تاثیر تلقیح دوگانه مایکوریزا و ریزوبیوم بر عملکرد سه رقم لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

میلاد صفاپور ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان، اراک، ایران)
محمدرضا اردکانی ² (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، گروه زراعت و اصلاح نباتات، کرج، ایران)
فرهاد رجالی ³ (عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات آب و خاک کشور)
شهاب خاقانی ⁴ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان، اراک، ایران)
مریم تیموری ⁵ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان، اراک، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/09/11 تاریخ پذیرش : 1394/09/11 تاریخ انتشار : 1389/08/01

کلید واژه: ریزوبیوم, مایکوریزا, تلقیح دوگانه, لوبیا قرمز,

چکیده مقاله :

به منظوربررسی و تعیین تأثیر کودهای بیولوژیک بر رشد و نمو لوبیا قرمز تحقیقی سال ١۳٨8 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی اراک به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمار های آزمایش شامل سه رقم لوبیا قرمز به نام های گلی با رشد نامحدود و تیپ رشدی رونده، صیاد با رشد نامحدود و تیپ رشدی نیمه رونده و درخشان با رشد محدود و تیپ رشدی ایستاده و دو سطح کاربرد مایکوریزا شامل سطح صفر یا بدون مصرف و مصرف سویهGlomus intraradicesو سه سطح باکتری ریزوبیوم شامل سطح صفر، مصرف سویهRb133و سویهRb116بودند. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل مایکوریزا، ریزوبیوم و ارقام بر عملکرد و اجزای عملکرد نشان داد بالاترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میزان 2665 و 6333 کیلوگرم در هکتار از تیمار تلقیح دوگانه مایکوریزا و ریزوبیوم سویه Rb133و رقم گلی به دست آمد. کمترین عملکرد دانه نیز از تیمار مصرف مایکوریزا و عدم مصرف ریزوبیوم و رقم درخشان با 1172 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. عملکرد دانه لوبیا در شرایط تیماری توام مایکوریزا و ریزوبیوم نسبت به عدم مصرف این عوامل و یا مصرف آنها برتری نسبی نشان داد پیشنهاد می شود این نوع کودهای بیولوژیک در زراعت لوبیا مورد استفاده قرار گیرند.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effect of biological fertilizers on yield and yield components of bean, a field study was conducted during spring and summer 2010 in research farm of college of Arak Islamic Azad University.The factorial experimental of the study comprised of RCBD with three replications. Three varieties of bean were Goli (indeterminate), Sayad (Semi determinate) and Derakhshan (determinate). Mycorrhiza fungi including no inoculation and Glomus intraradices and three levels of Rhizobium phaseoli were including: no application strain Rb116 and strain Rb133. interaction between mycorrhiza, rhizobial and cultivars on yield and yield components showed highest grain yield and biological yield, respectively, with the 2664 kg/ha and 6333 kg/ha of the treatments inoculated with mycorrhiza (Glomus intarardices and rhizobial strains Rb131 and goli variete was obtained. The lowest yield of the treatments used mycorrhiza fungi and rhizobial bacteria zero levels, with 1172 kg/ha and Derakhshan variete was obtained.

منابع و مأخذ:

1- اردکانی، م. ر. 1378. قارچ های میکوریزا و اهمیت همزیستی آنها با گیاهان، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی اراک. شماره 3 و 4، سال اول، تابستان و پاییز 1378.

2- امینی، ا. 1377. بررسی تنوع ژنتیکی و جغرافیایی 576 رقم لوبیا بانک ژن دانشکده کشاورزی کرج با استفاده از روشهای آماری چند متغیره، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی کرج. دانشگاه تهران. 230 صفحه.

3- برومندان، پ.، جلدلی هنرمند، س.،خدابنده، ن. و طالعی، ع. 1379. اثرات تراکم ها و ارقام مختلف در سطوح متفاوت کود ازته استارتر روی عملکرد، صفات زراعی و برخی پارامترهای آنالیز رشد سویا در منطقه کرمانشاه. ششمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. خلاصه مقالات. صفحات 330، 331.

4- بی نام. لوبیا در کاشت تا برداشت. وزارت جهاد کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی مدیریت ترویج و مشارکت مردمی. نشریه آموزشی ترویجی شماره 305.

5- حاجباشی، پ. 1384. بررسی اثرات ریزوبیوم بر صفات کمی و کیفی لوبیا. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ازاد اسلامی اراک. 220 صفحه.

6- خواجه پور. م. ر. و باقرییان نایینی، ا. ر. 1380. واکنش اجزای عملکرد و عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف لوبیا به تاخیر در کاشت، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلو پنجم (4)، 34-49.

7- خواجه پور، م.  1376. اصول و مبانی زراعت. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان. 412 صفحه.

8- خودشناس، م.، دادپور، م. و افشاری، م. 1385. ارزیابی استفاده از مایه تلقیح ریزوبیوم در مقایسه با مصرف کود نیتروژن در زراعت لوبیا در استان مرکزی. مجله علوم کشاورزی. 13(2): 105-114.

9- سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع. 1369. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

10- شریفی، ز. و حق نیا، غ. 1386. تأثیر کود بیولوژیک نیتروکسین بر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم رقم سبلان. دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران. گرگان.

11- صادقی پور، ا.، غفاری خلیق، ح. و منعم، ر. 1384. تاثیر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام رشد محدود و رشد نامحدود لوبیا قرمز، مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 11(1)، 149- 159.

12- صالح راستین، ن. 1357. بیولوژی خاک. انتشارات دانشگاه تهران. صفحه52.

13- صفاپور، م. و خاقانی، ش. 1389. اثرات تنش کم آبی روی 20 ژنوتیپ لوبیا سیاه و سفید، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی شماره 88324. باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد  اسلامی اراک.

14- طاهرخانی، م.، نورمحمدی، ق.، میرهادی، م. و محمدیف ر. ١٣٨٦. بررسی قابلیت تثبیت بیولوژیکی نیتروژن در ارقام مختلف لوبیا با کاربرد سه نوع مایه تلقیح حاوی باکتری تثبیت کننده نیتروژن. دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران.

15- فلاحی، ج.، کوچکی، ع. و رضوانی مقدمف پ. ١۳٨٨. بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla)، مجله پژوهشهای زراعی ایران ،جلد ٧،شماره ١،صفحه١٢٧-١۳٥.

16- قاسمی، ع.، اله دادی، ع. ا.، اکبری، غ. ع. و گلپرور، ا. 1383. تاثیر تلقیح ارقام لوبیا با باکتری ریزوبیوم لگومینوزاروم بیوار فازئولی (R. leguminosarum biovar phaseoli)  بر عملکرد دانه و تثبیت نیتروژن در منطقه شهر کرد. مجله پژوهشهای زراعی ایران.جلد دوم شماره اول، 55.

17- کاظمی پشت مساری، ح.، پیردشتی، ح. ا. و بهمنیار، م. ع. ١۳٨۶. مقایسه اثرات کودهای فسفره و زیستی بر ویژگی های زراعی دو رقم باقلا (Vicia faba L.). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی ،جلد چهاردهم ،شماره ششم .

18- همتی، ا. و اسدی رحمانی، ه. 1383. بررسی کاربرد ازت و سویه های مختلف باکتری تثبیت کننده نیتروژن در عملکرد لوبیا. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. خلاصه مقالات. صفحه 465.

19- Adholeya,  A. and  Prakash, A. 2004. Effect of different organic compost/ manures on yield and yield component of bean (Phaseolus Vulgaris L). Bioresour Technol. Tanu., 92: 311–9.

20- Ali, M. E., Khanam, D., Bhuiyan, M. A. H., Khatuni, M. R. and Talukder, M. R. 2008. effect of Rhizobium  Inoculation to different varieties of Garden Pea (Pisum sativum L.).

21- Ardakani, M. R., Pietsch, G., Wanek, W., Schweiger, P., Moghaddam, A. and Friedel, J. K. 2009. Nitrogen fixation and Yield of Lucerne (Medicago sativa L.) , as Affected by Co-inoculation with Sinorhizobium meliloti and Arbuscular  Mycorrhiza under dry Organic Farming Conditions. American-Eurasian J.Agric. & Environ. SCI., 6 (2): 173-183.

22- Broughton, W. J., Hernández, G., Blair, M., Beebe, S., Gepts, P. and Vanderleyden, J. 2003. Beans (Phaseolus spp.) model food legume. Plant Soil 252: 55–128.

23- Egamberdiyeva, D. 2007. The effect of plant growth promoting bacteria on growth and nutrient uptake of maize in two different soils. Applied soil ecology,3(6):184-189.

24- Hayman, D. S. 1983. The physiology of VA-endo mycorrhizal symbhosis. Can. J. Botany. 61:944-963.

25- Huang, S., Ashley, D. A. and Boerma, H. R. 1993. Light intensity, row spacing, and photoperiod effects on expression of brachytic stem in soybean. Crop Sci. 33:29–37.

26- Isik, M., Tekeoglu, M., Onceler, Z. and Cakir, S. 1997. The effect of plant population density on dry bean (Phaseolus vulgaris L.). Anatolia Agriculture Research Institute. Available in: http:// tagem.gov.tr/eng/projelers97/21.html.

27- Kathleen, K., Treseder. and Alison, C. 2006. Global Distributions of Arbuscular Mycorrhizal Fungi. Ecosystems, 9: 305–316-DOI: 10.1007/s10021-005-0110-x.

28- Khalequzzaman, K. M. and Hossain, I. 2007. effect of seed treatmeant with rhizobium strains and biofertilizers on footroot rot and yield of bushbean in fusarium soloni infested soil .2007. Journal of agriculture research. 45(2):151_160.

29- Geneva, M., Zehirov, G., Djonova, E., Kaloyanova, N., Georgiev, G. and Stancheva, I. 2006. The effect of inoculation of pea plants with mycorrhizal fungi and Rhizobium on nitrogen and phosphorus assimilation. PLANT SOIL ENVIRON., 52, 2006 (10): 435–440.

30- Mahmoud, A. R., EL_Desuki, M. and Abdol_Mouty, M. 2010. Response of snap Been plants to Bio_fertilizer and tntrogen Level application. International Journal of Academic Research. Vol. 2, no 3. 179_183.

31- McClean,  P., Kami, J. and Gepts, P. 2004. Genomic and genetic diversity in common bean. In RF Wilson, HT Stalker, EC Brummer, eds, Legume Crop Genomics. AOCS Press, Champaign, IL, pp 60–82.

32- Neveen,  B., Talaat, A. and Abdallah, M. 2008. Response of Faba Bean (Vicia faba L.) to Dual Inoculation with Rhizobium and VA Mycorrhiza under Different Levels of N and P Fertilization.

33- Ortas, L. 1996. The influence of use of different rates of mycorrhizal inoculums on root infection, plant and phosphorus uptake . Commun. Soil. Sci. Plant Anal. 27:2935-2946.

34- Ortas. I. 2004. The effect of Mycorrhizal inoculation on forage and non-forage plant growth and nutrient uptake under field conditions. Options Méditerranéennes, Series A, No. 79.

35- Piccini, D., Dcampo, J. A. and Bedmar, E. J. 1988. Possible influence of Rhizobium on VA mycorrhiza metabolic activity in doulhe symbiosis of alfalfa plant grown in apot experiment. Biol. Fertial. Soil. 6:65-67.

36- Radwan, S. M. A. and Awad, N. M. 2002. effect of soil Amendent with various organic wastes with multi-biofertilizer on yield of peanut plants in sandy soil . journal of agriculture sciences of mansoura univ., 27(5):3129_3138.

37- SAS 9.01. Copyright ® 2004. by SAS Institute Inc., Cary, NC, USA. SAS ® Proprietary Software Version 9.00 (TS M0).

38- Sharief, A. E., EL_Kalla, S. E., El_Kassaby, A. T., Ghonema, M. H. and Abdo, G. M. Q. 2006. effect of Bio_chemical fertilization and times of nutrient foliar application on growth , yield and yield components of Rice. Journal of agronomy. 5(2):212_219.

39- Stancheva, M., Geneva, G., Zehirov, G., Tsvetkova, M., Hristozkova, G. and Georgiev. 2006. Effects of combined inoculation of pea plants with Arbuscular Mycorrhizal fungi and Rhizobium on nodule formation