قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

محمدرضا مایلی ^{1 *} , مریم مطیعی ²

1 - استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1395/10/01 تاریخ پذیرش : 1395/10/01 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: فرهنگ, قدرت نرم, ایران, دانش, ایدئولوژی, وابستگی متقابل,

چکیده مقاله :

چکیده در چند دهه اخیر، کشورهای مختلف تمایل به استفاده از قدرت نرم یافته اند. قدرتی که ﺗﺄکید بر استفاده از ابزارهایی در راستای ایجاد جذابیت برای ﺗﺄثیرگذاری و افزایش نفوذ در سایر کشورها دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز با آگاهی از اهمیت قدرت نرم در عصر وابستگی متقابل، از ابزارهایی نظیر دانش، فرهنگ و ایدئولوژی برای اعمال قدرت بر روی کشورهای منطقه ای بهره می برد. در این مقاله این پرسش را مطرح نمودیم که استفاده از قدرت نرم (دانش، فرهنگ و ایدئولوژی) چه ﺗﺄثیری در جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ در پاسخ نیز این فرضیه طرح شد که استفاده بیشتر جمهوری اسلامی ایران از قدرت نرم (دانش، فرهنگ و ایدئولوژی) باعث تحکیم و ارتقای جایگاه منطقه ای ایران شده است. ایران در حوزه دانش، پیشرفت های قابل توجهی در زمینه پزشکی، سایبری، نظامی و تکنولوژی داشته است، در حوزه فرهنگ، پیشینه غنی ایرانی و اسلامی و اشترکات فرهنگی با کشورهای منطقه دارد؛ همچنین در حوزه ایدئولوژی، بعد از انقلاب اسلامی و ارائه مفاهیمی نظیر نفی تسلط بیگانگان، عدالت و پیوند دین و سیاست بر میزان قدرت نرم خود افزوده است. قدرتی که از آن برای افزایش نفوذ خود در کشورهای منطقه ای از طریق سیاست خارجی بهره می برد.

چکیده انگلیسی:

Abstract In recent decades, different countries have been willing to use soft power. Power that emphasis on the use of tools in order to create attractive opportunities for influence and increased penetration in other countries. Islamic Republic of Iran is also aware of the importance of soft power in an age of interdependence, Iran exploited tools such as knowledge, culture and ideology to power regional countries. In this article, we questioned that “What is the effect of using the soft power (knowledge, culture and ideology) on the Islamic Republic's regional position?”  In response, this hypothesis is designed, “The more use of soft power (knowledge, culture and ideology) by the Islamic Republic of Iran, strengthen and enhance Iran's regional position.” In the knowledge sphere, Iran has made significant progresses in the medical field, cyber, defense and technology, in the culture area. Iran has rich Iranian and Islamic history and cultural commons with the countries of the region. In the ideology sphere, after the Islamic Revolution and Presentation of concepts such as the rejection of foreign domination, justice and the relation between religion and politics has increased its soft power. Power that Iran use to increase its influence in the regional countries through foreign policy. We concluded that the use of soft power tools (knowledge, culture and ideology) has strengthened and enhanced Iran's regional position.

منابع و مأخذ:

منابع:

-          آکسفورد، باری(1378)، نظام جهانی: اقتصاد، سیاست و فرهنگ، ترجمه حمیرا مشیر زاده، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.

-          الیاسی، محمدحسین(1389)، مقدمه ای بر ماهیت، ابعاد و مبانی قدرت نرم، تهران، نشرساقی.

-          بزرگی، وحید(1375)، نظریه های روابط بین الملل، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.

-          بشیریه، حسین(1379)، نظریه های فرهنگ در قرن بیست و یکم، تهران، نشر طلوع.

-          پوراحمدی، حسین(1389)، قدرت نرم و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قم، موسسه بوستان کتاب.

-          توحیدفام، محمد(1382)، فرهنگ در عصر جهانی شدن؛ چالش ها و فرصت ها، تهران، نشر روزنه.

-          جمالی، حسین(1379)، تاریخ و اصول روابط بین­الملل، مرکز تحقیقات اسلامی.

-          چونگ، آلن(1390)، قدرت نرم در سیاست خارجی؛ با ﺗﺄکید بر فضای جهانی اطلاعات، ترجمه مهدی ذوالفقاری، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.

-          رمضانی، روح الله( 1380 )، چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشرنی.

-          سلیمی، حسین(1379)، فرهنگ گرایی، جهانی شدن و حقوق بشر، تهران،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.

-           سلیمی، حسین (1392)، نظریه هایی درباره جهانی شدن، تهران، انتشارات سمت.

-          شارپ، جین(1389)، قدرت نرم و عرم خشونت، ترجمه رضا مرزانی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.

-          قوام، عبدالعلی (1380)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، تهران، انتشارات سمت.

-          کاظمی، علی اصغر(1380)، جهانی شدن فرهنگ و سیاست، تهران، نشر قومس.

-          گروه مطالعات امنیتی(1387)، تهدیدات قدرت ملی شاخصها و ابعاد، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.

-          مرادی، حجت­الله(1389)، قدرت جنگ نرم از نظریه تا عمل، تهران، نشر ساقی.

-          نای، جوزف(1392)، قدرت و موازنه نرم در سیاست بین الملل، ترجمه عسگر قهرمانپور، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

-          نای، جوزف(1387)،قدرت نرم، ابزار موفقیت در سیاست بین الملل، ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.

-          نای، جوزف(1382)، کاربرد قدرت نرم، ترجمه سید رضا میرطاهر، تهران، نشر قومس.

-          ویلتز، پیتر(1383)، بازیگران فراملی و سازمان های بین المللی در سیاست جهانی، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران،تهران، موسسه ابرار معاصر.

-          یوسفی، جواد(1391)، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعه موردی فلسطین، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.

-          بلیک، ژانت و محمدرضا گلشن پژوه (1389)، «قدرت نرم و تهدید نرم؛ پیشنهادی در راستای سیاست­سازی»، فصلنامه راهبرد، شماره55.

-          بی نام(1390)، «قدرت نرم، قدرت هوشمند»، ماهنامه روابط فرهنگی بین المللی.

-          حسین آبادیان، رامین(1394)، «فعالیت های علمی دانشگاههای ایران دو برابر اسرائیل است»، قابل دسترس در سایت خبرگزاری مهر.

-          حلال خور و باباجان نژاد، مهرداد و محمد(1390)، «ﺗﺄثیر ایدئولوژی بر کارکرد قدرت سخت و نرم در سیاست خارجی خاورمیانه ای ایالات متحده آمریکا (مطالعه موردی اعراب و اسرائیل) »، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا.

-          خراسانی، رضا(1394)، «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی»، قابل دسترس در سایت خبرگزاری فارس.

-          عسگری، محمود(1389)، «رویکردی انتقادی به نظریه قدرت نرم»، فصلنامه راهبرد دفاعی.

-          عبداله، عبدالمطلب و محمدصادق بیگلری (1389)، «جایگاه دیپلماسی فرهنگی- ارتباطی در سیاست خارجی ایالات متحده: برنامه‌ها وبرنامه ریزان»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره13.

-          کاظمی، مریم(1384)، «پیامد جهانی شدن بر سیاست خارجی کشورها»، تهران، مجله راهبرد، شماره 36.

-          مشفق، محمدعلی(1386)، «قدرت نرم»، روزنامه اعتماد ملی، 30 بهمن.

-          نای، جوزف(1384)، «قدرت نرم: ابزار موفقیت در سیاست های جهانی»، ترجمه جواد حمیدی، ویژه نامه همشهری دیپلماتیک، 25 تیر.

-          بی نام(1395)، «قدرت مسلم ایران در سلول های بنیادی»، قابل دسترس در سایتباشگاه خبرنگاران جوان.

-          بی نام(1394)، «15 سال رشد علمی ایران در دنیا»، قابل دسترس در سایتآفتاب نیوز.

 

-          Douglas, William. (1963), The Rights of the People, New York: pyramid books.

-          Nye, joseph (2004), Soft Power, New York: public affairs.

-          Nye, Joseph (2004), Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Carnegie Council of Ethics and International Affair.

-          Taylor, peter. J & flint, Colin (2000), Political Geography, London: sage publication.

-          Gill.B. & Y. Huang (Summer 2006). “Sources and limits of Chinese soft power”, Survival, Vol. 48, No.2.

-          Lynch, J. & Kaplan, G.(1997). "Understanding How Inequality in the Distribution of Income Effect Health". Journal of Health Psychology, Vol.2.

-          Walt, Stephen (2005) “Taming American power”, Foreign Affairs (September/October).

-          Blotz, William G. (1993), “Lao-tzu Tao teaching”, in Michael Loewe (ed.), Early Chinese texts: Bilbao graphical Guide, California, Berkeley: University of California press.

-          Kelly, Paul (June 2002), “Soft Power for Hard Heads”, The Weekend Australian, No. 8.

-          Nye, joseph (1990), “The Changing Nature of Power”, Political Science Review Quarterly, Vol. 105, No.4.

-          Zhang, Yazhi (2001), “On the Disintegration of the Soviet Union, from the Perspective of Soft Power in Culture”, Available at:  http//www.dlb.ut.ac.ir/Idl1.