رابطة بینامتنی مضامین صفوةالصفا و اسرارالتوحی(براساس نظریة ژرار ژنت)
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیخدابخش اسداللهی 1 , ثریا کریمی 2
1 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. نویسنده مسئول:
kh.asadollahi50@gmail.com
2 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
کلید واژه: ابوسعید ابوالخیر, اسرارالتوحید, صفوةالصفا, ژنت, بینامتنیت, intertextual, Genette, شیخ صفی‌الدین اردبیلی, Safvat al-Safa, Asrar-al-Tawhid, Abu Sa'id Abu- al-Khair, Sheikh Safi al-din Ardabili,
چکیده مقاله :
ژرار ژنت از محققان برجستة عرصة بینامتنیت، هر متن را با متون پیش از خود مرتبط دانسته و در نظریة بیش‌متنیت، رابطة هر بیش‌متن را با پیش‌متن خود مطرح کرده است. از آنجا که در طول ادوار عرفانی، بحث عارفان هم‌مشرب با دیدگاه‌های مشابه قابل توجه بوده است و ساختار تذکره‌های عرفانی همچون صفوة الصفا و اسرارالتوحید نیز بر مبنای کرامات، اندیشه‌ها و گفتار عارفان خاصی تدوین شده است؛ این پژوهش با هدف روشنگری زوایای عرفانی قرن هشتم، برآن است که کرامات و آرا و اندیشه‌های شیخ صفی‌الدین اردبیلی را با دیدگاه‌ها و کرامات عارفانی همچون ابوسعید ابوالخیر از منظر نظریة ژنت بسنجد. چنان‌که این پژوهش جهت‌گیری بینامتنی صفوة الصفا را در استقبال از اندیشه‌های ابوسعید ابوالخیر هویدا می‌کند؛ تشابه مضامین صفوةالصفا با اسرارالتوحید از حیث کراماتی همچون طی‌الارض، فراست، مسائل مربوط به مرگ، نجات مردم و همانند آن‌ها و همچنین مفاهیم اخلاقی و تربیتی متصوفه، نظیر تربیت نفس، رفع حجاب و مسائل دیگر، رابطة بینامتنی بین این دو اثر را تأییدمی‌کند.
Gerard Genette, one of the prominent scholars, relates the intertextuality of each text with its predecessors and in the theory of over-texture, the relation between any texts has been raised with its prefaced text. During the mystical period the discussion of mystics has been remarkable with similar views and the structure of mystical tokens such as Safvat-al-Safa and the Asrar-al-Tawhid based on certain thoughts and speeches of mysticism. This study aims at enlightening the mystical aspects of the eighth century it is argued that the Qaramate and the ideas of Sheikh Safi according to the viewpoint and Qaramate of Abu Sa'id Abu- al-Khair in terms of the theory of genes. As a result of this research, intertextual orientation of Safvat al-Safa is welcomed in the wake of Abu Sa'id Abu- al-Khair thoughts in Asrar-al-Tawhid. The similarity of the themes of Safvat al-Safa with the wisdom of Qaramati like Tey-al-arz, Farasat, Death issues, people̕ s rescues and the like and the moral and educational concepts such as Self-education, Covering, and other issues of the intertextual relationship between these two works is confirmed.
_||_