مستورة کردستانی مهین بانوی شعر و هنر و عرفان

محورهای موضوعی : شاهنامه

ابوالقاسم رادفر ¹

1 -  - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت

تاریخ دریافت : 1396/10/03 تاریخ پذیرش : 1396/10/03 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: عرفان, شعر, مستورة‌ کردستانی, مضامین اجتماعی و دینی, ائمه معصومین (علیهم‌السلام),

چکیده مقاله :

از میان زنان شاعر پارسی‌گوی تنها تعداد محدودی از آنان علاوه بر داشتن جوهره و توانایی شعری از خط فکری معینی پیروی می‌کنند. از این روست که این افراد، نامی درخور و سزاوار در تاریخ ادبیات زنان ایران به دست آورده‌اند. یکی از برجسته‌ترین این بانوان، بزرگ بانوی شعر و ادب و عرفان، ماه‌شرف خانم، معروف به مستورة کردستانی است. شاعری دارای فضل و کمال و خط و ربط و شعر و انشا. در مدت نزدیک به 90 سال که از درگذشت این بانوی فاضله می‌گذرد همة آثار وی جز دیوانِ شعر دو هزار بیتی او و تاریخ کردستان، که در شرح حالات و حکمرانی وُلات اردلان از آغاز تأسیس این سلسله تا زمان مؤلف است، از بین رفته است. مستوره، شاعری شیعی و دوستدار اهل بیت، علیهم السّلام، بود که برخی اشعارش در ستایش امیرمؤمنان علی، علیه السّلام، است. وی شاعری پیرو سبک عراقی است و همچون برخی شاعران دورة‌ قاجار، خطّی خوش و زیبا دارد؛ چنان که در زمرة خطّاطان بنام زمانه خویش جای می‌گیرد. وی با برخی از سخنوران برجستة زمانه‌اش چون یغمای جندقی و ملّا خضر نالی، شاعر دردآشنا نیز مراوداتی داشته است. مستوره سخنوری خوش‌ذوق، فهیم و مستغرق عوالم عرفانی بود؛ امّا نه بدان معنا که شعرش خالی از مضامین اجتماعی و درگیری‌های عصر و زمانه‌اش باشد. بیان مفاهیم عالی انسانی و مضامین دینی در اشعار او موج می‌زند؛ به ویژه جلوه‌های عزاداری سرور شهیدان حسین بن علی، علیه‌السّلام، و مدح پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، و ائمة اطهار، علیهم السّلام، بخصوص امیرالمؤمنین علی، علیه السّلام. از دیگر ویژگی‌های شعر مستورة کردستانی رویکرد او به عرفان و مضامین عرفانی است که صبغة خاصّی به شعر او داده است.

چکیده انگلیسی:

Among Farsi speaking woman who have the talent of composing poetry, few have reached the highest position. Therefore, these few poets are recognizable in the Persian literature. One of them is Mastoeh Kordestani. A woman with great talent in literature; especially, composing poetry. All literary works belonging to this poet were distorted except her Divan which includes two thousands couplets and a book about the history of Kordeastan. Her history book is the biography of the rulers of Ardalan. From the beginning of this dynasty to the poet's period. Mastoreh is a Shiite poet whose poems describe Shiite Imam especially Imam Ali. Her poems are very similar to Iraqi style. Mostoeh was an eloquent speaker and was overwhelmed in mystical word. This doesn’t mean that her poems are deprived of social concepts and conflicts. Her poems are overflowed with humanitarian values and religious concepts. In her poetry you can see the mourning for Imam Hossein and praise for Prophet Mohammad and other Imams. Other aspects of her poetry are mysticism and concepts related to it

منابع و مأخذ:

 

1- زرّین‌کوب،‌ عبدالحسین .(1363). سیری در شعر فارسی، تهران: انتشارات نوین.

2- فخری‌هروی، سلطان‌محمد .(1968م). تذکرة روضة ‌السلاطین و جواهر ‌العجایب، ‌تصحیح و تحشیة سید حسام‌الدین راشدی، حیدرآباد پاکستان، سندی ادبی بورد.

3- ماه‌شرف کردستانی .(1340). دیوان، به مساعی یحیی معرفت، تهران: مطبعة شوروی.

4- نقوی علیرضا .(1343). تذکره نویسی در هند و پاکستان، تهران: علمی.

5- هدایت، رضاقلی‌خان .(1340). مجمع الفصحا، تصحیح مظاهر مصفا، ج 5، تهران: امیرکبیر.