جوانمردی، مترادف ها و مؤلفه های آن در متون عرفانی

محورهای موضوعی : شاهنامه

مهین پناهی ¹

1 -  - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا (س)

تاریخ دریافت : 1396/10/04 تاریخ پذیرش : 1396/10/04 تاریخ انتشار : 1388/12/01

کلید واژه: صوفی, اخلاق عارفان, جوانمردی عارفان, فتوت, سخاوت, وفای به عهد,

چکیده مقاله :

در متون عرفانی، جوانمردی و فتوّت مترادف با عارف و صوفی به کار رفته است و جوانمردی را ویژگی انسان عارف وانسان آینه گون دانسته اند که اسما و صفات الهی را نشان می دهد. این پژوهش درصدد یافتن سابقة این تفکر و برداشت و نیز یافتن معانی مؤلفه های جوانمردی در متون عرفانی است. از بررسی متون عرفانی به شیوة کتابخانه ای این نتیجه به دست آمد چنانکه اصول اعتقادی و بیشتر فروع رفتاری صوفیه، برگرفته از تعلیمات دین مبین اسلام است، این سجیّة اخلاقی نیز از آموزه‌های قرآن مجید،‌ احادیث نبوی و ائمه گرفته شده است و مهمترین مؤلفه های آن ندیدن خود، انصاف دادن و انصاف نخواستن، بخشش و بخشندگی، امانتداری، پاکدامنی و وفای به عهد، عیب پوشی و نگهداشت حرمت سالمندان و اکرام مهمان است.

چکیده انگلیسی:

 Manliness is a social norm in Iran. The present research seeks to explore the Gnostics texts (from the beginning era until the ninth century) in search of manliness in sayings and manifestation in Gnostics’ lives while concluding that manliness is in Koran and Hadith. Gnostics believe that prophet Mohammad, Imam ALi and Imam Sadegh are true manifestation of manliness.  In general Gnostics texts define manliness as donating one’s rights to others and practicing freedom. Major moral components of manliness include fight against egotism, forgiveness, kindness, generosity, trustworthiness, modesty, concealing other faults, fidelity, respecting the old and honoring the guests. Manliness is not only a social norms leading to forgiveness, peace constant preference of others to one’s advantage but also has a religious meaning. This latter term is defined as praising God and avoiding satin (deceiving elements). Manliness against one’s soul refers to one’s liberation from both worldly and unworldly wishes, i.e. preserving one’s human identity.        

منابع و مأخذ:

 

1- قرآن کریم .(1376).‌ ترجمة بهاء الدین خرّمشاهی، تهران: جامی و نیلوفر.

2- قرآن کریم .(بی‌تا). با ترجمه فارسی مهدی الهی قمشه ای، تهران.

3- افلاکی، شمس الدین احمد .(1362). مناقب العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، تهران: انتشارات دنیای کتاب.

4- انصاری، خواجه عبدالله .(1368). رسائل، تهران: صالح، چاپ چهارم.

5- دیلمی، ابوالحسن .(1363). سیرت شیخ کبیر ابو عبدالله بن خفیف شیرازی، ترجمه رکن الدین یحیی جنید شیرازی، تصحیح. ا 0 ماری، شیمل، به کوشش توفیـق سبحانی، تهران: بابک.

6- رازی، نجم الدین ابوبکر محمد بن شاهاوربن انوشیروان .(1366). مرصاد العباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.

7- زرین کوب، عبدالحسین .(1369). جستجو در تصوف، تهران: امیر کبیر.

8- سرّاج طوسی، ابونصر عبدالله بن علی .(بی‌تا). اللمع فی التصوف، تصحیح رنولد، آلن، نیکلسون، تهران: جهان.

9- عطار، فریدالدین .(1355). تذکرةالاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار.

10- غزالی، محمد .(1369). احیاء علوم الدین، تـــــرجمه مؤیدالدین محمـد خوارزمی، به کوشش خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.

11ـــــــــــــــــــــــــ .(1353). کیمیای سعادت، تصحیح احمد آرام، تهران: کتابخانه مرکزی.

12- قشیری، ابوالقاسم .(1361). ترجمه رساله قشیری، با تصحیح و استدراکات بدیع الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.

13- میهنی، محمد بن منور .(1367). اسرار التوحید، تصحیح و تعلیقات محمــد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.

14- هجویری غزنوی، ابوالحسن علی بن عثمان جلابی .(1358). کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی با مقدمه قاسم انصاری، تهران: طهوری.

15- همدانی، عین القضات .(1373). نامه ها، به اهتمام علینقی منزوی، عفیف عسیران، تهران: منوچهری.