تحلیل و تبیین عوامل اثرگذار بر پویش های ژئوپلیتیک منطقه ای و فرامنطقه ای قطر
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی
حسین ربیعی
1
(استادیار دانشگاه خوارزمی تهران)
جهانگیر حیدری
2
(دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
ژئوپلیتیک،از نظر تاریخی همواره نقش ترغیب کننده‌ای برای سیاست‌مداران و راهبردپردازان داشته است؛ کشورهای مختلف با بهره‌گیری از ظرفیت‌های جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک خود،سعی در حفظ ثبات و ارتقاء جایگاه خود در مناسبات ژئوپلیتیک منطقه‌ای دارند.در بین کشورهای منطقه خلیج فارس،قطر از جمله کشورهایی است که در جریانِ تحولات منطقه‌ای،پویش‌هایی ژئوپلیتیک داشته که فراتر از واقعیتهای جغرافیای سیاسی این کشور است؛چرا که در سنخ‌شناسی و سلسله مراتب قدرت‌ها در ساختار هرم قدرت جهانی،این کشور در زمره قدرت‌های محلی جای می‌گیرد.حال آن که با وجود داشتن وسعت و جمعیت کم،قرارگرفتن در بین دو قدرت منطقه‌ای،پیشینه تاریخی اندک، درگیری و اختلاف سرزمینی با همسایگان،نظام سیاسی موروثی و فقدان عمق سرزمینی،توانسته است در سیاست خارجـی،در سطوح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای کنش‌هایی فراتر از واقعیتهای خود را به نمایش گذارد.این مقاله در پی فهم و تحلیل چگونگی این کنش‌های فرامنطقه‌ای است و در این راستا راهبردها و اهداف این کشور را مورد واکاوی قرار داده است.پویش‌های برخاسته از موقعیت ژئوپلیتیکِ این کشور از قبیل:توسل به دیپلماسی میانجی‌گری،استفاده از راهبردهای اقتصاد سیاسی بین‌المللی،در پیش گرفتن دیپلماسی رسانه‌ای،ورزشی، مذهبی،تنش‌زدایی با کشورهای همسایه و حل‌وفصل اختلافات سرزمینی و نیز میزبانی از کنفرانس‌های علمی و سیاسی از عواملِ بسترسازِ گسترش نفوذ این کشـور محسوب می‌گردند.
Abstract From historical view point geopolitical factors have encouraged the politicians to be ambitious. Countries of the world by making use of geopolitical potentials try to maintain stability and promote their status in world affairs. Among the countries of the Persian Gulf region Qatar is one of those countries which in recent regional developments have had geopolitical dynamic and have played prominent role which is beyond its reality of political geography. In today’s structure of pyramid of power hierarchy Qatar is considered as a local power. Despite being a small country with less population and situating between two regional powers, little historical background, territorial disputes with neighbors, hereditary political system and lack of strategic depth has been able to have an active foreign policy in the region and world which is beyond its real position. The present article wants to understand and analyze the reasons behind this active regional and extra-regional foreign policy. In this direction the objectives and strategies of this country are examined. It seems that there are several factors arising from geopolitics, geo-economy and ample financial resources which is responsible for its active foreign policy and the expansion of her influence. These factors are resort to mediation diplomacy, making use of political-economy strategy, media diplomacy, sport activities, religion, détente with neighbors, settling territorial disputes and hosting political and scientific conferences.