توانمندی ها وآسیب پذیری های راهبردی ایران در بخش نفت
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی
سعید میرترابی
1
(دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس)
اسماعیل ربیعی
2
(کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس)
کلید واژه: رویکرد ساختار, کارگزار, بازار جهانی نفت, بازیگر میان پایه, توانمندی های, راهبردی متاثر از نفت, آسیب پذیرهای راهبردی متاثر از نفت,
چکیده مقاله :
این مقاله مجموعه ی توانمندی ها و محدودیت های راهبردی ایران را در بخش نفت بررسی می کند؛ تا نشان دهد، ذخایر انرژی کشور چگونه بر مولفه های قدرت و اعتبار ملی و بین المللی ایران تاثیر می گذارند. مقاله در تحلیل توانمندی ها و آسیب پذیریهای ایران در این بخش، با توجه به رویکرد ساختار- کارگزار، به رابطه ی تعاملی میان بازیگر نفتی و ساختار و قواعد بازار نفت توجه نشان می دهد. این رابطه تعاملی به این معناست که کشوری همچون ایران ظرفیت ها و امکانات ویژه ای برای تاثیرگذاری بر بازار نفت و پیشبرد منافع خود در اختیار دارد و در عین حال، در ابعاد مختلف از تحولات بازار تاثیر می پذیرد و این تاثیرپذیری ها، نشانگر نقاط آسیب پذیر و تهدیدزای ناشی از موقعیت نفتی ایران است. مقاله با بررسی 15 شاخص مرتبط با بخش نفت و گاز کشور نشان می دهد که ایران به عنوان بازیگری میان پایه در بازار نفت جهان، هم توان تاثیر گذاری بر بازار در راستای منافع خود را دارد و هم به شدت از تحولات بازار تاثیر می پذیرد. بنابراین با طیف متنوعی از توانمندی ها وآسیب پذیریها به طور همزمان در بازار روبروست. مقاله شرایط حال و آینده ی نزدیک کشور، در ارتباط با شاخص های مورد نظر را مورد بررسی قرار می دهد تا تصویری واقع بینانه و متکی بر شواهد از ظرفیت های قدرت آفرین و تهدیدزای ثروت نفت کشور ارایه نماید. این معیارها را می توان به عنوان شاخص های قدرت انرژیک کشورهای صادر کننده ی نفت و گاز مطرح کرد.
The present article examines the set of strategic abilities, potentials and limitations of Iran in oil sector to show how the energy reserves of the country affects the national ad international determinants of power, position and prestige of Iran. The article by using structure-agent framework analyzes the abilities and weaknesses of Iran in oil sector and pays attention to the interaction of oil sector and the structure and rules of oil market. This interactional relation means that a country like Iran is having special resources and potentials to influence oil market and further its interests. Meanwhile Iran is affected by developments in oil market in different ways and aspects. This influence of world market on Iran shows the weakness and the factors that threaten Iran’s oil position. The article by examining fifteen indexes related to oil and gas sector shows that Iran as a middle base power can affect the oil market in the direction of its interests. Simultaneously it is affected by the developments in oil market. Thus Iran is faced with diverse range of abilities and threats from the oil market. The article studies the present and near future position of Iran in relation to the above said indexes to draw a realistic picture based on evidences about Iran’s potentials of oil power and the factors which threatens its oil wealth. These criteria which are discussed can be the indexes of power for oil and gas exporting countries.