دسترسی آسان به وکیل می باشد. درحالی که وجوه عمده تمایز تاثیر فرهنگ سیاسی در حقوق شهروندی دو کشور ایران و ترکیه عبارتند از وجود تعارضات اساسی در قوانین اساسی دوکشور بویژه درخصوص واژ ه هایی همچون ملت، اقوام و ملیت ها، نظام های سیاسی متفاوت و ساختار حکومتی مبتنی بر ایدئولوژی غیرسکولاریستی و سکولاریستی؛ دو فرهنگ سیاسی مختلف با توجه به ارزش های دینی و سنتی،ضعف جامعه مدنی و مشارکت سیاسی احزاب؛ مشارکت اجتماعی اقوام، تساوی حقوق درمیان گروه‌های قومی، مجازات اعدام، مشارکت زنان مذهبی در نظام های آموزشی. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نقش و جایگاه فرهنگ سیاسی درتحقق حقوق شهروندی دردو کشور ایران و ترکیه را مورد بررسی قرار می‌دهد .
In human societies, citizenship rights have always been considered,and neglecting them has led to the increase of many cultural, social, political,and economic anomalies and endangered citizenship rights.Various conditions and factors have affected the degree of realization of citizenship rights in the society,among which we can mention the political culture. The main question of this article is that what are the main similarities and differences of citizenship rights in the two countries of Iran and Turkey?In the hypothesis,it can be stated that the main aspects of the similarity of the influence of political culture on the citizenship rights of thetwo countries of Iran and Turkey include the granting of voting rights to women, the political participationof women and the allocation of important political and managerial positions to them; Free education means easy access to a lawyer.While the main aspects of distinguishing the influence of political culture on the citizenship rights of the two countries of Iran and Turkey are the existence of fundamental conflicts in the constitutions ofthetwo countries,especially regarding words such as nation,ethnic groups and nationalities,different political systems and government structure based on non-secularist and secularist ideology;Twodifferent political cultures with regard to religious and traditional values, weakness of civil society and political participation of parties;Social participation of ethnic groups,equality of rights among ethnic groups,death penalty,participation of religious women in educational systemsUsing the descriptive-analytical method,this article examines therole and position of political culture in the realizationof citizenship rights in the two countries of Iran and Turkey.
1. اینگلهارت، رونالد و نوریس، پیپا(۱۳۸۷)، دین و سیاست در جهان، ترجمه مریم وتر، مقدس و عرفی تهران: انتشارات کویر.
2. اینگلهارت، رونالد. ولزل،کریستین(۱۳۸۹)، نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، ترجمه یعقوب احمدی، تهران: انتشارات کویر.
3. تقی پور ، سحر(1393)، ترکیه و موازین حقوق بشر، مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
4. سریع القلم، محمود(1393)، اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار، انتشارات فروزان روز.
5. سریع القلم، محمود(1393)، اقتدار گرایی ایرانی در عهد پهلوی، انتشارات گاندی.
6. شم آبادي، ابوالقاسم (1390)، حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربي، انتشارات مفهرس.
7. فراستخواه، مقصود(1395)، ما ایرانیان، نشر نی.
8. آرایی، وحید، باصری، علی و عسکری ماسوله، سعید. (1402). "سیاستگذاری فرهنگ حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی ایران"، مطالعات حقوق بشر اسلامی. 12 (1).
9. اینگلهارت، رونالد (۱۳۷۷)، نوسازی و پسانوسازی، فصلنامه ارغنون، ترجمه سیدعلی مرتضویان، شماره ۱۳.
10. اینگلهارت، رونالد(۱۳۸۱). ترجمه سیدعلی مرتضویان، "فرهنگ و دموکراسی"، فصلنامه ارغنون، شماره ۲۰.
11. اینگلهارت، رونالد (۱۳۸۰)، ترجمه محود سلیمی، "جهانی شدن و ارزشهای پست مدرن"، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره ۸ .
12. اینگلهارت، رونالد و بیکر، واین(۱۳۸۵). مدرن سازی، تغییر اجتماعی و استمرار ارزش های سنتی، فصلنامه یاس راهبری، شماره۷.
13. حسینی، سیدعلی(2023)، "آخرین تحولات نظام آموزش کشور جمهوری ترکیه"، آکادمیکا.
14. خیری، علی؛ کریمی، علی(1398)، " توسعه سیاسی در ترکیه، چشم انداز آینده پژوهان"، دو فصلنامه علمی جامعه شناسی جهان اسلام، دوره هفتم، شماره دوم.
15. ساعی، علی و کریمی، زهیر. (1390). "تحلیل فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی اصلاح طلب و اصول‌گرا"، مجله جامعه شناسی ایران. 13 (4)، صص 117-147.
16. سریع القلم، محمود(1391)، فرهنگ سیاسی ایران، تهران، فروزان روز.
17. سعیدی، گلناز(1398)، نگرش به حقوق سیاسی و اجتماعی زنان ترکیه (2020-1930)، مرکز بین المللی مطالعات صلح.
18. صحرایی، نوید؛ رحیمی، منیره(1402)، "بررسی تطبیقی ساختار قضایی دادگاه های ایران و ترکیه"، فصلنامه علمی حقوقی و مطالعات نوین، دوره چهارم ، شماره 1.
19. طالبان، محمدرضا. رفیعی بهابادی، مهدی(۱۳۸۹)، "ارزیابی تجربی نظریه اینگلهارت در ایران: ارتباط توسعه با دینداری"، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 55.
20. عرب‌احمدی، فاطمه و خزائی، احمدرضا. (1397). "جنبش‌های اجتماعی و تاثیر آن در شکل‌گیری حقوق شهروندی"، اخلاق زیستی. 29 (8)، صص 8- 16
21. فاضلی، نعمت اله(1393)، «صورت بندی مسئله احساسات در ایران، مطالعات فرهنگ، نظریه ای درباره پویایی الگوهای عاطفی در ایران» مطالعات فرهنگ - ارتباطات، شماره چهل و سه.
22. قربانی درزی محله، رحمان، زارعی محمودآبادی، حسن و فلاح زاده، علی محمد. (1401). "فرهنگ سیاسی ایران و تحقق حقوق شهروندی"، مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی. 13 (52)، صص 1-21.
23. کهندانی، حسن، عظیمیان، عسل(1402)، "بررسی تطبیقی قوانین ایران، ترکیه، امارات و نظام حقوق بین المللی در زمینه همکاری قضایی بین المللی ناظر بر جرایم فساد"، فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه، شماره 11.
24. مسکوکیان، وحید، حسین‌گلی، اسماعیل، هوشمندیار، نادر و ابراهیمی‌فر، طاهره. (1402). "مطالعه تطبیقی حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی ایران و کشور ترکیه"، جامعه شناسی سیاسی ایران.28 (5)، صص 3650- 3677.
25. هاشمی، سید محمد، همتی، مجتبی و اسماعیل زاده، حسن. (1389). "حقوق شهروندی و توسعه شهری مشارکتی"، فصلنامه تحقیقات حقوقی. 12 (50)، صص49- 80.
26. رحمانی، مریم(1400)، "مقایسه جنبش زنان ایران و ترکیه"، قابل دسترس در: http/meidan.com.
27. Agah Hazır(2015), Comparing Turkey and Iran in Political Science and Historical Sociology: A Critical Review, Turkish Journal of Middle Eastern Studies, Vol: 2, No: 1.
28. Cosar, S. & Yegenoglu, M. (2009). The neoliberal restructuring of Turkey's social security system. Monthly Review, 60 (11), 36-49.
29. Cook, Steven A., Turkish democracy can not die, because it never lived, Foreign Policy Magazine, May13, 2019. (http://foriegn policy .com/2019/05/13)