بررسی مفاهیم عرفانی در دیوان املای بخارایی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

طاهره صفوی‌نژاد ¹ , جلیل نظری ² , محمدرضا معصومی ³

1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج ایران،نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/10/01 تاریخ پذیرش : 1402/10/01 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: دیوان غزلیات, مفاهیم عرفانی, املای بخارایی, : Divan, Mystical Concepts, Emlaye Bukharaei,

چکیده مقاله :

املای بخارایی از شاعران عارف مسلک منطقۀ ورارود آسیای مرکزی است که سیروسلوک عارفانه را در خدمت پیران خویش طی نموده و به مقامات یقین نائل آمده است. غزلیاتش مشحون از اصطلاحات و رموز عرفانی است. هدف از انجام این مقاله بررسی مفاهیم عرفانی در دیوان املای بخارایی است که به شیوه کتابخانه ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است. تحلیل محتوایی غزلیات وی نشان می دهد که وی در سیروسلوک عارفانه، عشق، تقابل عقل و عشق و برتری عشق بر عقل، ستیز با زاهدنماها ، رندنوازی، گرایش به جبر و پارسایی تحت تأثیر عارفان بزرگی چون حافظ و مولاناست و بسیاری از غزلیات خود را به تبعیت از آن ها سروده است. املا برای بیان تجربیات خود در حوزۀ عرفان و تصوف از الفاظ، اصطلاحات و عبارات رمزگونه و نمادین عرفانی چون ساقی، زلف، آب حیات، خرابات، می، میکده و ... بهره برده است .

چکیده انگلیسی:

Emlaye Bukharaei is one of the mystical poets of the Vararoud region of Central Asia, who has followed a mystical path in the service of his elders and has reached the authorities with certainty. His lyric poems are full of mystical terms and mysteries. The purpose of this article is to study the mystical concepts in Emlaye Bukharaei 's Divan which has been done in a library style and in a descriptive-analytical method. Content analysis of his lyric poems shows that he is influenced by great mystics such as Hafez and Molana in mystical path, love, confrontation of reason and love and the superiority of love over reason, anti-asceticism, rendezvous, tendency to predestination and piety. He composed his lyric poems following them. To express his experiences in the field of mysticism and Sufism, he has used mystical and symbolic words, terms and expressions such as Saqi, Zulf, Ab-e Hayat, Kharabat, Mey, Meikadeh, etc.