بررسی آرامگاه شاه اسماعیل اول در اردبیل از منظر باستان‌شناسی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی اسلامی
حسن یوسفی
1
(
گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
)
محمود طاوسی
2
(
گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
)
کلید واژه: صفویه, آرامگاه, شاه اسماعیل اول,
چکیده مقاله :
آرامگاه شاه اسماعیل، بنیانگذار حکومت مقتدر صفویه از نظر سبک و آرایه‌های تزئینی از زیباترین و باشکوه‌ترین بناهای بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی محسوب می‌شود. آرامگاه ما بین مزار برجی شکل خود شیخ و مقبره محی‌الدین (حرمخانه) قرار دارد و احتمالاً بنایی است که بعداً به این مجموعه الحاق شده است. مدفن دارای گنبد کوتاه و کم عرضی است که با یک اتاق محقر وتنگ محصور گردیده به طوری که این آرامگاه در بین دو بنای مذکور در بالا گم شده است و این آرامگاه متوسط مرقد شخصی است که دولت صفوی را بنیانگذاری و به طور مقتدرانه‌ای حدود ربع قرن حکومت نمود. بنای آرامگاه شاه اسماعیل از جمله آثاری است که در میان بناهای بقعه کمتر به آن پرداخته شده و بر عکس دیگر آثار تاریخی مجموعه که مسافران توضیحات مفصلی در خصوص آن‌ها نوشته‌اند در این مورد یا اصلاً توجه نشده و یا خیلی مختصر به آن اشاره شده است. با صراحت می‌توان گفت حتی در عصر کنونی با اینکه در مورد تاریخ دوره شاه اسماعیل و شخصیت آن مطالب زیادی پیش روی محققان وجود دارد، ولی به معماری این زمان پرداخته نشده است. هدف مقاله حاضر بررسی آرامگاه شاه اسماعیل اول در اردبیل از دیدگاه باستان‌شناسی، مطالعه اثر بر اساس متون تاریخی موجود و بررسی میدانی آن جهت ارائه یک تاریخ دقیق و روشن از بنا و مشخص کردن جایگاه اثر در مجموعه بناهای معماری عصر صفوی در اردبیل است.
Shah Esmael’s mausoleum, the founder of Safavid’s is one of the most beautiful and glorious monuments of Sheikh Safi - ye - din Ardebili shrine in case of architectural designs and decoration styles. The tomb is located between a tower which is the Sheikh’s shrine and the tomb of Muhi-ye-din (Haramkhaneh). It is probably a part that is added to the building (Maosoleum) later. The tomb has a low and short in width dome which is surrounded by a small narrow room that made it hidden up the two other monuments. This mausoleum is the shrine of a man who established the Safavid dynasty, a dynasty that governed the country for about a quarter of a century. The mausoleum of Shah Esmael is one of those heritted monuments that is not well surveyed and unlike other historic works in this monument being described either they are not noticed at all or just a little mentioned. It could explicitly said that eventhough there is a lot of information about this time in the history of Iran, nothing is done about the architecture of this era by the researchers today. The purpose of this article is to survey the mausoleum of Shah Esmael I according to the archaeological views and inspect the monument considering the historic texts to present an exact and clear date for this building and identify its position in the collection of Safavid architecture monuments in Ardebil.
_||_