قبرستان دول پهن و سفال شوش IVA-IIIB

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ

خداکرم مظاهری ¹

1 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/19 تاریخ پذیرش : 1402/04/19 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: زاگرس مرکزی, قبرستان دول پهن, دره سیمره, شوش IVA-IIIB, عصر مفرغ قدیم,

چکیده مقاله :

نیمه نخست هزاره سوم ق.م یکی از دوره های مهم باستان ‌شناسی حوزه جغرافیایی زاگرس مرکزی است که علیرغم کمبود و پراکندگی مدارک باستان‌شناختی (به ویژه در لرستان مرکزی)، تغییر و تحولات فرهنگی عمیقی در این دوره به وقوع پیوسته است. در این نوشتار یافته‌های گردآوری شده در جریان بررسی ‌های باستان ‌شناسی قبرستان دول پهن مورد مطالعه، گونه‌شناسی، مقایسه و تحلیل قرار گرفته‌ اند. این محل قبرستانی مرتبط با استقرارهای کوچ ‌نشینی است که در حوزه شهرستان دره ‌شهر از توابع استان ایلام واقع است. مطالعه سفال‌های گردآوری شده از سطح قبرستان دول پهن حاکی از این است که در مناطق جنوبی ناحیه پیشکوه غربی، قبل از شکل‌گیری سنت سفال منقوش یک‌رنگ شوش IVA/ گودین III6، فرهنگ شوش IIIB-IIIC حاکم بوده است. مدارک مکشوفه از قبرستان ‌هایی مانند دول پهن و میرولی نشان‌دهنده نفوذ فرهنگ آغاز ایلامی به دره‌های جنوبی حوزه زاگرس مرکزی است. به نظر می‌ رسد که سنت سفال منقوش یک‌رنگ قبل از این که در دوره شوش IVA/ گودین III6در مناطق مختلف زاگرس مرکزی گسترش یابد؛ در بعضی نواحی جنوبی این حوزه توسعه یافته بود.

چکیده انگلیسی:

The First mid of third millennium BC is one of the main archaeological periods in central Zagros that nevertheless lack and dispersion of archaeological documents (special in central Lorestan), depth change and culture evolutions happen in this period. In this study, we have studied, compared, analyzed and identified the species of gathered finds during archeological surveys on Cemetery of Dowl Pahn. This place is a cemetery connected with nomadism settlements which is located in the near of Dareh-Shahr, one of towns in Ilam province. Study of gathered ceramic fragments during archeological surveys on Cemetery of Dowl Pahn indicates that in southern districts of western pish-i kouh, pottery tradition Susa IIIB-IIIC was dominated before formation of the monochrome painted pottery tradition of Godin III6/Susa IVA. Found documents of cemeteries like Dowl Pahn and Mirvali indicates the influence of Proto-Elamite culture in southern valleys of centeral Zagros. It seems that monochrome painted pottery tradition before spread in Susa IVA/Godin III6 period in different districts of central Zagros had been spread in some southern districts of this area.