تغییرات درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت تاثیر کاربرد مقادیر نیتروژن، منیزیم و منگنز
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیعلیرضا پازکی 1 , محمد قاضی پیرکوهی 2 , امیر حسین شیرانی راد 3 , محسن بیگدلی 4 , داوود حبیبی 5
1 - دانشگاه آزاد اسلامى، واحد شهرری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، شهرری، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد تاکستان، ایران
3 - مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران
4 - مرکز تحقیقات کشاورزی، تهران، ایران
5 - دانشگاه آزاد اسلامى، واحد کرج، گروه زراعت و اصلاح نباتات، کرج، ایران
کلید واژه: ریحان, نیتروژن, اسانس, منیزیم, منگنز,
چکیده مقاله :
این آزمایش در سال1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل کود نیتروژن در چهار سطح صفر،50، 100 و150 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی منیزیم و منگنز در دو سطح صفر و نیم کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.اثرات ساده عوامل آزمایش نشان داد کاربرد150کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص با 32/0% و 98/41 در هکتار، محلول پاشی نیم کیلوگرم در هکتار منیزیم خالص به ترتیب با میانگین 39/0% و 67/52 کیلوگرم در هکتار و استفاده از نیم کیلوگرم در هکتار منگنز خالص با 36/0% و 06/47 کیلوگرم در هکتار بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس را به خود اختصاص داد. بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس تحت تاثیر اثر متقابل دوگانه مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و محلول پاشی منیزیم به میزان نیم کیلوگرم در هکتار به ترتیب با میانگین 51/0% و 06/72 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. اثر متقال سه گانه عوامل آزمایشی بر صفات مورد آزمایش نشان داد، تیمار نیتروژن 150 کیلو گرم در هکتار، منیزیم نیم کیلوگرم در هکتار و منگنز نیم کیلوگرم در هکتار به ترتیب با میانگین 55/0% و70/79 کیلوگرم در هکتار بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس را تولید نمود.
In order to study the essential oil precent and essential oil yield of basil (Ocimum Basilicum L.) changes affected by nitrogen, magnesium and manganese amounts, this experiment carried out in spring and summer 2008 in Islamic Azad University takestan branch research farm. The experimental design was split factorial in the basis of randomized complete blocks design with 3 replications . The experimental factors included nintrogen application in 4 levels 0, 50, 100 and 150 kg /ha as main factor and magnesiumand manganesefoliar application in 2 levels 0 and 1/2 kg/ha in the form factorial design as subfactor. Simple effect of factors showed that, 150 Kg/ha nitrogen application with % 0/32 and 41.98 Kg/ha, 1.2 Kg/ha magnesium foliar application with % 0.39 and 52.67 Kg/ha and 1/2 Kg/ha manganese spraying with % 0.36 and 47/06 Kg/ha produced maximum amounts of essential oil precent and essential oil yield in basil. Highest essential oil precent (% 0.51) and essential oil yield(72.6 Kg/ha) of basil gained in 150 kg/ha and 1.2 kg/ha. Tripple interaction effect indicated that, 150 Kg/ha nitrogen soil application and 1.2 Kg/ha magnesiumand manganese foliar application caused highest essential oil precent(% 0.55) and essential oil yield (79.70 Kg/ha) alternatively.
1- اکبری نیا، ا.، رضایی، م. ب.، طهماسبی، ز.، سفیدکن، ف.، شریفی عاشور آبادی، ا. و قلاوند، ا.1381. بررسی سیستم های مختلف تغذیه بر عملکرد و میزان اسانس دانه گیاه دارویی زنیان.فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 18.صفحه 56.
2-امام، ی. و نیک نژاد، م .1383 . مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی .انتشارات دانشگاه شیراز. صفحه 114.
3- امید بیگی، ر. 1379. رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی. انتشارات آستان قدس رضوی جلد2 . صفحه 13.
4- انور، م.، جلالی، ب. و گلدوست، ب. 1384. بررسی کود نیتروژن بر گیاهان دارویی. مجله شناخت مبانی تولیدات محصولات زراعی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد .شماره188.صفحه 520.
5- حاجی شریفی، ع. ا .1382. اسرار گیاهان دارویی ، راهنمایی شناخت و کاربرد گیاهان دارویی و درمان بیماری های مختلف. انتشارات حافظ نوین . صفحه 1071 تا 1073.
6- رستگار، م .ع. 1377. زراعت عمومی. انتشارات برهمند.
7- زرگری،ع .1375. گیاهان دارویی . انتشارات دانشگاه تهران. جلد چهارم .صفحه 43.
8- قادری، ج. و. ملکوتی، م. ج. 1379. تاثیر روش و زمان کاربرد سولفات منیزیم و کودهای محتوی عناصر کم مصرف بر عملکرد و بهبود کیفیت گندم دیم. مجله علوم خاک و آب.14(1): 26-35.
9- ولد آبادی، ع. ر.، رحمانی، ن.، دانشیان، ج. و بیگدلی، م.1387. تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد روغن در گیاه دارویی همیشه بهار. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران.شماره 1 (پیاپی 39) صفحه101.
10- Arabaci, O. and Emine, B. 2004. The Effect of Nitrogen Fertilization and different plant densities of some agronomic and technologic characteristic of ocimum basilicum L. (Basil). Journal of agronomy: 255-262.
11-Balyan, S. and Sobti, N. 1990. Effect of Nitrogen , phosphor and potassium on dry matter accumulation and nutrient uptake in basil (Ocimum gratissimum L.) Indian perfumer . 34. (3) 225-231 .
12- Chris, A., Smith, K. and Hari, M. 2002. Controuing the growth and quality of hydroponically grown basil (Ocimum basilicum L.) International symposium growing media and plant nutrition in horticulyure .
13-Cramer, G. R . and Nowark, R. S. 1994. Supplemantal Manganes improves the relative growth , net assimilation and photosynthetic rates of salt stressed barley. Physiologia Plantarum. 84: 600-605.
14- Duke, j. 2002. Hand book of medicind herbs :Boca Raton .CRC press(HAS Library).
15- Ebhin Masto, R., Chhonkar, P. K., Singh, D. and Patra, A. K. 2006.Changes in characeristics in a long-term field trial on a sub-soil biological and biochemical tropical inceptisoil. Soil biology and biochemistry. 38: 1577-1582.
16- James, E. 1990. A source of Aroma compounds and popular culinary and ornamental Herb. ASHS press. Alexandria. VA .
17-Moussavi Nic, N. 1997. Seed manganese content is more important than Mn fertilization for wheat growth under Mn deficent condition. Plant nutrition for sustainable food production and environment.
18- Prakash, V. 1990 . Leafy spices.CRC press Inc. Boca Raton .p:32-31 .
PDR for Herbal Medicines.2nded.Motvale.NJ:Medical Economics .2000(HAS Library).
19- Singh, V. P. and Chatterjee, B. N. 1989. Response of minnt species to nitrogen fertilization. Journal of Agricultural asCINCE., 113:2, 267-271.
20- Singh, V. and Kumar, N. 1995. Yield and Nutrients by maize as influenced by manganese at diffferent soil fertility levels.Annals Agric Res. 16: 354-356.
21- Sremannarayana, B., Mrianlini, G., Raju, A. S. and Ram, A. S. 1998. Effect of nitrogen and sulphur application on yield and uptake of micro secondary and micro nutrients by sunflower. Anals of Agricultureal Research. 19(2): 188- 195.
22- Viera, D. D. and Rylate, E. 2000. biochemical assesment of basil
(Ocimum basilicum L.) cultivars for processing. ISHS Acta Horticulture , 576 .