صورت در هنر سنتی، از دیدگاه تیتوس بورکهارت
محورهای موضوعی : هنرسیده محبوبه مقیم نژادحسینی 1 *
1 - مربی، دانشکده فنی و مهندسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.
کلید واژه: تیتوس بورکهارت, سنت, سنت گرایان, صورت, هنر سنتی,
چکیده مقاله :
شناخت ماهیت هنر سنتی در سده‌ی اخیر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و پژوهشگران، از جمله سنتگرایان قرار گرفته‌است. پژوهشهای آنان به نظریات مختلفی در باب فلسفه و حکمت هنر متعالی، انجامیده است؛ تیتوس بورکهارت ازجمله سنتگرایانی است که با رویکرد سنتگرایانه و بر‌اساس دیدگاه دینی و عرفانی به چیستی و چگونگی هنر سنتی و هنرهای مختصِ بدان، پرداخته‌است. از منظر بورکهارت برای آنکه بتوان هنری را «سنتی» نامید، علاوه‌بر موضوع که از حقیقتی روحانی، نشأت گرفته‌است، وجهه‌ی صوری آن نیز باید با حقایق معنوی مرتبط باشد. در پژوهش حاضر تلاش گردیده، با تمرکز بر اندیشه‌ی تیتوس بورکهارت، صورت در هنر سنتی، مورد بررسی قرارگیرد. در تحقیق پیش‌رو با این پرسش مواجه میشویم: از منظر تیتوس بورکهارت، صورتِ هنرسنتی چه مضامین و مفاهیمی را در بر میگیرد؟ جهت دستیابی به این فرایند از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد و اساس تحلیل مطالعه اسنادی و کتابخانهای است. یافتههای پژوهش بیان میدارد، صورت در هنر سنتی مانند سایر صُوَر هستی، امری جز تجلی حقایق سنت در قالب صُوَر بصری با خصوصیات مختص به آن نیست.
Understanding the nature of traditional art over the last century has been the focus of many thinkers and researchers, including traditionalists. Their studies have led to various theories on the philosophy and wisdom of sublime art. Titus Burckhardt, one such traditionalist, has examined both the nature and specific aspects of traditional art through a traditionalist approach rooted in religious and mystical perspectives. From Burckhardt’s point of view, for art to be considered "traditional," its subject matter must originate from a spiritual truth, and its form must also reflect spiritual principles. In this research, an effort has been made to analyze the concept of the "face" in traditional art, specifically through the lens of Burckhardt’s thought. This study seeks to answer the question: according to Burckhardt, what themes and concepts are embodied in the form of artistic tradition? A descriptive-analytical method was used for this investigation, with documentary and library research forming the basis of analysis. The findings reveal that the depiction of the face in traditional art, like other representations of existence, serves as a manifestation of traditional truths, expressed visually with distinct characteristics.
الدومدو، کنت. (1389). سنت‌گرایی دین در پرتو فلسفه جاویدان. ترجمه‌ی رضا کورنگ بهشتی. تهران: انتشارات حکمت.
بورکهارت، تیتوس. (1370). رمزپردازی. ترجمه‌ی جلال ستاری. تهران: سروش
بورکهارت، تیتوس. (1381). هنر مقدس (اصول و روش‌ها). ترجمه‌ی جلال ستاری. چاپ سوم، تهران: نشر سروش.
بورکهارت، تیتوس. (a 1386). ارزش های جاویدان هنر اسلامی. گردآورنده امیر نصری. مبانی هنر اسلامی. تهران. انتشارات حکمت.
بورکهارت، تیتوس. (b 1386). معانی رمزآمیز از جام نو و کهن. ترجمه‌ی احمدرضا قائم مقامی. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه ی علوم انسانی.
بورکهارت، تیتوس. (c 1386). معنویت هنر اسلامی. گردآورنده امیر نصری. مبانی هنر اسلامی. تهران. انتشارات حقیقت.
بورکهارت، تیتوس. (1388). جهان‌شناسی سنتی و علم جدید. ترجمه‌ی حسین آذرکار. تهران. انتشارات حکمت.
بورکهارت، تیتوس. (1390). مبانی هنر مسیحی. ترجمه‌ی امیر نصری. تهران: حکمت.
بورکهارت، تیتوس. (a 1392). فاس شهر اسلام. ترجمه‌ی مهرداد وحدتی دانشمند. تهران: حکمت.
بورکهارت، تیتوس. (b 1392). هنر اسلامی زبان و بیان. ترجمه‌ی مسعود رجب‌نیا. نشر صدا و سیما. سروش: تهران.
شوان، فریتیهوف. (a 1383). درباره‌ی صورت‌ها در هنر. در انشاء ا... رحمتی. هنر و معنویت. تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 66-41.
شوان، فریتیهوف. (b 1383)، حقوق و تکالیف هنر، در انشاء ا... رحمتی، هنر و معنویت، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر. 21-15.
فیروزان، مهدی. (1380). هنر اسلامی به مثابه‌ی معرفت اسلامی در مهدی فیروزان (گردآورنده). راز و رمز هنر دینی: مقالات ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی هنر دینی. تهران. آبان 1374. تهران: سروش 200-187.
کربن، هانری. (1388). تاریخ فلسفه اسلامی. ترجمه‌ی جواد طباطبایی. تهران: انتشارات کویر.
لینگز، مارتین. (1391). رمز و مثال اعلی: تحقیقی در معنای وجود. ترجمه‌ی فاطمه صانعی. تهران: انتشارات حکمت.
مازیار، امیر. (1391). نسبت هنر اسلامی و اندیشه اسلامی از منظر سنتگرایان. کیمیای هنر. شماره 3. ص 7-12.
نصر، سیدحسین. (1388). معرفت و معنویت. تهران: انتشارات سهروردی.
نصر، سیدحسین. (1385). در جستجوی امر قدسی. ترجمه‌ی مصطفی شهرآئینی. تهران: نشر نی.
تاتارکیه ویج. (1381). فرم در تاریخ زیبایی شناسی. ترجمه‌ی کیوان دوستخواه. فصلنامه هنر. شماره 52. ص 61-46.
قیومی بیدهندی، مهرداد. (1390). گفتارهایی در مبانی و تاریخ معماری و هنر. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هاشمی، محمدمنصور. (1393). «هنر و مفهوم». فصلنامه حرفه هنرمند. شماره 51.
Burckhard, Titus. (1997). “The Spirituality of Islamic Art”. in Islamic Spirituality: Manifestation, Seyyed Hossein Nasr. New York. Crossroad. pp507-527.
____. (1972). Alchemy: Scince of the Cosmos. Scince of the Soul. translated from Germany by William Stoddart. Penguin Books.
______.(2009). Art of Islam. Language and Meaning. Meaning. World Wisdom.
_____.(1987). “The Role of the Fine Arts in Moslem Education”. in Mirror of the Intellect: Essay on Traditional Science and Sacred art. Translated and edited by William Stoddart. united Kingdom. Quinta Essentia. pp210-218