بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر برنج در استان مازندران

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

صغرا مرادپور ¹ , ابراهیم امیری ² , حمیدرضا مبصر ³ , حمید مدنی ⁴

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران جوان، چالوس،ایران
2 - هیات علمی گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
3 - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر
4 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت

تاریخ دریافت : 1394/10/02 تاریخ پذیرش : 1394/10/02 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: عملکرد, تراکم کاشت, تاریخ کاشت, برنج,

چکیده مقاله :

به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد برنج رقم فجر، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه آزمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس اجرا گردید. تاریخ کاشت در سه سطح (9، 19و 29 خرداد) به عنوان عامل اصلی و تراکم کشت در چهار سطح (17، 34، 51 و 68 بوته در مترمربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد عملکرد دانه و شاخص برداشت با تاخیر در کاشت به ترتیب2/12 و 7/24% کاهش معنی داری داشتند. عملکرد ‌دانه با افزایش تراکم کاشت تا 68 بوته در متر مربع 3/10% بیشتر شد زیرا تعداد خوشه پوک در خوشه 5/22 % کاهش و تعداد پنجه ‌و خوشه در متر مربع به ترتیب 50 و 1/52% افزایش یافتند. ‌بالاترین عملکرد مربوط به تاریخ‌ کاشت 9 و 19 خرداد (به ترتیب 6357و 6264 کیلوگرم در هکتار) بود. تعداد کل خوشه چه در خوشه با افزایش تراکم کاشت روند کاهشی داشت. اثرات متقابل تاریخ‌کاشت با تراکم گیاهی از نظر آماری تنها بر تعداد خوشه چه پوک در خوشه و عملکرد بیولوژیکی در سطح احتمال 5% و بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. حداکثر عملکرد دانه در تاریخ کاشت 19 خرداد و تراکم 34 بوته (6781 کیلوگرم در هکتار) در متر مربع بدست آمد و کمترین عملکرد دانه در تراکم کشت 17، 34 و 51 بوته در متر مربع در تاریخ کاشت 29 خرداد حاصل گردید.

چکیده انگلیسی:

       In order to determine the best date of transplanting and plant density on yield of rice Fajr cultivar an experiment was carried out at split plot in Randomized Complete Block Design with four replications in 2009 in experimental field of Islamic Azad University of Chaloos. The dates of planting in 3 levels (30May,9June and 19June) as main factor and planting density in four levels (17, 34, 51, 68, plant.m 2) were considered as sub-factor. The results showed that a grain yield and harvest index 12.2 and 24.7 percent decrease. Grain yield with increase planting density until 68 plants. 10.3 percent   increase because, the number of empty grain in spike 22.5 percent decries and the number of grain and number of spike plant. 50 and 52.1 percent increase. The number of whole grain with planting density on the number of empty grain and on grain yield and biological yield in level of (%5 and  1%)., Highest yield grain for planting date June 9th with planting density 34 plants.m2 obtained.

منابع و مأخذ:

1- اشراقی، ا. 1373. معرفی رقم جدید برنج (لاین 6928) جهت کشت در مناطق مختلف استان مازندران و شرایط آب و هوایی مشابه، انتشارات معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور، مازندران- آمل.

2- افضلی کله بنی، س، 1385. بررسی اثرات آرایش کاشت و سن نشاء بر صفات زراعی برنج رقم طارم هاشمی، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، 85 صفحه.

3- حق وردیان. م. 1389. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر صفات زراعی ارقام مختلف در کشت مستقیم برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی چالوس. 100 صفحه.

4- دادخواه، ک. و س. ص، حسینی. 1377. طرح مشترک تحقیقی و ترویجی بررسی لاین های برنج به شماره 7325 و 7328 در مقایسه با ارقام رایج منطقه از نظر کمی و کیفی، انتشارات سازمان جهاد کشاورزی مازندران.

5- عرفانی مقدم، ر، 1374. بررسی ازت و تاریخ کاشت بروی رشد و عملکرد برنج رشت، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس. 98 صفحه.

6- سیادت ، س. ع.، ق، فتحی.، س، صادق زاده حمایتی و م، بیرانوند. 1383. مطالعه تاثیر تاریخ کاشت روی عملکرد و اجزای عملکرد شلتوک سه رقم برنج. مجله علوم کشاورزی. جلد 35. شماره1: 227-234.

7- محدثی، ع. 1380. بررسی اثرات تاریخ کاشت، کود ازته و تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه کرج. ص. 90.

8- محدثی، ع. 1374. بررسی اثرات توام فاصله کشت و کود ازته در رقم مازند. معاونت تحقیقات برنج کشور در مازندران، 27 صفحه.

9- مرادی، ف. 1374. بررسی اثر متقابل تراکم بوته و کود ازته در کشت نشایی. گزارش پژوهشی. وزارت کشاورزی. ایستگاه تحقیقات برنج آمل.

10- Akram, M., A, A, ‍Cheema, M, A, Awan. and A, Maybool. 1985. Effect of planting date and fertilizer level on grain yield and proteir of rice. Pakistan Journal of Agriculture Research. 6(3):165-167.

11- Bali, A.S., K.N.Singh and G. M. Khan, 1992. Effect of transplanting dates in promising genotypes of rice ( oryzia sativa ) under Kashmir valley conditions. Indian Journal of Agricultural. 37(4):85-86.

12- Baloch, A. W., A. M. Soomro , M. A. Javad , M. Ahmad , H. R. Bughio , M. S. Bughio, and N. N. Mustoi. 2002. Optimum plant density for high yield in rice (oryza sative L.). Asian Journal of Plant Sciences. 1 (1): 25-27.

13- Dowling. N. G., S. M. Green Field, and K. S. Fischer. 1998. Sustainability of rice in the global food system. International Rice Research Institute. Los Bunos. Philipines. 404.pp

14- Dunn, and R., R. Dilly. 1982. Rice growth analysis. 74 Annual progress report Rice Experiment Station. Crowley, Louisiana. 159- 172.

15- FAO. 1993. Production year book. Vol. 50, FAO, Rome. 240P.

16-  Hong, K., J.Kim, and D, Kang, 1996. Effect of cool and hot on growth and yield in various growing season and cropping patterns of rice( oryza sativa), RDA-Journal of Agri cultural Science, 38:291-289.

 17- Hossain, M. 2004. Long term prospects for the Global rice economy, paper presented the FAO    

rice.

18- Mobasser, H.R., M. Mohseni Kelarestaghi., A. khorgami. D. Barari Tari and H. Pourkalhor. 2007. Effect of Planting density on agronomical Characteristics of rice(Oryza  Sativa L.) Varieties in North of Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences. 10(18): 3205-3209.

19- Munnujan Kh., A. Hamid, A. Hashem, and H. Osamu.2002. Effects of nitrogen fertilizer levels and planting density on growth and agriculture, kyusha  university. 24:1-10.

20- Pal, R. K.., M. A. Taleb., and M. B. Hossain. 2002. Effect of planting metod and hill arrangement on the yield and yield components of late trans planted man rice grown under different planting dates. Pakistan Journal of Biological Sciences. 5(11): 1232 – 1236.

21- Reddy, M.D and B.N. Mittra, 1984. Effect of seedling age and population density on yield and yield components rice in deep water science. 17 (2): 89-95.

22- Saha, A., R. K, Sarker and, Yamagishi. 1998. of time of nitrogen application on spikelet differentiation and degeneration of rice. Bull.Acad.Sci. 39:119-123.

23- Vergara, B. S., B. Venkateswarler., M. Janoria., J.K. Ahn., J K. Kim., and R.M. Visperas. 1988. Rationale for a low rice plant type with high density grains. International Rice Research inst. Los Banos, Laguna (Philippines). 15(1): 33-40.

24- Yang, 2000. Effect of plant density on growth and yield of rice. Journal of Gilling Agricultural University. 22(4): 18-22.

25- Yoshida, S. 1984. Rice (discusses typics of rice physiology as they relate to productivity) IRRI.los Bunos leguna Philippines 269pp.

26- Zheng. L. and M. Cshunon. 2000. Effect of salinity one grain yield and yield components of rice at different seedling densities. 92:418-423.