• فهرست مقالات داریوش شهریاری

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی امکان کنترل بیولوژیکی Phytophthora drechsleri عامل بوته‌میری خیار توسط جدایه‌های Trichoderma spp. در شرایط گلخانه
        احسان خانی مژده ملکی داریوش شهریاری
        خیـار (Cucumis sativus) یکـی از محصـولات تجـاری مهم در ایـران و جهـان بـوده کـه سـرشـار از منـابع غنـی از فیبـر و ویتامیـن با ارزش غـذایی زیاد است. این محصـول همواره مورد حملـه عـوامل بیماریزای خـاکزاد قرار دارد که نه تنهـا خسـارت اقتصـادی قابل توجهـی برعملکرد محصول وار چکیده کامل
        خیـار (Cucumis sativus) یکـی از محصـولات تجـاری مهم در ایـران و جهـان بـوده کـه سـرشـار از منـابع غنـی از فیبـر و ویتامیـن با ارزش غـذایی زیاد است. این محصـول همواره مورد حملـه عـوامل بیماریزای خـاکزاد قرار دارد که نه تنهـا خسـارت اقتصـادی قابل توجهـی برعملکرد محصول وارد می کنند، بلکه کیفیت و بازار پسندی محصول را نیز کاهش می دهند. یکی از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های خاکزاد خیـار، بوتـه میـری و پوسیـدگی ریشـه و طـوقه با عامل Tuker Phytophthora drechsleri می باشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایه های سه گونه قارچ Trichoderma بر روی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بررسی شد. جدایه های آنتاگونیست مورد بررسی شامل گونه Trichoderma harzianum (جدایه های Th3، Th5، Th6، Th7 و Th9)،گونـهT. longibrachiatum (جـدایـه Tl2) و گـونـه T. atroviride (جدایه های Ta1، Ta4، Ta8 و Ta10) بودند. آزمون های کشت متقابل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 11 تیمار در سه تکرار اجرا شد. جدایه Th6 با 3/89 درصد بیش ترین خاصیت بازدارندگی از رشد را در کشت متقابل نشان داد. پیچش هیفی در تماس جدایه های تریکودرما با فیتوفترا مشاهده نشد ولی هیف های تریکودرما به موازات هیف های فیتوفترا رشد کردند و آپرسوریوم و هاستوریوم را تشکیل دادند. براساس نتایج به دست آمده از بررسی های آزمایشگاهی، موفق ترین جدایه ‌ها از نظر فعالیت آنتاگونیستی در مقابل P.drechsleri، جدایه های Th6، Th5، Th3 و Ta1بودند. چهار جدایه مذکور جهت انجام مطالعات گلخانه ‌ای انتخاب شدند. در گلخانه، آزمون های تیمار خاک و آغشته سازی بذر با سوسپانسیون اسپور جدایه های تریکودرما به منظور بررسی توان کنترلی این جدایه ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که جدایـه های مورد بررسی با سطوح مختلفی قادر به کنترل بیماری بودند. جدایه های Th6 و Ta1 به ترتیب با 75/91 درصد و 5/83 درصد بیش ترین تأثیر کاهنده را بر بیماری به صورت کاهش درصد گیاهچه میری در اولین آمار برداری پس از تیمار خاک داشتند و پس از آن ها جدایه های Th3 و Th5 قرار گرفتند. در روش آغشته سازی بذر نیز جدایه های Th6 و Ta1 موفق تر از جدایه های دیگر عمل کردند و در تیمار های مایه ‌زنی شـده با این جدایه ها و فیتوفترا، درصد جوانه زنی بذر به ترتیب 100 و 34/83 درصد بود. به طور کلی در این تحقیق، روش تیمار بذر در مقایسه با تیمار خاک در کاهش بیماری مؤثر تر بود. جدایه ‌های مورد بررسی در افزایش رشد گیاه نیز موثر بودند و دو جدایه Ta1 و Th6 به طور معنی داری وزن تر و ارتفاع گیاهان را افزایش دادند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - بررسی تنوع بیماریزایی جدایه‌های مختلف Verticillium dahliae Kleb. و ارزیابی مقاومت برخی ارقام بادمجان نسبت به آن‌ها
        سحر تاری مژده ملکی داریوش شهریاری
        بادمجان Solanumm elongena L. از گروه سبزیجات میوه‌ ای است که در نواحی گرم و استوایی رشد می ‌کند. این گیـاه همـواره مـورد حملـه عـوامل مختلف بیمـاری زا به ویژه قـارچ عامل بیمـاری پژمردگـی ورتیسیـلیـومی (Verticillium dahliae) قرار دارد. این بیماری با کاهش عملکرد تا 50% و چکیده کامل
        بادمجان Solanumm elongena L. از گروه سبزیجات میوه‌ ای است که در نواحی گرم و استوایی رشد می ‌کند. این گیـاه همـواره مـورد حملـه عـوامل مختلف بیمـاری زا به ویژه قـارچ عامل بیمـاری پژمردگـی ورتیسیـلیـومی (Verticillium dahliae) قرار دارد. این بیماری با کاهش عملکرد تا 50% و تقلیل کیفیت میوه، از مهم ترین بیماری های خسارت‌ زای بادمجان محسوب می ‌شود. کنترل بیماری با استفاده از قارچ کش ‌ها موفقیت چندانی نداشته است، از این‌رو، در این تحقیق مقاومت ارقام مختلف بادمجان نسبت به این بیماری بررسی شد. بدین منظور ابتدا جدایه ‌های این قارچ از مناطق مختلف کشت بادمجان در استان های تهران و البرز از آوند چوبی گیاه جدا سازی شد و پس از خالص ‌سازی و اثبات بیماری زایی ، 15 جدایه به دست آمده از نظر توان بیماری زایی به روش غوطه ‌ور ‌کردن ریشه رقم حساس ورامینی در سوسپانسیون اسپور با غلظت 106 اسپور در میلی لیتر مورد بررسی قرار گرفتند. شدت شاخص بیماری پس از پنج هفته بر اساس مقیاس یک تا هفت محاسبه گردید. بر اساس نتایج، جدایه V-E-Km-2 به دست آمده از نمونه گیاهی یا نمونه خاک آلوده در شهر در محمدشهر کرج با 92 درصد آلودگی به عنوان مؤثر ترین جدایه از لحاظ بیماری زایی شناسایی گردید. در مرحله ارزیابی مقاومت ارقام مختلف ریشه، 14 رقم بادمجان متداول کشت و ارقام در دست معرفی همانند روش اثبات بیماری زایی، با اسپور قارچ مایه‌ زنی شدند. آمار برداری از علائم بیماری 35 روز بعد از آلوده سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله از تجزیه واریانس داده‌ ها نشان داد تیمار ها در سطح 1% با هم اختلاف معنی‌ داری دارند. بررسی میانگین ‌ها و ارزیابی مقاومت ارقام بادمجان به بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی نشان داد هفت رقم پاسارگاد، Volentala، هیبرید آرو، Lady، Sohrab، یک بیوتی (1) و Minabella در گروه متحمل (T) در دامنه 5/31 تا 7/49 درصد شاخص بیماری قرار گرفتند. در ادامه این تحقیق، انجام بررسی های تکمیلی در شرایط مزرعه جهت معرفی ارقام متحمل برای کشت در کشور ضروری است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - بررسی اختلاف بیماری‌زایی جدایه‌های Phytophthora capsici عامل پوسیدگی ریشه و ساقه فلفل جمع‌آوری شده از منطقه ورامین- پیشوا استان تهران
        محمد قاسمی داریوش شهریاری سمیه فراهانی
        شبه قارچ عامل بیماری پوسیدگی ریشه و ساقه فلفل Phytophthora capsiciیکی از مخرب‌ترین عوامل کاهنده عملکرد گیاه فلفل در مناطق تحت کشت این محصول در دنیا می‌باشد. این بیمار گر می تواند در تمام مراحل رشدی به ریشه ها و طوقه گیاه حمله کند و سبب پژمردگی یا مرگ گیاه گردد. در این ت چکیده کامل
        شبه قارچ عامل بیماری پوسیدگی ریشه و ساقه فلفل Phytophthora capsiciیکی از مخرب‌ترین عوامل کاهنده عملکرد گیاه فلفل در مناطق تحت کشت این محصول در دنیا می‌باشد. این بیمار گر می تواند در تمام مراحل رشدی به ریشه ها و طوقه گیاه حمله کند و سبب پژمردگی یا مرگ گیاه گردد. در این تحقیق، جدایه های شبه قارچ بیمار گر از مزارع و گلخانه های فلفل مناطق مختلف شهرستان ورامین از گیاهان بیمار دارای علائم مرگ گیاهچه، پوسیدگی ریشه و طوقه و بوته‌میری جمع آوری شد. نمونه‌ها پس از شستشو و ضدعفونی سطحی، در محیط کشت نیمه انتخابی (CMA+ PARPH) کشت گردیدند. تشخیص گونه‌ بر اساس خصوصیات مورفولوژیک و کلید های شناسایی اروین وریبیرو (1996) انجام گرفت. بیماری‌زایی گونه‌ها روی گیاهان میزبان مربوطه به اثبات رسید و تفاوت بیماری زایی جدایه پس از مایه زنی روی فلفل رقمPlato تعیین گردید. بر اساس نتایج به دسـت آمده از کل نمونه‌بـرداری‌ها از مناطـق مختلف، جمعاً 10 جدایـه خالص P. capsici به دست آمد. جدایه Ph-pi-51 جمع آوری شده از روی فلفل از منطقه پیشوا با شاخص شدت بیماری 6/91 درصد در گروه آماری a با بیش ترین میزان بیماری زایی به عنوان قوی ترین بیمار گر قرار گرفت. به ترتیب، جدایه کریم آباد Ph-ka-21، با شاخص شدت بیماری6/88 در گروه آماری ab با بیشترین بیماری زایی بعد از جدایه پیشوا بوده است و همچنین جدایه های Ph-ta-16و Ph-dv-44 با شاخص شدت بیماری 8/48 و3/33 کم ترین میزان بیماری زایی روی فلفل داشته است و در گروه بیمار گر های با بیماری زایی ضعیف قرار گرفتند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسی اختلاف بیماری‌‌زائی جدایه‌‌های قارچ Cercospora beticola Sacc، عامل بیماری لکه برگی سرکوسپورائی چغندرقند و ارزیابی مقاومت ژنوتیپ‌های چغندرقند نسبت به این بیماری
        یاشار ریاضی مژده ملکی داریوش شهریاری
        لکه ‌برگی سرکوسپورایی Sacc Cercospora beticola، مهم ترین بیماری خسارت‌ زای چغندرقند محسوب می ‌شود. به کارگیری ارقام مقاوم بهترین روش کنترل این بیماری می ‌باشد. بدین منظور جدایه ‌های این قارچ از مناطق جنوب و شمال کشور از روی برگ ها‌ی آلوده به بیماری جمع-‌آوری شده، پس از چکیده کامل
        لکه ‌برگی سرکوسپورایی Sacc Cercospora beticola، مهم ترین بیماری خسارت‌ زای چغندرقند محسوب می ‌شود. به کارگیری ارقام مقاوم بهترین روش کنترل این بیماری می ‌باشد. بدین منظور جدایه ‌های این قارچ از مناطق جنوب و شمال کشور از روی برگ ها‌ی آلوده به بیماری جمع-‌آوری شده، پس از خالص ‌سازی مورد شناسایی قرار گرفت. اثبات بیماری زایی روی ژنوتیپ (191) حساس به بیماری با سوسپانسیون اسپور به غلظت 104 × 3 اسپور در میلی لیتر در گلخانه انجام شد. برای تعیین قدرت بیماری زایی جدایه-‌ها، مایه ‌زنی قارچ C. beticola برروی ژنوتیپ (191) مانند روش اثبات بیماری زایی انجام گردید. شدت شاخص بیماری بعد از ظهور علائم، به روشKSW تعیین شد. ارزیابی واکنش 30 ژنوتیپ چغندرقند نسبت به بیماری در ایستگاه تحقیقات قراخیل در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی انجام شد. آماربرداری از شدت آلودگی درماه های تیر و مرداد صورت گرفت. همچنین به منظور امکان استفاده از قطعات جدا شده برگ جهت ارزیابی مقاومت در محیط سترون آزمایشگاهی، دیسک‌ هایی به قطر 8/1 سانتی ‌متر از برگ فوق تهیه و در ظروف مستطیل شکل در سطح آب آگار قرار گرفت و سپس با سوسپانسیون اسپور به غلظت 104 × 3 اسپور در میلی لیتر مه پاشی شدند. از کل نمونه ‌برداری‌ های مناطق مختلف جمعاً 18 جدایه خالص C. beticola به دست آمد که همگی دارای قدرت بیماری زایی بالا بودند. در بررسی ‌های مزرعه ‌ای، پنج ژنوتیپ 32333، 32335، 32295، 32304 و 32319 در گروه نسبتاً حساس “MS” و بقیه در گروه حساس ”S” یا خیلی حساس “VS” قرار گرفتند. در ارزیابی مقاومت قطعات جدا شده برگ در آزمایشگاه و ارزیابی مزرعه ‌ای همبستگی بالایی (91 درصد) به دست آمد. بهترین زمان یادداشت‌ برداری از شدت بیماری در شرایط مطلوب آب و هوایی قائم‌ شهر، تیر ماه تا اواخر مرداد تعیین گردید. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تاثیر قارچ‌کش میلدیوکیور در کنترل بیماری سفیدک پودری خیار
        حسین عظیمی داریوش شهریاری
        سفیدک پودری جالیز از مهم ترین بیماری های گیاهان خانواده کدوئیان بوده و در بیش تر نقاط جهان از اهمیت بالایی برخوردار است. برای ثبت قارچ کش های جدید سازگار با محیط زیست و با هدف ایجاد تنوع در قارچ کش های در دسترس، اثر میلدیوکیور (قارچ کش ارگانیک بر پایه مواد طبیعی گیاهی) چکیده کامل
        سفیدک پودری جالیز از مهم ترین بیماری های گیاهان خانواده کدوئیان بوده و در بیش تر نقاط جهان از اهمیت بالایی برخوردار است. برای ثبت قارچ کش های جدید سازگار با محیط زیست و با هدف ایجاد تنوع در قارچ کش های در دسترس، اثر میلدیوکیور (قارچ کش ارگانیک بر پایه مواد طبیعی گیاهی) در کنترل بیماری سفیدک پودری خیار طی آزمایش هایی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار در شرایط مزرعه و گلخانه در سال های 1391 و 1392 در کرج بررسی شد. تیمار های آزمایش دوز های 5/7، 10 و 15 در هزار از قارچ‌ کش میلدیوکیور، دوز 2/0 درهزار قارچ ‌کش تری فلوکسی استروبین به عنوان قارچ‌ کش مرجع و تیمار شاهد بدون سم ‌پاشی بودند. سم ‌پاشی کرت های آزمایشی با فاصله هفت روز و با مشاهده اولین علائم آلودگی به بیماری شروع و تا رسیدن شدت بیماری در تیمار شاهد به حداکثر ممکن در سیستم گروه بندی هورسفال و بارات ادامه یافت. ارزیابی کرت‌ های آزمایشی با قرار دادن هر کدام از سطوح فرضی در یکی از گروه‌ های تعریف شده بر اساس الگوی اصلاح شده هورسفال و بارات انجام و میانه سطوح فرضی برای هر کرت آزمایشی محاسبه گردید. تجزیه واریانس داده ‌های آزمایش ها اختلاف معنی-‌داری را بین تیمار ها در سطوح احتمال 5 و 1 درصد نشان داد. مقایسه میانگین تیمار ها نشان داد که قارچ کش میلدیوکیور 10 در هزار با 2/76 درصد کاهش بیماری نسبت به شاهد بدون سم پاشی در مزرعه و میلدیوکیور 5/7 در هزار با 90 درصد کاهش بیماری نسبت به شاهد بدون سم پاشی در گلخانه در مدیریت بیماری سفیدک پودری خیار قابل توصیه هستند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - ارزیابی مقاومت ارقام گوجه فرنگی علیه بیماری‌زایی جدایه‌های قارچ Alternaria alternata f.sp. lycopersici عامل بیماری شانکر ساقه
        عادله ایوبی‌فر داریوش شهریاری مژده ملکی
        در ایـن بـررسـی واکـنـش 27 رقـم از ارقـام گـوجـه فـرنـگـی مـوجـود در کـشـور بـا جـدایـه هـایAlternaria alternata f.sp. lycopersici جمع آوری شده از مناطق مختلف ارزیابی شد. بدین منظور ابتدا اقدام به جمع آوری جدایه هایA. alternata از مناطـق مختـلـف و جهت اثـبـات بیمـاری زا چکیده کامل
        در ایـن بـررسـی واکـنـش 27 رقـم از ارقـام گـوجـه فـرنـگـی مـوجـود در کـشـور بـا جـدایـه هـایAlternaria alternata f.sp. lycopersici جمع آوری شده از مناطق مختلف ارزیابی شد. بدین منظور ابتدا اقدام به جمع آوری جدایه هایA. alternata از مناطـق مختـلـف و جهت اثـبـات بیمـاری زایـی از رقـم گـوجـه فرنـگـی Peto Early-CH (رقم حساس به بیماری شانکر ساقه) استفاده شد. برای شناسایی عامل بیماری اندازه گیری های لازم به دو صورت ماکروسکوپی و میکروسکوپی صورت گرفت. به این ترتیب که رنگ پرگنه قارچ و سایر ویژگی های ماکروسکوپی آن روی محیط کشت بررسی و اندام های قارچی نیز زیر میکروسکوپ بررسی شدند و برای هر جدایه میانگین قطر100 اسپور و کنیدیوفور محاسبه گردید. سایر مشخصات نظیر تعداد دیواره، اندازه طول و عرض و رنگ نیز مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایش از بین نمونه های جمع آوری شده یک جدایه بر اساس شاخص شدت بیماری بر روی رقم حساس انتخاب گردید. گیاهچه های ارقام انتخاب شده پس از کاشت و انتقال به گلدان ها در شرایط گلخانه با سوسپانسیون جدایه قارچی عامل مزبور در آزمایشات جداگانه مایه زنی شدند. برای اندازه گیری درصد وقوع بیماری (Disease severity index) روی ساقه، پس از سپری شدن دوره کمون و ظهور علایم بیماری، وضعیت آلودگی گیاهچه ها و هر جدایه جهت محاسبه شاخص شدت بیماری درتیمار ها، بوته ها از نظر گسترش طولی و عمق لکه-های شانکر در قسمت-های طوقه و ساقه ارزیابی شد و بر اساس مقیاس نمره دهی از صفر تا 5 درجه آلودگی تعیین شد. نتایج ارزیابی-ها نسبت به شانکر ساقه نشان داد که سه رقم Ps 550 و Xamen و Super Set در ارزیابی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در ساقه ارقام مورد بررسی، کم ترین سطح پیشرفت را نشان دادند و به عنـوان ارقـام مقاوم شناختـه شدند. به منظـور بررسـی تولیـد ترکیبـات خـارج سلولـی توسط قارچ و تعیین نقش آن در ایجـاد بیماری، جـدایـه های عامل بیماری در محیـط PDB (محیـط کشت سیب زمینی- دکستـروز مایع) Potato Dextrose Broth کشت شدند. گیاهچه ها و برگچه های گوجه فرنگی برای بررسی حساسیت به ترشحات برون سلولی (توکسین) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج زیست سنجی برگ و گیاهچه ها و واکنش برگ ها با نتایج حاصل از واکنش ارقام روی ساقه مشابه نبودند اما با توجه به اینکه این بیماری بیش ترین خسارت را روی ساقه گوجه فرنگی ایجاد می نماید سه رقم ذکر شده می تواند به عنوان رقم نسبتا مقاوم معرفی شوند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - تنـوع بیماری‌زایی قارچ Didymella rabieiعامل بیمـاری برق‌زدگی نخـود در استان کرمانشاه
        الهه پایمرد محمد ترابی داریوش شهریاری
        بیماری برق زدگی نخود در اثر قارچ Ascochyta rabiei (Pass.) Lab.، مهم ترین بیماری نخود معمولی در دنیا و ایران می ‌باشد که در شرایط مساعد آب و هوایی سبب خسارت‌ های هنگفتی به مزارع نخود می‌ گردد. آگاهی از تنوع ژنتیکی و نژاد های عامل بیماری در هر منطقه برای دستیابی به ارقام چکیده کامل
        بیماری برق زدگی نخود در اثر قارچ Ascochyta rabiei (Pass.) Lab.، مهم ترین بیماری نخود معمولی در دنیا و ایران می ‌باشد که در شرایط مساعد آب و هوایی سبب خسارت‌ های هنگفتی به مزارع نخود می‌ گردد. آگاهی از تنوع ژنتیکی و نژاد های عامل بیماری در هر منطقه برای دستیابی به ارقام مقاوم ضروری است. در این تحقیق نژاد های فیـزیولـوژیک 28جـدایـه A. rabiei که در سال های 93-1391 از پنـج ناحیـه استـان کرمانشاه جمـع آوری و خالص سازی شـده بودند، با استفـاده ازهفـت رقـم افتـراقـی نخـود (ILC-72،ILC-1929 ،ILC-194 ،ICC-3996 ، ILC-5928، ILC-1929 و ILC-202) تعیین شد. تمام جدایه ها در شش نژاد قیزیولوژیک طبقه بندی شدند. از کل جدایه های مطالعه شده در این بررسی هفت جدایه (25%) متعلق به نژاد 1، پنج جدایه (8/17%) متعلق به نژاد 2، هفت جدایه (25%) متعلق به نژاد 3، چهار جدایه (4/14%) متعلق به نژاد 4، دو جدایه (2/7%) متعلق به نژاد 5 و سه جدایه (6/10%) متعلق به نژاد 6 بودند. نژاد های1، 2، 3 و 4 با 23جدایه (1/82%) در تمامی نواحی استان پراکنده بودند. در حالی که نژاد 6 با قدرت بیماری زایی بالا فقط در یک ناحیه ‌کرمانشاه (سرارود) مشاهده ‌شد. در بررسی خصوصیات مورفولوژیکی جدایه ها روی محیط CSA(Chickpea Sucrose Agar)، تفاوت های مشخصی در قطر، رنگ و شکل کلنی، تراکم پیکنیدیوم و اندازه پیکنیدیوم جدایه ها وجود داشت ولی از نظر اندازه پیکنیدیوسپور اختلافی دیده نشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - بررسی گونه‌های فیتوفتورا (Phytophthora spp.) عامل بوته‌میری خیار در گلخانه‌‌های استان تهران و ارزیابی اثر چند قارچکش در کنترل آن
        امیر محقق رودسری داریوش شهریاری مژده ملکی
        بیماریبوته ‌میری و مرگ گیاهچه خیارناشی از گونه هایPhytophthora از مهم ترین بیماری‌های محصولات جالیزی است، بیمارگر در تمام مراحـل رشدی به ریشه ها و طوقـه گیـاه حمله می کنـد و سبب پژمردگی یا مرگ گیاه می شود. در این تحقیق طی سال‌‍‌ های 95- 1394 از گیاه خیار و گوجه فرنگ چکیده کامل
        بیماریبوته ‌میری و مرگ گیاهچه خیارناشی از گونه هایPhytophthora از مهم ترین بیماری‌های محصولات جالیزی است، بیمارگر در تمام مراحـل رشدی به ریشه ها و طوقـه گیـاه حمله می کنـد و سبب پژمردگی یا مرگ گیاه می شود. در این تحقیق طی سال‌‍‌ های 95- 1394 از گیاه خیار و گوجه فرنگی در گلخانه های ورامین و پاکدشت با علائم مرگ گیاهچه، پوسیدگی ریشه و طوقه نمونه برداری به عمل آمد. پس از شستشو و ضد عفونی سطحی، در محیط کشت نیمه انتخابی فیتـوفتـورا (CMA+ PARPH) کشت گـردید. تعـداد 16 جـدایـه از جنس فیتـوفتـورا مشتمـل بـر گـونـه ‌هـای drechsleri Phytophthora و P. nicotianae از نسوج ریشه، طوقه و ساقه خیار و گوجه‌ فرنگی جداسازی و بیماری‌ زایی گونه‌ ها به اثبات رسید. در بخش دوم بررسی ها تاثیر قارچ ‌کش داونی جی (ریدومیل+ مانکوزب PW 72%) در کنترل بیماری بوته میری خیار طی آزمایشاتی در مقایسه با قارچ کش های رزالاکسیل (ریدومیل+ مانکوزب PW 72%) و پریویکورانرژی (پروپاموکارپ هیدروکلراید + فوزتیل آلومینیوم SL 840) به عنوان قارچ کش های مرجع در شرایط گلخانه (با دو روش کاربرد شامل اختلاط با خاک و همراه با آب) و در شرایط مزرعه با روش همراه با آب بررسی ‌گردید. آزمایشات گلخانه ای با شش تیمار و چهار تکرار و آزمایشات مزرعه ای با چهار تیمار و چهار تکرار در دو مکان در میکروپلات ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردیدند. ارزیابی تیمار ها با تعیین درصد گیاهچه ‌های بیمار تا مرحله چهار برگی انجام شد. نتایج آزمایشات گلخانه ای نشان دادند که در روش اختلاط با خاک، قارچ کش های داونی جی و رزالاکسیل با مقدار مصرف 200 گرم در هر متر مکعب خاک به ترتیب با 07/76 و 61/71 درصد کاهش بیماری نسبت به شاهد آلوده اثر یکسان در کنترل بیماری بوته میری خیار داشتند. در روش همراه با آب، پریویکورانرژی 3 درهزار با 64/99 درصد کاهش بیماری نسبت به شاهد آلوده بیش ترین اثر را در کنترل بیماری داشته است. در این روش کاربرد، داونی جی با دوز 2 در هزار بیماری را 37/91 درصد و رزالاکسیل با دوز 2 در هزار 66/81 درصد نسبت به شاهد آلوده کاهش دادند. نتایج آزمایشات مزرعه ای نشان داد که قارچکـش داونی جی با دوز 2 درهزار ، پریویکورانرژی با دوز 3 و رزالاکسیل با دوز 2 در هزار ر به ترتیب 23/86، 88/81 و26/78 درصد نسبت به شاهد آلوده بیماری بوته میری را کاهش دادند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - بررسـی میـزان و شـدت آلودگی خـربزه و طالبـی به قـارچ پوسـیدگی ذغـالی Macrophomina phaseolina(Tass)و تنوع قدرت بیماری‌زایی جدایه‌ها در شهرستان‌های ورامین، گرمسار و ایوانکی
        فاطمه میرعبداللهی شمس داریوش شهریاری مژده ملکی ندا خردپیر
        بیماری ساق سیاه خربزه وطالبی Macrophomina phaseolina(Tass)یکی از مهم ترین بیماری‌های خاکزاد خربزه و طالبی با اهمیت اقتصادی زیاد در سراسر دنیا می باشد. به منظور بررسی میزان شیوع و شدت این بیماری،نمونه های گیاهی آلوده از هشت منطقه در مزارع خربزه و طالبی شهرستان ورامین در چکیده کامل
        بیماری ساق سیاه خربزه وطالبی Macrophomina phaseolina(Tass)یکی از مهم ترین بیماری‌های خاکزاد خربزه و طالبی با اهمیت اقتصادی زیاد در سراسر دنیا می باشد. به منظور بررسی میزان شیوع و شدت این بیماری،نمونه های گیاهی آلوده از هشت منطقه در مزارع خربزه و طالبی شهرستان ورامین در جنوب شرقی استان تهران و شهرستان های گرمسار و ایوانکی در استان سمنان جمع‌آوری،خالص‌سازی و اثبات بیماری زایینمونه ها رویطالبی رقمحساس سمسوری انجام شد. سپس برایمقایسه قدرت بیماری زایی جدایه‌های جمع آوری شده، اقدام به مایه زنی قارچM.phaseolina برروی طالبی رقمحساس سمسوریشد. از کل نمونه‌های جمع آوری شده از مناطق مختلف، در مجموع12 جدایه خالص قارچ M.phaseolinaبه دست آمد که همگی دارای قدرت بیماری زایی بودند؛شدت بیماری هر ژنوتیپ بر اساس مقیاس 9-1 پیشنهاد شده توسط ابوی، پاستور-کوراالس بررسی شد کهاختلاف معنی داری میان آن ها مشاهده گردید؛به طوری کهجدایه‌های شه سفید ایوانکی (MP-SH-37, MP-SH-34) به ترتیب با شدت شاخص بیماری 71/9 و24/9 در گروه آماری a و ab قرار گرفتند. کم ترین مقدار شاخص شدت بیماری به داور آباد شهرستان گرمسار برابر27/1 درصد تعلق گرفت.در این بررسی، جدایه MP-SH-34 به عنوان جدایه قوی تر از نظر بیماری زایی انتخاب شد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، 12 جدایه مختلف از قارچ M. phaseolinaبر روی محصولات خربزه و طالبی شهرستان های ورامین و گرمسار و ایوانکی وجود دارند که همگی دارای قدرت بیماری زایی بوده و می بایست تمهیداتی جهت مدیریت آن ها اتخاذ شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        10 - اثر بازدارندگی اسانس‌های آویشن و زنیان روی رشد قارچ Rhizoctonia solani عامل شانکر ساقه سیب‌زمینی درشرایط آزمایشگاه و گلخانه
        داریوش شهریاری نازنین علی‌بیک طهرانی مژده ملکی
        سیب زمینی یکی از محصولات مهم غذایی و اقتصادی در جهان است، ولی قارچRhizoctonia solani عامل بیماری شانکر ساقه هر ساله خسارت زیادی به کیفیت و کمیت محصول وارد می کند. در این مطالعه، اثر اسانس گیاه آویشن و زنیان در آزمایشگاه روی سرعت رشد پرگنه قارچ و بازدارندگی رشد در غلظت ه چکیده کامل
        سیب زمینی یکی از محصولات مهم غذایی و اقتصادی در جهان است، ولی قارچRhizoctonia solani عامل بیماری شانکر ساقه هر ساله خسارت زیادی به کیفیت و کمیت محصول وارد می کند. در این مطالعه، اثر اسانس گیاه آویشن و زنیان در آزمایشگاه روی سرعت رشد پرگنه قارچ و بازدارندگی رشد در غلظت های 100، 200، 300، 400 و 500 ppm در محیط کشت PDA بررسی گردید. در آزمایشات گلخانه‌ای، اسانس‌های آویشن و زنیان با دو غلظت 5/0 و75/0 در هزار، ترکیب آویشن 25/0 + زنیان 25/0 در هزار و قارچ کش روال تی اس به غلظت 5/1 در هزار در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار بررسی شدند. اسانس‌ها و قارچکش به بستر غده های سیب زمینی در خاک آلوده به قارچ در گلدان‌ها افزوده شدند. آماربرداری از شدت بیماری مطابق الگوی Das شش هفته بعد از مایه زنی انجام شد. نتایج نشان داد سرعت رشد در غلظت 500 پی پی ام اسانس آویشن (63/21)، زینان (7/17) و آویشن توأم با زنیان (14) میلی متر/روز بوده است. در مقایسه بازدارندگی از رشد میسلیومی، اسانس‌ آویشن (88/70 درصد)، آویشن توأم با زنیان (85/67 درصد) بیش از50 درصد بازدارندگی از رشد قارچ داشتند. نتایج شدت شاخص بیماری در گلخانه مشخص کرد، اسانس آویشن و زنیان به ترتیب با 1/28 و 92/35 درصد و قارچ کش روال تی اس با 17/17 درصد در کنترل قارچ موفق بودند و همچنین، میانگین وزن تر و خشک قسمت هوایی در تیمار آویشن با افزایش نسبی همراه بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        11 - بررسی تنوع بیماری‌زایی Colletotricum lindemuthianum (Sacc. and Mgnus) Briosi and Cav. عامل آنتراکنوز لوبیا و ارزیابی مقاومت ارقام لوبیا نسبت به آن
        سیده مطهره موسوی مژده ملکی داریوش شهریاری
        آنتراکنوز لوبیا توسط(Sacc. and Magnus) Briosi and Cav., Colletotrichum lindemuthianumایجاد می ‌شود که یکی از مهم ‌ترین بیماری ‎های لوبیا در مناطق نسبتاً سرد، مرطوب و معتدل است. خسارات وارده به محصول می ‌تواند در صورت کاشت ارقام حساس لوبیا در شرایط مساعد شدید یا کلی چکیده کامل
        آنتراکنوز لوبیا توسط(Sacc. and Magnus) Briosi and Cav., Colletotrichum lindemuthianumایجاد می ‌شود که یکی از مهم ‌ترین بیماری ‎های لوبیا در مناطق نسبتاً سرد، مرطوب و معتدل است. خسارات وارده به محصول می ‌تواند در صورت کاشت ارقام حساس لوبیا در شرایط مساعد شدید یا کلی باشند. در بررسی این بیماری ابتدا جدایه ‌های مختلف قارچ از مناطق غرب و شمال کشور جمع ‌آوری گردید، خالص‌ سازی و اثبات بیماری زایی روی رقم تلاش حساس به بیماری با سوسپانسیـون اسپـورspore/ml 6+10× 2-1 روی برگ‌ ها در گلخانه انجام شد. سپس اختلاف بیماری زایی جدایه‌ ها، مانند روش اثبات بیماری زایی روی رقم تلاش تعیین گردید. شدت شاخص بیماری 15روز بعد از اسپورپاشی به روش ون شونوون و پاستور-کورااس صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده از کل نمونه ‌برداری ‌ها از مناطق مختلف، جمعاً 11 جدایه خالصC. lindemuthianum به دست آمد که اکثراً دارای قدرت بیماری زایی بالا بودند ولی از نظر شاخص شدت بیماری متفاوت و در محدوده بین 98-2/22 درصد قرار گرفتند. در بررسی واکنش 40 رقم یا ژنوتیپ لوبیا به عامل بیماری در شرایط گلخانه در شش رقم ( تاز، پاچه باقلا-رگه قرمز، الماس، شکوفا، دانشکده، درسا) و چهار ژنوتیپ (21676، 940040، 920040 و 31167) با درجه آلودگی کم تر از 3 واکنش مقاومت ”R” (25% کل ارقام و ژنوتیپ ‌ها) مشاهده شد، در حالی که هشت ژنوتیپ یا رقم واکنش نیمه مقاوم ”MR”را نشان دادند و سایرین در گروه حساس ”S” قرارگرفتند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        12 - بازدارندگی از رشد قارچ Fusarium oxysporum fsp lycopersici عامل پژمردگی فوزاریومی گوجه‌فرنگی توسط چند اسانس در مقایسه با قارچ آنتاگونیست تریکودرما
        داریوش شهریاری محیا فتحی اقدام مژده ملکی
        پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی Fusarium oxysporum fsp lycopersiciاز بیماری های مهم نواحی گرم و خاک ‌های شنـی کشـور محسـوب می شود. در این مطالعـه اثر اسانس گیـاه آویشن، زنیان، رازیانه و قارچ آنتاگونیست Tricoderma harzianum کدva-104) (Th- در شرایط آزمایشگاهی روی سرعت رشد کل چکیده کامل
        پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی Fusarium oxysporum fsp lycopersiciاز بیماری های مهم نواحی گرم و خاک ‌های شنـی کشـور محسـوب می شود. در این مطالعـه اثر اسانس گیـاه آویشن، زنیان، رازیانه و قارچ آنتاگونیست Tricoderma harzianum کدva-104) (Th- در شرایط آزمایشگاهی روی سرعت رشد کلنی قارچ و بازدارندگی از رشد، در هفت غلظت 100 الی 1000 پی پی ام در محیط کشت PDA بررسی شد. حداقل درصد بازدارندگی از رشد قارچ (غلظت Ec50) اسانس‌ آویشن 95/83 %، زنیان 685/62 % و رازیانه 97/59 % تعیین شد. قارچ تریکودرما با 53/78 درصد بازدارندگی بعد از اسانس آویشن بیشترین میزان بازدارندگی از رشد مسیلیومی قارچ F. oxysporum fsp lycopersici داشته است. در آزمایشات گلخانه‌ای تاثیر اسـانس‌ آویشن، رازیانه و زنیـان با غلظت 5/0 و 1 در هزار، قارچ کش (اپیرودیون + کاربندازیم پودر وتابل 5/52 %) با غلظت 5/1 در هزار و قارچ تریکودرما روی قارچ عامل بیماری در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. اسانس‌ها هم زمان با کاشت گیاهچه‌گوجه فرنگی وقارچ تریکودرما سه روز قبل از انتقال نشاء با خاک گلدان مخلوط شد. آمار برداری ازدرصد شاخص شدت بیماری چهار هفته بعداز مایه زنی انجام شد. نتایج نشان داد اسانس آویشن و تیمار تریکودرما به ترتیب با شدت شاخص بیماری 6/2 و 06/2درجه نزدیک ترین شاخص بیماری به شاهد سالم بودند. در تیمار اسانس آویشن میانگین وزن تر و خشک ریشه (53/1 ،28/0 گرم) وزن تر وخشک بوته (19/13 ،82/1گرم) و قارچ تریکودرما وزن تر و خشک ریشه (79/1 ،27/0 گرم) و بوته (77/12 ،63/1گرم) مشابه هم و درگروه آماری شاهد سالم قرار گرفتند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        13 - تعیین پاتوتیپ‌‌های Pass. (Labr.) Ascochyta rabiei عامل برق‌‌زدگی نخود در استان‌‌های کرمانشاه و ایلام و ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌‌های نخود نسبت به بیماری
        شهرزاد خلعتبری داریوش شهریاری مژده ملکی
        سوختگی آسکوکیتایی ناشی از قارچ Ascochyta rabiei Pass. (Labr.)مهم ترین بیماری نخود محسوب می شود که در صورت فراهم بودن شرایط محیطی مطلوب سبب کاهش بازده کلی محصول می ‌گردد. استفاده از ارقام مقاوم مؤثر ترین راهبرد مدیریتی برای مقابله با سوختگی آسکوکیتایی نخود می ‌باشد. در ا چکیده کامل
        سوختگی آسکوکیتایی ناشی از قارچ Ascochyta rabiei Pass. (Labr.)مهم ترین بیماری نخود محسوب می شود که در صورت فراهم بودن شرایط محیطی مطلوب سبب کاهش بازده کلی محصول می ‌گردد. استفاده از ارقام مقاوم مؤثر ترین راهبرد مدیریتی برای مقابله با سوختگی آسکوکیتایی نخود می ‌باشد. در این تحقیق 24 جدایه مختلف قارچ A. rabiei از گیاهان آلوده به بیماری از استان های کرمانشاه و ایلام جمع ‌آوری، خالص‌ سازی و شناسایی گردید. به منظور بررسی خصوصیات مرفولوژیک، دیسک هایی از پرگنه جدایه های قارچ روی چهار نوع محیط کشت شامل PDA، CDA، CSA و WA کشت شدند. برای تعیین پاتوتیپ های قارچ، اسپور پاشی جدایه‌ ها روی هفت رقم افتراقی نخود به غلظت 6 10 اسپور در میلی لیتر در گلخانه انجام گرفت. مایه زنی 41 ژنوتیپ و ارقام نخود با سه پاتوتیپ قارچ A. rabiei همانند روش اثبات بیماری زایی صورت گرفت. یاداشت برداری از شاخص شدت بیماری 12 روز بعد هنگامی که شدت آلودگی روی رقم حساس به 90 درصد رسید با الگوی نه شماره ای ردی و سینگ انجام شد. نتایج نشان داد که قارچ عامل بیماری از تنوع زیاد ژنتیکی و مرفولوژیکی برخوردار بوده است. در این بررسی سه پاتوتیپ در مناطق مختلف استان کرمانشاه و ایلام شناسائی شد. پاتوتیپ I از کل 13 جـدایه بیش ترین فراوانی را داشت، پاتوتیپ II با 6 جدایه در مرتبه بعدی و پاتوتیپ III با 5 جدایه کم ترین فراوانی را نشان داد. در بررسی واکنش 41 رقم در شرایط گلخانه در برابر سه پاتوتیپA. rabiei، ارقام عادل و آزاد که طی چند سال اخیر توسط مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم معرفی شده اند به همراه لاین پیشرفته Flip 03-109C در مقابل پاتوتیپ III واکنش نیمه مقاوم را نشان دادند ولی بقیه لاین‌ ها و ارقام، حساس یا خیلی حساس بودند. در مجموع لاین های Flip51-87C،Flip03-119C ، Flip04-13C و Flip04-10C نسبت به پاتوتیپ ‌ها واکنش مقاوم یا نیمه مقاوم داشتند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        14 - ارزیـابی جـدایه‌های Trichoderma spp.برای کنترل بیولوژیکی بیماری پژمردگی فوزاریومی میخک در گلخانه
        اسما معینی محمد ترابی داریوش شهریاری
        یکی از مخرب ترین بیماری های خاکزاد میخک بیماری پژمردگی فوزاریومی میخک با عامل dianthi . Fusarium oxysporum f.spمی باشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایه های مختلف سه گونه قارچTrichodermaروی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بررسی شد. جدایه های آنتاگونیس چکیده کامل
        یکی از مخرب ترین بیماری های خاکزاد میخک بیماری پژمردگی فوزاریومی میخک با عامل dianthi . Fusarium oxysporum f.spمی باشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایه های مختلف سه گونه قارچTrichodermaروی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بررسی شد. جدایه های آنتاگونیست مورد بررسی شامل Ta1،Ta2 ، Ta3 متعلق به گونهTrichoderma atroviride، شانزده جدایه (Th16-Th1) متعلق به گونه harzianum.Tو یک جدایه Tl1 متعلق به گونه longibrachiatum . Tبودند. آزمون های کشت متقابل و بررسی میزان کلونیزاسون در قالب طرح کاملا تصادفی با 21 تیمار در سه تکرار اجرا شد. جدایه های Ta1 و Ta2 و Ta3 پنج روز پس از کشت متقابل کاملا پرگنه بیمارگر را پوشش دادند و موفق ترین کلونیزه کننده های عامل بیماری بودند. بازدارندگی ترکیبات فرار (در کشت 72 ساعته و 96 ساعته) جدایه Ta3 (به ترتیب با 60% و 72%) نیز موثر تر از سایر جدایه ها بود. در گلخانه آ‍زمون های تیمار خاک با زادمایه جدایه های انتخابی تریکودرما به منظور بررسی توان بیوکنترلی این جدایه ها در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که جدایه های مورد بررسی با سطوح مختلفی قادر به کنترل بیماری بودند. جدایه Ta3 بیش ترین تأثیر کنترلی را بر بیماری و کاهش درصد قلمه میری داشت و پس از آن جدایه های Ta1 و Ta2 در یک گروه و جدایه های Th2 و Tl1 نیز در یک گروه قرار گرفتند. به طور کلی جدایه های مورد بررسی در افزایش رشد گیاه تأثیر چندانی نداشتند ولی در روند کاهش بیماری موثر بودند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        15 - بررسی اختلاف بیماری‌زائی جدایه‌‌های مختلف قارچ Speg. Ascochyta fabae، عامل برق‌‌زدگی باقلا و ارزیابی مقاومت ارقام باقلا نسبت به بیماری
        عاطفه شیروی داریوش شهریاری فاطمه شیخ
        سوختگی آسکوکیتایی ناشی از قارچ Ascochyta fabae Speg.، به عنوان یک بیماری مخرب در سراسر جهان شناخته شده است. این بیماری سبب افت بیش از 90 درصد عملکرد در ارقام حساس بخصوص در شرایط آب و هوایی سرد و مرطوب می باشد. کنترل بیماری از طریق تناوب زراعی، بذر پاک و ضد عفونی شیمیایی چکیده کامل
        سوختگی آسکوکیتایی ناشی از قارچ Ascochyta fabae Speg.، به عنوان یک بیماری مخرب در سراسر جهان شناخته شده است. این بیماری سبب افت بیش از 90 درصد عملکرد در ارقام حساس بخصوص در شرایط آب و هوایی سرد و مرطوب می باشد. کنترل بیماری از طریق تناوب زراعی، بذر پاک و ضد عفونی شیمیایی به طور کامل موثر نمی‌ باشد. از این‌ رو به کارگیری ارقام مقاوم به عنوان عامل کاهش دهنده شدت بیماری و نوع آلودگی در کنترل بیماری اهمیت فراوانی دارد. بدین منظور در این تحقیق ابتدا جدایه ‌های مختلف قارچ از مناطق شمال کشور جمع ‌آوری شد گردید، سپس خالص ‌سازی و اثبات بیماری زایی روی رقم برکت حساس به بیماری با سوسپانسیون اسپور 106 اسپور در میلی لیتر روی برگ‌ ها در گلخانه انجام شد. برای تعیین قدرت بیماری زایی جدایه ‌ها، مایه‌ زنی قارچ همانند روش اثبات بیماری زایی روی رقم حساس برکت صورت گرفت. شدت شاخص بیماری بعد از ظهور علائم، 15 روز بعد از اسپور پاشی به روش سیلرو و روبیالس انجام شد. ارزیابی واکنش 14 ژنوتیپ و رقم باقلا نسبت به بیماری در شرایط مزرعه در سه تکرار در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی اجرا شد. از کل نمونه ‌برداری‌ های مناطق مختلف، جمعاً ده جدایه خالص قارچ A. fabae با قدرت بیماری زایی متفاوت به دست آمد که حاکـی از تنـوع زیاد این قـارچ در استـان های مازنـدران و گلستـان دارد. نتایج ارزیـابی مقاومـت ژتوتـیپ‌ ها و ارقـام باقـلا در شـرایط مـزرعه مشـخص نمـود که ژنوتـیپ هایG-faba-67، G-faba-95، G-faba-100، G-faba-133 و رقم زرشکی واکنش مقاومت با شدت شاخص بیماری بین 66/25 تا 33/40 درصد و بقیه (6 ژنوتیپ و3 رقم) برابر با 64 درصدکل ارقام و ژنوتیپ‌ های مورد آزمایش حساس یا خیلی حساس به بیماری می باشند.. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        16 - اثر ضد‌قارچـی چنـد اسانس گیاهـی بر قارچ عامل پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه‌فرنگی Phytophthora parasitica L در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای
        زهرا اردستانی داریوش شهریاری مژده ملکی
        پوسیدگی فیتوفتورایی ساقه و ریشه گوجه فرنگی Phytophthora parasitica L. یکی از مهم ترین بیماری ‌های خاکزاد گوجه فرنگی می باشد. این بیماری در دهه اخیر در مزارع و گلخانه های جنوب شرق استان تهران (ورامین) گسترش یافته است. تاکنون کنترل این بیماری با استفاده از ترکیبات شیمیایی چکیده کامل
        پوسیدگی فیتوفتورایی ساقه و ریشه گوجه فرنگی Phytophthora parasitica L. یکی از مهم ترین بیماری ‌های خاکزاد گوجه فرنگی می باشد. این بیماری در دهه اخیر در مزارع و گلخانه های جنوب شرق استان تهران (ورامین) گسترش یافته است. تاکنون کنترل این بیماری با استفاده از ترکیبات شیمیایی موفق آمیز نبوده؛ علیرغم تأثیرکنترل بیولوژیک و یا بکارگیری ارقام مقاوم در کاهش بیماری، ولی به نظر می رسد تحقیق و بکارگیری ترکیبات طبیعی به ویژه اسانس‌ های گیاهی، علاوه بر کاهش بیماری اثرات مفید زیست محیطی را به‌همراه داشته باشد. دراین مطالعه اثر اسانس هشت گیاه آویشن، زیره، مرزه، پونه، نعناع، ترخون، زینان، رازیانه و قارچکش ریدومیل-مانکوزب به عنوان تیمار شاهد در شرایط آزمایشگاهی در پنج غلظت 60، 120، 240180 و 300 پی پی ام بر روی سرعت رشد و بازدارندگی از رشد قارچ عامل بیماری در محیط کشت PDA در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. آزمایشات گلخانه ای با ده تیمار شامل اسانس‌ های موفق آویشن، پونه و زیره به غلظت 2/0 و 3/0 در هزار به همراه قارچکش روال تی اس1 و 5/1 در هزار و شاهد سالم و آلوده به قارچ P. parasitica در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکراراجراء شد. اسانس ‌ها و قارچکش به بستر ریشه گیاهچه‌ های گوجه فرنگی در مرحله دو برگی افزوده شدند. آماربرداری از درصد شدت بیماری مطابق الگوی کوئسادا-اوکامپو و هاوسبک چهار هفته بعد از مایه زنی انجام شد. اسانس‌ هایی‌که در شرایط آزمایشگاهی بیش ترین درصد بازدارندگی از رشد را داشتند به ترتیب آویشن (28/79 درصد)، پونه (85/72 درصد)، زیره (95/69 درصد)، نعناع (70/60 درصد)، ترخون (70/60 درصد) و زینان (60 درصد) بودند و حداقل غلظت بازدارندگی EC50 از رشد میسیلیومی قارچ مربوط به اسانس آویشن، زیره و پونه در غلظت180 پی پی ام بوده است. نتایج تجزیه واریانس تحقیقات گلخانه ای نشان دهنده اختلاف معنی دار بین تیمار ها در سطح احتمال 1% بود. در مقایسه میانگین‌ ها با آزمون دانکن، اسانس آویشن به ترتیب با 65/1 و 31/1 شدت شاخص بیماری نزدیک ترین شاخص بیماری با تیمار های قارچکش ریدومیل-مانکوزب و شاهد سالم با 18/0 شاخص شدت بیماری بود و بهترین تأثیر در کاهش بیماری را داشت. پرونده مقاله