ارزیابی اجزاء مقاومت تدریجی در تعدادی از لاین‌‌های امید‌بخش گندم اقلیم معتدل نسبت به بیماری زنگ زرد در شرایط مزرعه‌‌ای در اردبیل
محورهای موضوعی : آفات گیاهیطاهره دولت‌خواه اجیرلو 1 , محمد ترابی 2 , صفر‌علی صفوی 3
1 - دانشجوی سابق کارشناسی ارشـد دانشگاه آزاد اسـلامی، واحـد ورامین پیشـوا، دانشکـده کشاورزی، گـروه بیماریشناسی گیاهی، ورامین، ایران
2 - گروه بیماریشناسی گیاهی،دانشگاه آزاد اسلامی، واحـد ورامیـن- پیشوا، دانشکـده کشاورزی، ورامین، ایران
3 - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، اردبیل، ایران
کلید واژه: زنگ زرد گندم, مقاومت تدریجی, مقاومت گیاهچه‌‌‍‌ای, مقاومت گیاه کامل,
چکیده مقاله :
در این پژوهش بیست لاین امید بخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با دو رقم شاهد حساس بولانی و موروکو در سال زراعی 93-1392 به منظور تعیین مقاومت تدریجی آن ها نسبت به زنگ زرد در شرایط مزرعه در اردبیل ارزیابی شدند. اجزا مختلف مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) در مراحل گیاه کامل و گیاهچه ای اندازه گیـری شدند. اندازه جـوش و تراکم جـوش در واحد سطـح برگ در دو مرحلـه گیاهچه ای و گیاه کامل نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد لاین های M-91-17 و M-91-4 در مرحله گیاهچه ای نیمه حساس و یا حساس اما در مرحلـه گیاه کامل مقـاوم و یا مصـون بودند بیانگـر وجود مقـاومت گیـاه کامل در آن ها است، لاین های M-91-18، M-91-20، M-91-5، M-91-6 و M-91-7 در مرحله گیاهچه ای نیمه مقاوم اما در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. لاین های M-91-13، M-91-14،M-91-12 و M-91-8در مرحله گیاهچه ای حساس و در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. بنابراین به نظر می رسد این لاین ها دارای ژن های مقاومت گیاه کامل هستند. ارقام شاهد حساس بولانی و موروکو بالا ترین مقادیر r، CI،FRS ، rADPC، تراکم جـوش و اندازه جـوش را در واحـد سطـح را داشتنـد. به جـزM-91-2 ، M-91-9، M-91-16، M-91-15،M-91-3 ، M-91-11 و M-91-10، بقیه لاین ها مقاومت تدریجی بالا تا متوسطی را بر اساس مقادیرFRS ، CI،rAUDPC ، تراکم جوش و اندازه جوش نشان دادند. ضریب همبستگی بین شدت نهایی آلودگی (FRS) با مقادیر ضریب آلودگی (CI)، rAUDPC و نرخ آلودگی ظاهری به ترتیب 98، 97 و 97 بود.
Twenty promising wheat lines together with tow susceptible control cultivars Bolani and Morocco were evaluated for slow rusting resistance in Ardebil during 2013-2014 cropping season. Different components of slow rusting including coefficient of infection (CI), final rust severity (FRS), relative area under diseas progress curve (rAUDPC) and apparent infection rate(r) were assessed at both seedling and adult plant stages under filed condition. Pustule size and pustule density were also measured at both grow stages. The results showed that lines M-91-17 and M-91-4 were susceptible or moderately susceptible at seedling stage but resistant or immune at adult plant stage which indicates the presence of adult plant resistance in these lines. Lines M-91-18, M-91-20, M-91-5, M-91-6 and M-91-7 were moderately resistant at seedling stage but showed favorable levels of slow rusting at adult plant stage. Lines M-91-13, M-91-14, M-91-12 and M-91-8 which were susceptible at seedling stage and showed higher levels of slow rusting at adult plant steges, seems to pocess some adult plant recsistant genes. Susceptible control cultivars had the highest r, CI, FRS, rAUDPC, pustule density and pustule size. Based on the values of the measured traits, except M-91-2, M-91-3, M-91-9, M-91-10, M-91-11, M-91-15 and M-91-16, the remaining lines had medium to high levels of slow rusting resistance. Correlation cofficients between FRS and CI, rAUDPC and r were 98%, 97% and 97%, respectiveiy.
_||_